Τι γυρεύουν ξαφνικά τόσα θέατρα στην Πάτρα;

Πρέπει να ήταν κάπου κοντά στο 1999 ή το 2000. Ένας παλιός συμφοιτητής μου μιλά πρώτη φορά για τον Φάνη Δίπλα και το όνειρό του μαζί με μια μεγάλη παρέα καλλιτεχνών, να φτιάξει ένα νέο ιδιωτικό θέατρο, στο ερειπωμένο κτήριο που κάποτε στέγαζε το τυπογραφείο του Διακίδη. Η πρώτη αντίδραση; «Ναι, καλά… Μόλις ξυπνήσει, να τα ξαναπούμε…».

Μέχρι τότε η μόνη ιδιωτική θεατρική προσπάθεια στην Πάτρα (εξαιρώντας το «Πάνθεον» που φιλοξενούσε μπουλούκια ή μετακλήσεις) ήταν το θέατρο «Αγορά», με μια άλλη παρέα τρελών που γύρω στις αρχές του ‘90 ανάστησε ένα παλιό κτήριο με τις ευλογίες του υπουργείου Πολιτισμού. Όμως το «Λιθογραφείον» για το οποίο μου μιλούσε ο φίλος μου θα ήταν η πρώτη προσπάθεια που θα ξεκινούσε τόσο φιλόδοξα και από τόσο χαμηλά.

Δεκαπέντε χρόνια μετά κι ενώ ο Φάνης έχει παραδώσει τα κλειδιά του «Λιθογραφείου» σε νέο σχήμα, αφού όμως το είδε να καθιερώνεται, η πραγματικότητα στη θεατρική Πάτρα είναι εντυπωσιακή και μάλλον θα γίνει κάποια στιγμή αντικείμενο μελέτης.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, φέτος λειτουργούν στην πόλη 7 χειμερινές θεατρικές σκηνές «πλήρους απασχόλησης» (Δημοτικό Θέατρο, Μπάρι, Αγορά, Act, Επίκεντρο, Λιθογραφείον, Γραμμές Τέχνης) με μαθήματα, σεμινάρια και παραστάσεις εγχώριας εσοδείας και μετακλήσεις, άλλοι δύο χώροι (Αντίμετρο, Οροπαίδιο) λειτουργούν ως θέατρα με χαμηλότερους ρυθμούς ενώ αν ισχύουν όσα διαβάζουμε, ετοιμάζονται ακόμα δύο μεγαλύτεροι πολυχώροι που θα έχουν και θεατρική σκηνή (στο Παλαιό Πτωχοκομείο και στο Κτήριο Μαραγκόπουλου). Παράλληλα θεατρικές παραστάσεις φιλοξενούν περιστασιακά το «Πάνθεον», η «Αίγλη», το θεατράκι του Βιολογικού και το Συνεδριακό Κέντρο στο Πανεπιστήμιο και κάποιοι άλλοι χώροι.

Τι συνέβη ξαφνικά; Μπροντγουέι μάλλον δεν γίναμε (ούτε καν Αβινιόν ή Βερολίνο), η οικονομική κατάσταση δεν δικαιολογεί επενδύσεις στον πολιτισμό, ενώ δεν μπορούμε πια να περιμένουμε τα πάντα από τη μεγάλη φοιτητική κοινότητα της πόλης.

Εντάξει, ισχύει κατά βάση πως σε περιόδους μεγάλης κρίσης ο πολιτισμός γνωρίζει σχετική άνθηση (κι έχουμε τέτοια παραδείγματα σε αρκετές χώρες), ενώ υπάρχει και η εξήγηση ότι το θέατρο είναι μια ανώδυνη μορφή ψυχοθεραπείας (απ’ αυτό κι αν έχουμε ανάγκη στην πόλη…).

Όμως επειδή όλοι εμείς που συναντιόμαστε συχνά στους θεατρικούς χώρους (κι είμαστε αρκετοί οι τακτικοί θαμώνες τους – ευτυχώς που κάποιοι κάνουμε μια δουλειά που μας δίνει πρόσβαση σε προσκλήσεις!) κινδυνεύουμε να γίνουμε… αλκοολικοί –δεν μπορεί, θα πας για ένα ποτό μετά την παράσταση– καλό είναι να δούμε λίγο τι μπορεί να γίνει για να αυξηθεί και το κοινό μαζί με τους χώρους.

Κατ’ αρχάς πρέπει να παραδεχτούμε ότι κατά κανόνα όσοι ηγούνται των θεατρικών χώρων έχουν μια ειλικρινή προσέγγιση στα πράγματα. Γουστάρουν αυτό που κάνουν και μάλλον δεν το κάνουν για να βγάλουν εύκολο (ούτε καν δύσκολο) χρήμα. Οπότε;

Με δεδομένες τις δυσκολίες που υπάρχουν (για παράδειγμα όταν τα θέατρα χωράνε 80, 100 ή 120 άτομα, δεν μπορούν να αντέξουν μετακλήσεις φιλόδοξων παραστάσεων από την Αθήνα), κάτι που μπορούμε να περιμένουμε είναι να αρχίσουν τα θέατρα να δικτυώνονται. Να συνεργάζονται μεταξύ τους και με αντίστοιχες προσπάθειες σε άλλες πόλεις (ήδη φέτος ανακοινώθηκαν κάποιες τέτοιες κινήσεις). Όσο για το κοινό, η μόνη ελπίδα είναι μέσα από όλη αυτή την υπερπροσφορά να γίνει πιο απαιτητικό, αρκεί να αντέξει να στηρίζει οικονομικά το θέατρο στην Πάτρα.

Ίσως θα έπρεπε να συζητήσουμε και για υποστήριξη από το Δήμο ή την Περιφέρεια. Όμως ο μεν Δήμος φλερτάρει με την ιδέα ότι μια ιδιωτική επιχείρηση ακόμα κι αν κάνει πολιτισμό εντάσσεται a priori στο καπιταλιστικό μπλοκ, η δε Περιφέρεια μάλλον δεν γοητεύεται από τέτοια μικρά μεγέθη όπως τα θέατρα της πόλης, από τα οποία δεν έχει να περιμένει κάτι.

ΥΓ. Αντίστοιχη υπερπροσφορά παρατηρείται στην Πάτρα και στις θεατρικές ομάδες. Όμως αυτά είναι αντικείμενο μιας άλλης συζήτησης.