Εικόνες από το οδοιπορικό της Ε.Ι.Ν.Α. και της Στέγης Σύρων Ελλάδας στη Λέσβο

Μια ομάδα εθελοντών γιατρών -και όχι μόνο- από την Πάτρα και Σύρων γιατρών απ’ την Αθήνα, βρέθηκε στη Μυτιλήνη από τις 9 έως και τις 16 Οκτωβρίου, δίπλα στους πρόσφυγες του νησιού. Στιγμές αυτής της αποστολής αλληλεγγύης περιγράφονται στο κείμενο του Τάσου Γιακουμή και απεικονίζονται στις φωτογραφίες της Σοφίας Χατζηλάμπρου.

«Ξεκινήσαμε στα μέσα Σεπτέμβρη, στοιχειωμένοι από τη φωτογραφία του μικρού Αϊλάν, με μια ιδέα: να στήσουμε μιαν αποστολή αλληλεγγύης στους πρόσφυγες στη Μυτιλήνη, που θαλασσοπνίγονται για να ζήσουν.

Φαινόταν από την αρχή πως κάτι διαφορετικό πήγαινε να γίνει. Τηλέφωνο από την Αθήνα: «είμαστε Σύροι, κάποιοι γιατροί, να ‘ρθούμε μαζί σας;» Ναι. Nαι και με τα πολλά φτάσαμε τους 18 εθελοντές. Μετά, επαφές. Τηλέφωνα σε αρχές και φορείς του νησιού: «που χρειαζόμαστε; είμαστε αυτοί κι αυτοί…». Με τα πολλά, και με αδιαφορία από τους ξενοδόχους του νησιού να μας καλύψουν τη διαμονή, βρεθήκαμε στις 9/10 στον προορισμό μας. Με όρεξη για δουλειά: να δούμε, να γευτούμε τη δυστυχία. Να τη θεραπεύσουμε… Λόγια πολλά, ώρα για πράξη.

Και ξαφνικά στη Σκάλα, δίπλα από την Παναγιά τη Γοργόνα του Μυριβήλη. Με το Φοίβο, τον Αλέξανδρο, την Ειρήνη, τον Αποστόλη, το Τζαουίντ, τον Αμπντούλ… Αυτοί που είχαν πρωτοϋποδεχτεί τους κατατρεγμένους πρόσφυγες στο Πεδίον του Άρεως το καλοκαίρι.  Η ΑΓΚΑΛΙΑ του μακαρίτη Παπαστρατή, ο Γιώργος, η Κατερίνα κι άλλοι εφοδιάζουν με ότι θες. Στέλνει αβέρτα ο κόσμος του νησιού. Κι απ’ όλη τη χώρα. Ρούχα, τρόφιμα, φάρμακα, υλικά.

Να! τρέχουμε στην παραλία και φωνάζουμε: ΕΔΩ, ΕΔΩ για να μην πέσουν στα βράχια. Αγωνία για το πως θα ‘ναι κάποιοι από τους πακτωμένους στα φουσκωτά και καταβρεγμένους ανθρώπους που φεύγουν από τους βομβαρδισμούς… Η Σοφία καταγράφει με την κάμερα, ο Αϋμάν βουτάει στο νερό να μαζέψει πρώτος τα παιδιά. Η Ιλιάδα κι η Δώρα ετοιμάζουν ρούχα, η Μάρθα με στραμπουληγμένο πόδι είναι στα σάντουιτς, η Ελένη στις νουτέλες, η Έλενα τρέχει: έχουμε γέννα.

Έρχονται τα κοράκια. Πριν καν αδειάσει από τον κόσμο η βάρκα «σηκώνουν» τη μηχανή, το ντεπόζιτο, τα φορητά μέρη του σκάφους… μένει το λαστιχένιο κουφάρι. Λέμε στην αστυνομία: «Ρε παιδιά, τι θα γίνει με τούτους;» Δεν απαντούν.

