Deconstructing Brando

Σε μια καριέρα παράλληλη με τους ρόλους που ερμήνευε, ο Marlon Brando, κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 70, έφτασε στο απόγειο της εκκεντρικότητας και της απόλυτης ερμηνευτικής δεινότητας, μέσα από τρείς χαρακτήρες, σε τρείς ταινίες. Ο δημιουργός της νουβέλας στην οποία βασίστηκε «Ο Νονός» (Τhe Godfather – 1972), Mario Puzo και ο νέος σκηνοθέτης τότε, Francis Fοrd Coppola, έκαναν μεγάλο αγώνα για να πείσουν την παραγωγή να εμπιστευτεί τον ρόλο του Δον στον Brando. Oι πρόσφατες αποτυχίες του στα 60s και ο δύστροπος χαρακτήρας του, λειτουργούσαν αποτρεπτικά για ένα σύστημα όπως ο κινηματογράφος στο Hollywood, που θέλει να λειτουργούν τα πάντα κάτω από έλεγχο και με απόλυτο προγραμματισμό. Όλα αυτά, σε συνάρτηση με την πολιτική δράση που είχε αναπτύξει και συγκεκριμένα για την κατάσταση των διαφυλετικών σχέσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες και αργότερα την αφοσίωσή του στα δικαιώματα των Ινδιάνων, είχαν δημιουργήσει μια γενική δυσαρέσκεια και αρνητικότητα, όταν ακουγόταν το όνομα του. Η σχέση φιλίας που δημιουργήθηκε μεταξύ Brando και Coppola βοήθησε και τις δύο πλευρές τελικά.

Ο Marlon Brando απορροφάει πράγματα, καταστάσεις και συμπεριφορές που παρατηρεί και τα μετουσιώνει στον χαρακτήρα που ερμηνεύει εκείνη τη στιγμή, αυτοσχεδιάζοντας. Είτε βλέποντας τους πραγματικούς μαφιόζους που περιτριγύριζαν τα πλατό του Νονού, είτε την ομιλία κάποιου πολιτικού στην τηλεόραση, ο Brando αφουγκράζεται τη στιγμή και πλάθει πτυχές χαρακτήρων. Η ορθή (για τα δεδομένα του) ερμηνεία στον Νονό και ο χαρακτήρας του Δον Vito Corleone, βρήκαν πλήρη αποδοχή από κοινό και κριτικούς και αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές στην ιστορία της Έβδομης Τέχνης.

Ο Marlon Brando στα νιάτα του, είχε θητεύσει στο περίφημο Actors’ Studio, στο πλευρό των Elia Kazan και Lee Strasberg, μαθαίνοντας την Μέθοδο (μια παραλλαγή τους συστήματος Stanislavski) στην οποία ο ηθοποιός ανασύρει δικές του μνήμες και συναισθήματα, εσωτερικά κίνητρα και την ψυχολογική αλήθεια, μεταφέροντάς τα στον χαρακτήρα που ερμηνεύει και έτσι, ηθοποιός και ρόλος γίνονται ένα. Ο Brando, ένας άνθρωπος με έντονα πάθη και ζωή, μέσω της Μεθόδου και σε συνδυασμό με την ερμηνευτική του ευφυΐα, ακόμα και στους ρόλους που δεν τον ενδιέφεραν ή σε ταινίες που έπαιξε μόνο για τα χρήματα, κατάφερνε να μεταφέρει στην οθόνη μικρές στιγμές μαγείας.

Έχοντας ολοκληρώσει τα γυρίσματα για τον Νονό, ξεκίνησε την κατάβαση στον εσωτερικό του κόσμο και τα συμπλέγματα του ψυχισμού του, μέσα από την άτυπη ψυχανάλυση στην οποία τον υπέβαλε ο Bernardo Bertolucci για το «Τελευταίο Ταγκό Στο Παρίσι». Η πραγματική ευφυΐα του Brando, κρύβεται πίσω από αυτά τα συμπλέγματα, τον άγριο και δύστροπο χαρακτήρα του, καθώς και τις απόκρυφες φαντασιώσεις του. Όλα τα άλλα είναι η «στιγμή» και οι ιδιοφυείς αυτοσχεδιασμοί ενός μεγάλου ηθοποιού, αλλά αν ο σκηνοθέτης «ξεκλειδώσει» ή πείσει τον ίδιο να παραβιάζει τον εσωτερικό του κόσμο, Brando και ρόλος γίνονται μια νέα οντότητα, που υπερβαίνει τον σεναριακό χαρακτήρα. Ο Bertolucci βρήκε τα «κουμπιά» του Brando και μέσα από μια πρωτοφανή ψυχαναλυτική διαδικασία, σε συνδυασμό με την πρωτόγνωρη (πλέον) θέληση του Brando και τους μοναδικούς του αυτοσχεδιασμούς, άνοιξε νέες πόρτες στην κινηματογραφική ερμηνεία.

Στο αμφιλεγόμενο Τελευταίο Ταγκό (Last Tango In Paris – 1972) ο σκηνοθέτης σχεδόν ταυτίστηκε με τον πρωταγωνιστή, ζητώντας πράγματα που αυτός θα ήθελε να κάνει μέσω του Brando ή αυτά που θα ήθελε να του κάνει ο Brando… To υπόγειο μίσος που υποβόσκει στην ταινία για την γυναίκα, ίσως οφείλεται στις φήμες που θα ήθελαν την ταινία να αφορά ένα ομοφυλόφιλο ζευγάρι, αλλά μάλλον η εποχή δεν θα άντεχε κάτι τέτοιο. Μετά την ερμηνευτική ορθότητα του Νονού, η οποία βασίστηκε μεν στις αυτοσχεδιαστικές του πατέντες και την ελευθερία που είχε, αλλά δεν παρέκλινε αρκετά από τον χαρακτήρα «στο χαρτί», ακολούθησε το ψυχικό ξεγύμνωμα σε αυτόν τον ρόλο, ο οποίος του βγάζει όλο τον βαθύ πόνο και τις καταστάσεις που κράταγε μέσα του, μέσα από στιγμές σιωπής και ξεσπάσματα, που έχουν να πουν περισσότερα από ολόκληρους μονολόγους και θεατρικές ψευδαισθήσεις.

The horror… The horror… Η τελευταία ολιγόλεπτη μνημειώδης ερμηνεία του Brando για τον χαρακτήρα του ημιπαράφρονα συνταγματάρχη Kurtz στο «Αποκάλυψη Τώρα» (Apocalypse Now – 1979), αποτελεί μια ερμηνεία βασισμένη στον αυτοσχεδιασμό, μονολόγους και τις συζητήσεις μεταξύ αυτού και του σκηνοθέτη. Χωρίς καν να έχει διαβάσει τη νουβέλα στην οποία βασίζεται ο χαρακτήρας του και χωρίς να υπάρχει σαφές φινάλε στο σενάριο, έδωσε μια φιλοσοφική και σχεδόν θεϊκή υπόσταση σε ένα πρόσωπο – προέκταση ενός ιεροκήρυκα και των πιστών του, στις ζούγκλες της Καμπότζης, ο οποίος αυτονομήθηκε από τον Αμερικάνικο στρατό κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ. Το τέλος δε, με τον θάνατο του συνταγματάρχη, σχεδόν ταυτίζεται και με το τέλος των μεγάλων ερμηνειών από την πλευρά του Marlon Brando.