Διεθνής Αμνηστία για άρθρο 336: Ιστορική νίκη του γυναικείου κινήματος και του κινήματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων

Σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας η τροποποίηση στο άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα, που παρουσίασε ο Υπουργός Δικαιοσύνης σήμερα στη Βουλή στη σχετική συζήτηση, συνιστά ιστορική νίκη του γυναικείου κινήματος και του κινήματος ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Η ανακοίνωση έχει ως εξής:

Η νέα αυτή διατύπωση ενσωματώνει την έννοια της συναίνεσης στον ορισμό του βιασμού όπως τέθηκε καθολικά ως αίτημα στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης, από όλες τις συλλογικότητες και φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του γυναικείου κινήματος και αρμόδιων μερών. Η Διεθνής Αμνηστία διεξήγαγε εκστρατεία, στο πλαίσιο της οποίας είχε καταθέσει επίσημο Υπόμνημα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, όπου τόνιζε την ανάγκη να ενσωματωθεί ένας τέτοιος ορισμός στο πλαίσιο των τυπικών δεσμεύσεων της χώρας και τον πολιτικών υποχρεώσεων της κυβέρνησης.

Ο ορισμός του βιασμού με βάση την απουσία συναίνεσης, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, θεμελιώνει επιτέλους ότι το δικαίωμα το οποίο πλήττεται κατά το έγκλημα του βιασμού, είναι το δικαίωμα στη σεξουαλική αυτονομία και τη σωματική ακεραιότητα του κάθε ατόμου. Για τον λόγο αυτό, αποτελεί και το μοναδικό ορισμό που μπορούσε να γίνει αποδεκτός, όπως τονίσαμε επανειλημμένα στη διάρκεια της εκστρατείας μας όλους τους περασμένους μήνες και ειδικότερα από τη στιγμή που εισήλθε ο νέος Ποινικός Κώδικας στη Βουλή προς ψήφιση, μέχρι και το τελευταίο λεπτό.

Χαιρετίζουμε την απόφαση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, έστω και την ύστατη στιγμή, να προβεί στον ορισμό του βιασμού με βάση τη συναίνεση.

Υπάρχουν ελλείματα και ανεπάρκειες στη συγκεκριμένη διατύπωση που σχετίζονται με την απουσία ορισμού ενός φάσματος επιβαρυντικών περιστάσεων σε περιπτώσεις βιασμού, όπως επίσης και με την απουσία ενός σαφούς ορισμού της πράξης του βιασμού, όπως αυτή ορίζεται στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Εάν το Υπουργείο δεν είχε προβεί στην αλλαγή αυτή την ύστατη στιγμή. υπό την πίεση του κινήματος και του γενικού κοινού αισθήματος, θα μπορούσε να είχε καταλήξει σε μία πιο συνεκτική διατύπωση με επίκεντρο τη συναίνεση, έτσι όπως υιοθετείται στα νομοθετικά πλαίσια άλλων ευρωπαϊκών χωρών.

Αυτό που καλείται να κάνει τώρα η κυβέρνηση είναι να μεριμνήσει συγκεκριμένα ώστε να διασφαλίσει ότι θα γίνει κατανοητή από όλα τα αρμόδια μέρη η συγκεκριμένη σημασία και εφαρμογή αυτής της αλλαγής, με οδηγίες προς τους δικαστικούς λειτουργούς, εισαγγελείς, δικηγορικούς συλλόγους και όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες, με βάση τα πρότυπα της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, και όπως έχουν πράξει άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν υιοθετήσει σχετική νομοθεσία, για να διασφαλιστεί η ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή του μέτρου.

Πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους τους παραπάνω φορείς, αλλά και στην κοινωνία, ότι πλέον δεν απαιτείται αποκλειστικά να τεκμαίρεται η άσκηση βίας ή απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας για να εκδικαστεί ένα έγκλημα ως βιασμός.

Η ενσωμάτωση της απουσίας συναίνεσης στον νομικό ορισμό του βιασμού είναι ένα σημαντικό βήμα για την μείωση της εκτεταμένης ατιμωρησίας του βιασμού, την απόδοση δικαιοσύνης στα θύματα και την μελλοντική αποτροπή εγκλημάτων. Είναι επίσης ένα σημαντικό βήμα για την καταπολέμηση της κουλτούρας του βιασμού στην ελληνική κοινωνία και την αλλαγή των στάσεων και των ατομικών και κοινωνικών συμπεριφορών. Όπως έχουμε τονίσει εξ αρχής, δεν θα αλλάξει την κατάσταση από την μία στιγμή στην άλλη, θα σηματοδοτήσει όμως ένα αποφασιστικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, και την προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών. Κυρίως, αποδεικνύει και πάλι ότι η κοινωνική αλλαγή είναι εφικτή, δίνοντας ελπίδα στους ανθρώπους που αγωνίζονται για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για να συνεχίσουμε και να ενδυναμώσουμε τον αγώνα μας.