Εξέταση στο ιατρείο πολέμου της παραλίας. Κλαμένα παιδάκια, μάνες που τα ψάχνουν. Πάνες τώρα, φωνάζει ο Αντρέας. Τρέχα, κάποια γυναίκα λιποθύμησε. Κοίτα, αυτός ο ανάπηρος έχει στο γλουτό ανοιχτό τραύμα από θραύσμα. Απ’ έξω οι ισπανοί ναυαγοσώστες τρέχουν για την επόμενη βάρκα. Ο Στρατής ο ψαράς βγαίνει με το καΐκι να ψαρέψει ναυαγούς, να ζήσουν. Παίρνει και το Γιώργο μαζί. Ισραηλίτισσες και σκανδιναβές διασώστριες μοιράζουν τις παραλίες. Ο Ryaan από τη Μαλαισία κλαίει γιατί δεν του έφτασε η σούπα για όλους -ήταν πολλές, πάρα πολλές οι βάρκες.

Λέμε στις διάσημες γριές-τροφούς του χωριού που στέκονται με τις ώρες στο παγκάκι: «Εσείς γιαγιάδες, να χαμογελάτε, αυτό ζητούν από σας οι ξεριζωμένοι».

Σερί στην παραλία, 12-14 ώρες. Ο Χάρης κι η Γιώτα ακούραστοι πάνω κάτω. Ανάπαυλα τη νύχτα. Αναρωτιόμαστε «πώς θα είναι εδώ με βροχή και κρύο;». Προχτές μόλις, μάθαμε…

Δίπλα, ο καταυλισμός-stage 1 του UNHCR άδειος, δεν έχουν προσωπικό εκεί. Οι ΟΗΕδες, έρχονται με μισθωμένα λεωφορεία να πάρουν κόσμο για το stage 2. Μας φωνάζουν: μη στέλνετε άλλους, γεμίσαμε. Έρχεται αύριο -μαθαίνουμε- ο Αβραμόπουλος και η Μόρια, το στρατόπεδο καταγραφής, «δεν πρέπει» να’ ναι πήχτρα. Άστους να κοιμηθούν στην παραλία! Αύριο Παρασκευή όλοι θα περπατάν προς την πόλη…

Το κράτος ανύπαρκτο, το θυμάσαι μόνο από την αστυνομία που βλέπεις στα στρατόπεδα.

Η Σουζάνα, ο Ζιάντ κι ο Μπάσεμ κρατούν όλη μέρα το ιατρείο στη Μόρια. Μαζεύουν εικόνες από την πατρίδα τους τη Συρία, μιλούν με τους δικούς τους, τα δράματά τους. Στην Αθήνα θα τους ξαναϋποδεχτούν να τους στεγάσουν στη στέγη που έχουν φτιάξει.

Η Έφη στο διασωστικό του λιμενικού με τη Ζωή που έκανε εφτά χρόνια στο Αφγανιστάν. Η Λένα κι ο Δημήτρης στο ΠΕΔΥ, όταν δεν είναι στη Συκαμνιά. Πέρα δώθε 40-50 χιλιόμετρα τη μέρα…

Μια βδομάδα πέρασε, δέκα χρόνια μας φάνηκαν. Γυρίσαμε αλλιώς, άλλοι και άλλες. Είχαμε μάθει ν’ αντιμετωπίζουμε ατομικά κι οικογενειακά δράματα. Είδαμε μπροστά μας το δράμα των λαών…

Με την κατάρα στο στόμα για τον πόλεμο, τους διακινητές, τις μεγάλες δυνάμεις που εξαπολύουν τα προσφυγικά κύματα.

Την υποκρισία των Ευρωπαίων και την ανυπαρξία της δικής μας πολιτείας.

Στο Δήμαρχο χαρίσαμε δυο από τα χιλιάδες σωσίβια που περικυκλώνουν τη Λέσβο: ένα παιδικό κι ένα ενηλίκων…

Θα ‘μαστε εκεί που μας χρειάζεται η ανθρωπιά, λέμε…»