Η ιστορία της µάσκας…

Οι Απόκριες έρχονται και µαζί τους και το ερώτηµα που βασανίζει τα παιδικά µα και ενήλικα µυαλουδάκια: Τι θα ντυθούµε φέτος; Αυτές τις µέρες λοιπόν που προετοιµαζόµαστε να γιορτάσουµε το Καρναβάλι πολλά ερωτήµατα προκύπτουν που µας δίνουν την ευκαιρία να θυµηθούµε παλιές ιστορίες κρυµµένες στο σεντούκι της παράδοσής µας.

Σήµερα θα εξερευνήσουµε τα µυστικά της αποκριάτικης µάσκας που αν µη τι άλλο θεωρείται απαραίτητο αξεσουάρ κάθε αποκριάτικης µεταµφίεσης.

Η ιστορία της ξεκινά στη Βενετία από την περίοδο του Μεσαίωνα. Βενετοί κατασκευαστές, αφού αρχικά απέδειξαν ότι το έθιµο της µάσκας είναι αναγκαίο και απαραίτητο να διατηρηθεί εφόσον συνδέεται άµεσα µε το Καρναβάλι, προσδίδοντάς του ταυτότητα, κατάφεραν να µονιµοποιηθούν και να περάσουν το µήνυµα, ότι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωµα τουλάχιστον για µια φορά τον χρόνο να φορούν «µάσκα» και να υποδύονται ένα «ρόλο».

∆ιάφορες µάσκες του Βενετσιάνικου Καρναβαλιού, έγιναν ιδιαίτερα αποδεκτές και αγαπητές από το κοινό, όπως ήταν η Moretta, Larva, Mattacino και άλλες. Το 1436, µία Ένωση Ζωγράφων στην Βενετία, ανακοίνωσαν µία σειρά από διατάγµατα, σύµφωνα µε τα οποία παρουσίασαν και επέβαλαν το επάγγελµα του «mascareri», δηλαδή του επαγγελµατία εκείνου, που κατασκευάζει αποκλειστικά µάσκες! Σύµφωνα δε µε τα αρχεία της Βενετίας που έχουν διασωθεί, κατά την περίοδο 1530 – 1600 αναγνωρίζεται και µία γυναίκα επαγγελµατίας κατασκευάστρια της βενετσιάνικης µάσκας. Οι κατασκευαστές, δούλευαν τις µορφές τους πάνω σε πεπιεσµένο χαρτί, ή σε κερωµένους καµβάδες και σε διάφορα καλούπια. Σιγά – σιγά η τέχνη αυτή αναπτύχθηκε τόσο, που εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την Ιταλία.

Το 1904 ο ∆όγης της Βενετίας, έδωσε άδεια για την «γιορτή των ψυχών». Πάνω σε αυτήν την ιδέα δηµιουργήθηκε και το γνωστό σε όλους µας, καρναβάλι της Βενετίας, το οποίο έχει πάρει πολλά στοιχεία του από τις δικές µας γιορτές αφιερωµένες στο Θεό ∆ιόνυσο.

Εκτός όµως από την Ιταλία και την αρχαία Ελλάδα, οι µάσκες ήταν απαραίτητο στοιχείο των ελληνικών θεάτρων. Μέσα από τις µάσκες οι άνθρωποι, είχαν τη δυνατότητα να υποδυθούν το ρόλο χωρίς να εκφράζουν τα δικά τους προσωπικά αισθήµατα και χωρίς να δείχνουν τις εκφράσεις του προσώπου τους. Αργότερα, οι µάσκες πήραν και άλλες µορφές, επηρεασµένες από διάφορα λαογραφικά και κοινωνικοπολιτικά στοιχεία όπως γίνεται και στις µέρες µας.

Στα αρχαία χρόνια οι µάσκες αυτές γνωστές ως «προσωπίδες» είχαν διάφορες µορφές, είτε ήταν προσωπίδες λατρείας που χρησιµοποιούνταν προκειµένου να καλοπιάσουν τους Θεούς, είτε είχαν νεκρική µορφή, που χρησιµοποιούνταν προκειµένου να διώξουν τα κακά πνεύµατα στον άλλο κόσµο και άλλες. Κάνοντας ιστορική αναδροµή, τέτοιου είδους προσωπεία, συναντάµε τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Αίγυπτο, στο Περού, στο Μεξικό και την Καρχηδόνα.

Στην Ελλάδα, εξακολουθούν να υπάρχουν σαν κυρίαρχο στοιχείο των Αποκριών και να απεικονίζουν τόσο από παιδικούς ήρωες, και αγαπηµένα ζώα, όσο και να σατιρίζουν πρόσωπα και µορφές του καλλιτεχνικού και πολιτικού κόσµου.