Η «Δημοκρατία» όπως θα έπρεπε να διδάσκεται

Στις αρχές του 5ου αιώνα π.Χ., η Αθήνα βρίσκεται σε πόλεμο. Στην προσπάθειά του να τονώσει το ηθικό των συντρόφων του πριν από τη μάχη ενάντια σε έναν πανίσχυρο εχθρό, ο Λέανδρος αρχίζει να τους διηγείται την ιστορία του. Έχοντας δει με τα μάτια του τις φρικαλεότητες των τυραννικών καθεστώτων αλλά και τη δημιουργία ενός νέου πολιτεύματος, ο Λέανδρος αφηγείται μια ζωή γεμάτη κίνδυνο και μεγάλες ιδέες, μια ιστορία για το τέλος της εποχής των θεών και την πολύπλοκη γένεση της δημοκρατίας.

Η “Δημοκρατία”, το graphic novel που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος στην Ελλάδα και από τον Bloomsbury στο εξωτερικό είναι ένας τρόπος να ξαναδιαβάσουμε ιστορία (και μάλιστα εκείνο το τμήμα της για το οποίο μάθαμε ότι πρέπει να είμαστε υπερήφανοι ως χώρα), έχοντας ταυτόχρονα την ευκαιρία να ξεφυλλίσουμε κι ένα αληθινό έργο τέχνης.

Ο εικονογράφος Αλέκος Παπαδάτος που είχε την ιδέα για το βιβλίο, αφού πρώτα έκανε μια μεγάλη έρευνα πάνω στο θέμα, ζήτησε τη συμβολή του Αβραάμ Κάουα, ερευνητή των κόμικς, ο οποίος έγραψε το σενάριο. Η περαιτέρω επεξεργασία του Παπαδάτου και η χρωματική επεξεργασία της Annie Di Donna (οι δυο τους αποτέλεσαν μαζί και με τον Απόστολο Δοξιάδη τους δημιουργούς του περίφημου Logicomix) έδωσαν ένα graphic novel γεμάτο με θαυμαστούς χαρακτήρες, έντονο χρώμα και εικαστικές λεπτομέρειες που συχνά σε αποσπούν από τα κείμενα και σου γνωρίζουν την αρχιτεκτονική, τα ρούχα και τις συνήθειες μιας μιας άλλης εποχής. Ταυτόχρονα, σκηνές και γεγονότα που κόβουν την ανάσα μας δείχνουν πως η δημοκρατία σφυρηλατήθηκε τόσο από τύχη και ιστορικές συγκυρίες όσο και από τις πράξεις και το κουράγιο ανθρώπων πολυμήχανων και ταγμένων στο σκοπό τους.

Ο Παπαδάτος περιέγραψε συνοπτικά στη Lifo την… περίληψη της ιστορίας:

“Να τι εξηγείται εδώ: η ιστορία της θεμελίωσης της δημοκρατίας στην αρχαία Ελλάδα, που ουσιαστικά μάς είναι άγνωστη, χάρη στη συνάντηση δυό συνιστωσών. Από τη μία, έχουμε την πολιτική ωρίμανση μιας κοινωνίας που υπέφερε από τυραννικά καθεστώτα κι αναζητούσε την αλλαγή χωρίς να ξέρει πώς και με ποιον, και από την άλλη, την παρουσία ενός ανθρώπου από την κοινωνική ελίτ, του Κλεισθένη, που συλλαμβάνει την ανάγκη του καιρού του και τη μεταφράζει σε κάτι υλοποιήσιμο. Χάρη στις δικές του μεταρρυθμίσεις, τον 6ο αι. π.Χ, δόθηκε η δυνατότητα να εκπροσωπούνται στον δήμο και άνθρωποι που δεν έχουν αριστοκρατική καταγωγή. Γι’ αυτό κέρδισαν έπειτα οι Αθηναίοι τη Μάχη του Μαραθώνα, παρόλο που ο στρατός τους ήταν πολύ μικρότερος. Επειδή πολεμούσαν για τις οικογένειες και τους θεσμούς τους, ενώ οι Πέρσες πολεμούσαν επειδή είχαν από πάνω τους τον βούρδουλα…”.

Αν εκτός από εμπορική επιτυχία που είναι μάλλον δεδομένη, η “Δημοκρατία” καταφέρει να μπει έστω κι από το… παράθυρο σε κάποια σχολική τάξη, θα έχει βρει και με το παραπάνω το στόχο της.

Annie Di Donna

Αλέκος Παπαδάτος

Αβραάμ Κάουα