Νομαδικόν: ένα ημερολόγιο δρόμου

Η ζωή είναι ένα ταξίδι. Μπορεί να μένεις στο ίδιο μέρος, να μην κινείσαι, μα ταξιδεύεις ακόμα κι αν στις ίδιες πόλεις όλο γυρνάς. Έχει τέλος αυτή η πορεία; Εδώ, δεν αρχίσαμε, θα τελειώσουμε; Γιατί δένουμε την καθημερινότητά μας στα καθημερινά της, ξεχνάμε να μαθαίνουμε; Εν τέλει ξεχνάμε να ζούμε. Λέει ένα σύνθημα: «η αλήθεια βρίσκεται στον δρόμο». Αλλά γιατί δεν ξεκινάμε; Γιατί αρκεί η αντανάκλαση της πραγματικότητας και δεν πιάνουμε τα πράγματα με τα χέρια; Ερωτήματα τα οποία προκάλεσε η ανάγνωση ενός κινητοποιητικού βιβλίου. Το «Νομαδικόν» του Δημήτρη Μαμάκου.

Ετών τριάντα πέντε, επιχειρών και αεικίνητος, βιώνει το κοινό αδιέξοδο: το πρόγραμμα λέει «να έχεις» αντί «να είσαι». Δεν οδηγεί πουθενά. Η επιχείρηση όπου εργάζεται ευπορεί, αλλά δεν τον εκφράζει. Κάθε όνειρο φράσσει. Μια νέα αρχή χρειάζεται, ένα φάρμακο ψυχής. Τι κάνει; Ανοίγει την πόρτα και πάει! Απλώς! Τα βρόντηξε. Σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Δεδομένα της καθημερινότητας ανατρέπονται. Νερό, τροφή, στέγη τώρα είναι ζητούμενα.

Με την ιδιοσυγκρασία παλιού πλάνητα, ο Μαμάκος ανακαλύπτει το Νεπάλ και την Ινδία. Σε ενδελεχείς αφηγήσεις άλλων ταξιδευτών αναγιγνώσκουμε στο ημερολόγιο δρόμου του κάτι περισσότερο από πραγματώσεις ενός τρελού ονείρου. Χωρίς συνεχή επικοινωνία και διαδίκτυο; Ζεις μαζεύοντας καρπούς του δάσους; Γίνεται.

Παιδί της πόλης και ο αφηγητής, φοβάται. Αλλά προσαρμόζεται. Συνεχίζει. Δίχως πυξίδα. Στα κουτουρού, μαθαίνοντας. «Πόση ώρα έχω να δω άνθρωπο; Γιατί είμαι μόνος; Τι δουλειά έχω εδώ πάνω;», μονολογεί ζαλισμένος με το σακίδιο πεσμένο στις λάσπες, έτοιμος να τα φτύσει.

Το «Νομαδικόν» κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 2012. Παρέσυρε με τις σελίδες του τους αναγνώστες δις, εν είδει αυτοέκδοσης. Τώρα κυκλοφορεί από το «Βιβλιοπωλείον της Εστίας» και συνεχίζεται στο http://nomadikon.com.
Αλλά ας προχωρήσουμε στην συνέντευξη που μας παραχώρησε ο αλλαγμένος ταξιδιώτης. Ζει μια εντελώς διαφορετική ζωή στο Πλωμάρι.

Ποιον άνθρωπο ξεχωρίζεις εσύ από αυτούς που γνώρισες και γιατί;

Νομίζω είναι ο Ιλάκ ο Γερμανός. Τον συνάντησα καλοκαίρι, στο Βασίστ της Ινδίας. Σε μία ταβέρνα στην πλατεία του χωριού. Ο Ιλάκ, τριαντάρης, ζει στο Ντύσελρντοφ. Σε ένα φορτηγό αραγμένο σε κήπο. Το διαμόρφωσε σε σπίτι με τα χέρια του. Η πολυεθνική συντροφιά μας απολάμβανε ήλιο και κουβέντα. Ξαφνικά ο Ιλάκ σηκώθηκε, βγήκε στο άνοιγμα της πλατείας. Άρχισε να χορεύει. Δίχως μουσική, μόνος. Οι κινήσεις του θεατρικότατες. Θύμιζαν κλασικό μπαλέτο.

Μια παράξενη χορογραφία: Τέντωνε τον λαιμό, πλησίαζε το πρόσωπο στον μεσημεριάτικο ήλιο. Τότε μου αποκαλύφθηκε η σημασία της μυστήριας ρήσης του Ιησού: «Όταν σταθείτε γυμνοί και ποδοπατήσετε τα ρούχα σας, σαν τα μικρά παιδιά, χωρίς να ντρέπεστε, τότε θα γευτείτε την Βασιλεία των Ουρανών». Είχε κατακτήσει την αποδέσμευση από την γνώμη των γύρω του. «Γυμνός» στη μέση της πλατείας. Χωρίς ντροπή. Γευόταν τη «Βασιλεία Των Ουρανών».

