Χρήστος Χαρμπίλας «Οι αναρχικοί της Πάτρας και του Πύργου»

Τέλη 19ου αιώνα. Στη βορειοδυτική Πελοπόννησο, αλλά κυρίως στις πόλεις της Πάτρας και του Πύργου, γεννιέται ένα κίνημα εξέγερσης. Από το 1870 κιόλας αναπτύσσονται ομάδες που εκκινούν κατά κύριο λόγο από το σοσιαλιστικό χώρο, χωρίς να περιορίζονται σε αυτόν.

Σύλλογοι, αυτόνομες ομάδες, εφημερίδες και μεμονωμένα πρόσωπα λειτουργούν ως ο προάγγελος της ιδεολογικής και πολιτικής έκφρασης του σοσιαλιστικού κινήματος. Αμφισβητούν το κατεστημένο, εναντιώνονται στην εξουσία, προτείνουν ένα διαφορετικό μοντέλο πολιτικού διαλόγου και κοινωνικών διεκδικήσεων, εμπλέκουν στις ιδεολογικές τους αναζητήσεις ακόμα και ζητήματα θρησκείας ή γενικότερων δοξασιών.

Αυτό που σήμερα αποκαλούμε αναρχικό κίνημα της εποχής δημιουργεί στις δύο πόλεις τη δική του ιστορία κι έχει να επιδείξει μερικά πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά και ορισμένους εμβληματικούς πρωταγωνιστές.

Η μελέτη του Χρήστου Χαρμπίλα, αποτέλεσε στην αρχική της μορφή τη διδακτορική του διατριβή, για τις πρώτες οργανωμένες αναρχικές κινήσεις στην Ελλάδα, στα τέλη του 19ου αιώνα, και συγκεκριμένα στην Πάτρα και τον Πύργο. Παρουσιάζει διεξοδικά τις ριζοσπαστικές ομάδες στη βορειοδυτική Πελοπόννησο, όπως το Δημοκρατικό Σύλλογο Πατρών, τη Σοσιαλιστική Αδελφότητα, τις εφημερίδες «Επί τα Πρόσω» στην Πάτρα και «Νέον Φως» στον Πύργο. Καταγράφει την παρουσία μειζόνων προσωπικοτήτων του χώρου, όπως ο Μαγκανάρας, ο Καραμπίλιας, ο Αρνέλλος, καθώς και ένα πλήθος άλλων μορφών, ενίοτε και αμφιλεγόμενων ως προς τις πολιτικές τους τοποθετήσεις, οι οποίες σημάδεψαν την διαμόρφωση των πρώτων αυτών αναρχικών προταγμάτων στην Ελλάδα.

Με πλούσιο αρχειακό υλικό, επιστημονική τεκμηρίωση, ένα πολύ ενδιαφέρον παράρτημα με δικαστικές αποφάσεις της εποχής, καθώς και αρκετές αφορμές για περαιτέρω μελέτη, αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες εκδόσεις τοπικής ιστορίας των τελευταίων ετών.

Ένα επιπλέον ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως παρουσιάζει μια άλλη διάσταση της περιόδους ανάμεσα στο 1870 και στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, την εποχή που, τουλάχιστον για την Πάτρα, αποτέλεσε όπως όλα δείχνουν την πιο ενδιαφέρουσα από κάθε άποψη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας.

«Οι αναρχικοί της Πάτρας και του Πύργου» |  Χρήστος Χαρμπίλας |  1η έκδοση 2014 | 266 σελίδες |  Εκδόσεις Opportuna