Νέλσον Μαντέλα. Ένας πραγματικά ελεύθερος άνθρωπος

«Πάλεψα ενάντια στην κυριαρχία των λευκών, πάλεψα και ενάντια στην κυριαρχία των μαύρων. Αυτό που επιθυμώ είναι το ιδανικό μιας δημοκρατικής και ελεύθερης κοινωνίας, όπου όλοι οι άνθρωποι συμβιώνουν αρμονικά και απολαμβάνουν ίσων ευκαιριών. Είναι ένα ιδανικό, το οποίο ελπίζω να ζήσω και να το πραγματοποιήσω. Αλλά αν χρειαστεί, είναι ένα ιδανικό για το οποίο είμαι προετοιμασμένος να πεθάνω».

Ο Νέλσον Μαντέλα (Nelson Rolihlahla Mandela), γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου του 1918 στο χωριό Mvezo της Νότιας Αφρικής, ανήκε στη φυλή Xhosa και κατάγονταν από βασιλική οικογένεια. Σπούδασε νομικά και εργάστηκε ως δικηγόρος στο Γιοχάνεσμπουργκ. Υπήρξε μια εμβληματική μορφή στον αγώνα κατά του Απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική και ήταν ο πρώτος έγχρωμος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής (1994-1999).

Ήταν επικεφαλής του κινήματος κατά του Απαρτχάιντ και ενεργό μέλος του ANC (Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου), πάλεψε κατά της αποικιοκρατίας καθώς και για την εξάλειψη των ανισοτήτων και των διακρίσεων και είχε επανειλημμένα συλληφθεί για ανατρεπτική δράση.

Επηρεασμένος από τον μαρξισμό, εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα (SACP) και παρά το γεγονός ότι αρχικά είχε υιοθετήσει τη μη βίαιη μορφή διαμαρτυρίας, στη συνέχεια υπήρξε συνιδρυτής της οργάνωσης Umkhonto we Sizwe (ΜΚ) το 1961, ως ένοπλο σώμα του ANC. Η οργάνωση είχε χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική από την κυβέρνηση της Νοτίου Αφρική και των Ηνωμένων Πολιτειών και πραγματοποίησε μια σειρά επιθέσεων κατά της κυβέρνησης.

Το 1962, συνελήφθη για προδοσία και βίαιη συνωμοσία και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη στη δίκη Rivonia. Στην περίφημη ομιλία του «Είμαι έτοιμος για να πεθάνω», κατά τη διάρκεια της δίκης ο Μαντέλα υποστήριξε τη δράση της ΜΚ και περιγράφοντας τα κίνητρα που οδήγησαν στο σχηματισμό της οργάνωσης είχε πει:

«Στις αρχές του Ιουνίου του 1961 αξιολογώντας την κατάσταση της Νοτίου Αφρικής, εγώ και μερικοί συνάδελφοι, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η βία στη χώρα αυτή ήταν αναπόφευκτη. Θα ήταν μη ρεαλιστικό και λάθος για τους αφρικανούς ηγέτες να συνεχίσουν να κηρύττουν την ειρήνη και τη μη βία σε μια εποχή που η κυβέρνηση απάντησε βίαια στα ειρηνικά αιτήματά μας. Δεν καταλήξαμε εύκολα σ’ αυτό το συμπέρασμα. Αυτό έγινε μόνο όταν όλοι οι άλλοι τρόποι είχαν αποτύχει, όταν όλες οι ειρηνικές δίοδοι διαμαρτυρίας ήταν αδιέξοδες, η απόφαση λήφθηκε για να ξεκινήσουν βίαιες μορφές πολιτικής πάλης, και να σχηματιστεί το Umkhonto we Sizwe. Δεν καταλήξαμε εκεί γιατί αυτό ήταν που επιθυμούσαμε, αλλά αποκλειστικά και μόνο επειδή η κυβέρνηση δε μας είχε αφήσει καμία άλλη επιλογή».

Bundesarchiv, Bild 183-1986-0920-016 / CC-BY-SA 3.0 [CC BY-SA 3.0 de], via Wikimedia Commons

Μετά από 27 χρόνια φυλακής, με διαρκώς αυξανόμενη ένταση στη χώρα αλλά και έντονες διεθνής πιέσεις και υπό το φόβο εμφυλίου πολέμου, ο Νέλσον Μαντέλα απελευθερώθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 1990. Η απελευθέρωσή του σημάδεψε την απαρχή θεμελιακών αλλαγών στο Νοτιοαφρικανικό κράτος, που οδήγησαν στην πτώση του ρατσιστικού καθεστώτος. Το 1993 του απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης που το μοιράστηκε με τον τότε πρόεδρο Φρεντερίκ Ντε Κλερκ. Το 1994 έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής σε εκλογές που επιτράπηκε να ψηφίσουν λευκοί και μαύροι. Πέθανε στις 5 Δεκεμβρίου 2013.