Πόσο άλλαξε η ζωή σου στην Ελλάδα μετά τα δύο ταξίδια;

Αλλαξαν την αντίληψή μου για τα πάντα. Ο πολιτισμός μας καταπέφτει. Βυθίζεται: τυφλή πίστη στην ύλη, εξύψωση του εγώ. Το σκοτάδι δεν πολεμιέται. Το μόνο που μπορείς να κάνεις: ν’ ανάψεις ένα φως. Εκεί βρίσκεται η ουσία. Γύρω της περιστρέφω πλέον την ζωή μου. Προσπαθώ. Δεν έχω κατορθώσει να σταθώ γυμνός, πάνω στα ρούχα. Οι πλέον του αναγκαίου ανησυχίες βιοπορισμού και μέλλοντος με παρασέρνουν συχνά από το δρόμο.

Ποια η γνώμη σου για την ιδέα του «λιτού βίου» όπως παρουσιάζεται;

Αυτό που ακούγεται στα ΜΜΕ και καταλαβαίνουμε εμείς ως «λιτό βίο» είναι μία παρανόηση. Μία στρεβλή εντύπωση. Η οπτική παραμένει αστική. Ο «λιτός» βίος μόνο λιτός δεν είναι. Λιτός είναι ο βίος των εκατομμυρίων κατοίκων των παραγκουπόλεων. Αφθονούν σε Ασία, Αφρική, Λατινική Αμερική.
Εδώ όμως, η μετάβαση προδιαγράφεται βίαιη. Άρα προβληματική. Θα επιβληθεί. Εκ των άνω, από κέντρα εξουσίας. Θα έπρεπε αυτή η «εσωτερική υποτίμηση» στο βιοτικό επίπεδο και τις συνήθειες να επιλεγεί από τους πολίτες της ανεπτυγμένης Ελλάδας. Να περιορίσουμε τον βιασμό των οικοσυστημάτων, αλλά και των μη προνομιούχων.

Από την άλλη, δεν είναι κοινωνική αναγκαιότητα -ως όφειλε. Εξυπηρετείται η διατήρηση των προνομίων των… άνω! Το 1% των πλουσιότερων Ελλήνων ενισχύθηκε το 2014, κατέχουν το 56,1% του πλούτου σύμφωνα με την Credit Suisse! Δηλαδή; Βίαιη επιβολή αντικοινωνικών μέτρων στο 99% του πληθυσμού για την περαιτέρω συμπίεση του 43,9% του πλούτου που μοιράζονται.

Σε αυτόν που σου λέει «Φοβάμαι – δεν μπορώ να φύγω», τι έχεις να πεις;

Και εγώ γι’ αυτό έφυγα, φοβήθηκα να μείνω! Αστειεύομαι… Αν γίνει συνείδηση. Αν πραγματικά αντιληφθεί ο καθένας αυτό: Σε κρατάει ο φόβος. Αν βρεις την ενέργεια της στιγμής. Τότε αμέσως, κατακόρυφα θα συνειδητοποιήσεις την αλήθεια: η ζωή που ζω δεν είναι δική μου. Είναι του φόβου. Τότε εξεγείρεσαι, διεκδικείς άλλες ωθήσεις.

Άλλοι, αποδέχονται την ισχύ του φόβου. Υποτάσσονται. Εξασφαλίζουν μια συλλογή «αντικειμενικά εμπόδια» που «επιβάλλουν» την υποταγή. Κατευνάζουν τη συνείδηση και το Εγώ. Όμως στα όνειρα προβάλλει το υποσυνείδητο.

Ναι, παραμένει πιστός σύντροφος ο φόβος. Ισχυρός. Ακόμη κι εκείνων που διάλεξαν να εξεγερθούν. Η εξέγερση οδηγεί σε συνεχή αναμέτρηση. Στους περισσότερους προσφέρει ήττες και λιγοστές νίκες. Νίκες όμως τρέφουν την ψυχή. Χτίζεις αυτοεκτίμηση. Εξελίσσεσαι.

Στην απόφασή σου να φύγεις έπαιξε ρόλο κάποια γυναίκα;

Έπαιξε: δεν υπήρχε κάποια γυναίκα τότε στην ζωή μου. Τα πράγματα ήταν πιο απλά. Κάθε λογής «εμπόδιο» παίρνει μορφή, διαστάσεις και αντικειμενική έννοια από την εγγενή τάση του νου: ο νους αντιστέκεται στις μεταβάσεις. Τα γεγονότα, όμως, καθορίζονται από την ειλικρίνεια. Τη σαφήνεια της επιθυμίας μας για κάτι νέο. Το βαθμό της συγκέντρωσής μας στην επιθυμία.

Ευχαριστώ, Δημήτρη!