Αντίο στο Χριστόφορο Μηλιώνη με «Μετρημένα Λόγια»

Διάλεξα να αποχαιρετήσω μαζί σας το Χριστόφορο Μηλιώνη που συναντήθηκε με το φυσικό τέλος της ζωής του στις 05/01/2017, με «Μετρημένα Λόγια», τίτλος από μια εκ των πολυάριθμων συλλογών του διηγημάτων. Να αποχαιρετήσω και να κρατήσω μέσα μου ζωντανή τη θύμησή του. Γιατί όταν ξεχνάμε όπως και ο ίδιος έγραφε γινόμαστε μαμούνια, κατσαρίδες και ξεχνάμε ακόμα και το ότι είμαστε πια μεταλλαγμένα μαμούνια. «Τι κάθεσαι και θυμάσαι!» μου λένε μερικοί. «Μα αν δεν θυμάσαι» τους λέω «είσαι ένα μαμούνι, σαν την κατσαρίδα του Κάφκα, τον Γκρεγκόρ. Βλέπεις γύρω σου τον κόσμο και τίποτε δεν καταλαβαίνεις. Βραδιάζει ξημερώνει, μονάχα αυτό. Ούτε πως είσαι ένα μαμούνι καταλαβαίνεις…». «…Τόσον κόσμο που να τον αφήσω; Τι τον περάσανε; Καφετέρια είναι, να πω δεν μου αρέσει εδώ, πάμε στην άλλη παρακάτω; Όλο φεύγω κι όλο εδώ γυρίζω. Πότε πότε με αυτοκίνητο και συνήθως χωρίς αυτοκίνητο. Το ταχύτερο είναι ο νους!…»

Από το 1953, 1η του παρουσίαση στον κόσμο των γραμμάτων με διήγημά του στην Ηπειρωτική Εστία, ο Χριστόφορος Μηλιώνης ταυτοποιήθηκε λογοτεχνικά με το ελληνικό διήγημα της μεταπολεμικής γενιάς. Ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Συγγραφέων, βραβεύτηκε με το Κρατικό βραβείο Ελληνικού Διηγήματος το 1986 για τη συλλογή διηγημάτων του «Κάλαμος και Αχέροντας» που δανείστηκε τον τίτλο του από τα δύο ομώνυμα ποτάμια της Ηπείρου στα οποία όπως χαρακτηριστικά ο ίδιος έλεγε όφειλε την ανατροφή του.

Η πρώτη μου προσωπική επαφή με τη γραφή του ήρθε από την ανάγνωση της συλλογής του «Τα πικρά γλυκά» προ επταετίας. Βυθίστηκα στον κόσμο των αναμνήσεων ενός ανθρώπου που σε πιάνει από το χέρι και σε οδηγεί στον τόπο της μνήμης της συλλογικής. Αν και με έντονο αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, τα διηγήματά του δε μένουν αντανάκλαση μόνο της δικής του ή των ηρώων του προσωπικής ματιάς. Ο Χριστόφορος Μηλιώνης με την πένα του και το μοίρασμα των αναμνήσεών του δημιουργεί την ασφάλεια της συλλογικής μνήμης. Καθρεφτίζει μια Ελλάδα ταλαιπωρημένη από τις ιστορικές δυστυχίες της μεταπολεμικής περιόδου που δεν εγκαταλείπει το ταξίδι της προσωπικής της αναζήτησης. Η θλίψη και ο φόβος που προκαλεί η δυστυχία ή το μέλλον του αδιεξόδου φωτίζεται μέσα από την απόκτηση κοινής συνείδησης. Η πένα του κι η τέχνη του στην πολύ ιδιαίτερη και προκλητικά δύσκολη φόρμα του διηγήματος, επάξια τον τοποθέτησε στο κληροδότημα της Νεοελληνικής Πεζογραφίας που πάντα θα επιστρέφουμε.

Ο αγαπημένος κ. Μηλιώνης απέδειξε ότι έμαθε να χρησιμοποιεί την πεζογραφική του δεινότητα για να μας οδηγήσει σε ένα ταξίδι σκέψης όπου η αρχή είναι η μνήμη και η Ιθάκη μας δεν είναι μόνο η επίσκεψη ή συμφιλίωση με τη μνήμη μας και τα βιώματά μας. Είναι η απόκτηση του ενεργού ρόλου επέμβασης στα κοινωνικά δρώμενα. Να γίνουν οι αφηγήσεις και οι ιστορίες των ανθρώπων που μοιράζονται τον ίδιο ουρανό εφαλτήριο δημιουργίας, πίστης, ελπίδας, αισιοδοξίας. Καλό ταξίδι Χριστόφορε…

Σταθμοί της ζωής του

– 1932 Γέννηση Πωγώνι Ηπείρου
– Φοίτηση στη Ζωσιμαία Σχολή, Φιλολογία ΑΠΘ
– Καθηγητής Μέσης εκπαίδευσης και Σχολικός Σύμβουλος
– 1956 πρώτη εμφάνιση στα γράμματα με δημοσίευση διηγήματός του στην Ηπειρωτική Εστία
– Συλλογές διηγημάτων «Παραφωνία» 1961, «Το πουκάμισο του Κενταύρου» 1971, «Ακροκεραύνια» 1976, «Τα διηγήματα της Δοκιμασίας» 1978, «Δυτική συνοικία» 1980, «Καλαμάς και Αχέροντας» 1985, «Το μικρό είναι όμορφο» 1997
– 1986 Κρατικό Βραβείο Ελληνικού Διηγήματος
– 1991 «Με το νήμα της Αριάδνης» Δοκίμιο Νεωτερικής Πεζογραφίας
– 1999 «Τα φαντάσματα του Γιορκ»
– 2000 Βραβείο του περιοδικού Διαβάζω
– 2005 Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών