tetartopress

Για να καταλάβουμε την εξουσία

human


Πρόσφατα σε μία παρέα συζητήσαμε το θέμα της «εξουσίας». Δύσκολη κουβέντα και ως συνήθως με πολλές επιπλοκές και διαφωνίες.

Πάντοτε όμως κάποιο επιχείρημα βρίσκεται στις σελίδες της θεωρίας δίνοντας μία λογική απάντηση στα ερωτήματα που συχνά προκύπτουν.

Έξω από ένα. Ένα ερώτημα μας δυσκόλεψε πολύ περισσότερο από τα άλλα, μιας και δεν είχε περάσει ποτέ, τουλάχιστον, από τη δική μου σκέψη μία τέτοια αμφισβήτηση της τόσο ωραίας θεωρίας!


Advertisement

Πιστεύω ακράδαντα ότι η εξουσία δεν είναι αυτό το μεγάλο και φανφαρώδες πράγμα που όλοι νομίζουν. Είναι κάτι πολύ πιο μικρό και διακριτικό. Είναι μία σχέση δύναμης που εμφανίζεται σε κάθε κοινωνική σχέση. Μία γραμμή που τέμνει εγκάρσια το σύνολο των ανθρωπίνων σχέσεων. Στην οικογένεια, στην εργασία, στην εκπαίδευση και στις φιλικές σχέσεις. Στο σούπερ μάρκετ, στην τράπεζα και στα δικαστήρια. Είναι η δυνατότητα να ωθήσεις κάποιον να πιστέψει κάτι ή να δράσει κάπως, όπως δεν θα το έκανε προηγουμένως.

Η συγκέντρωση αυτής της δύναμης γύρω από ένα πρόσωπο ή έναν θεσμό, η συνεχής άσκησή της με διάφορες μορφές, οι νόμοι και η καταστολή είναι απλές εκφάνσεις που όμως γίνονται πιο εύκολα αντιληπτές. Η πραγματική εξουσία όμως βρίσκεται παντού και πάντα, συνήθως καλά κρυμμένη στη γνώση, την επιστήμη, την θρησκεία και αλλού.


Advertisement

Το αδιέξοδο προέκυψε όταν ακούστηκαν δυο απλοποιημένα παραδείγματα σχετικά με τον ρόλο της γνώσης ως εξουσίας. Σκεφτείτε δυο ανθρώπους που ο ένας ξέρει από κρασιά και ο άλλος από βότανα. Στην γνωριμία τους πιάνουν μία κουβέντα για τα ενδιαφέροντά τους.

Όταν για αρχή μιλάνε για το κρασί, ο οινογνώστης υποστηρίζει εκτός των άλλων ότι το ροζέ κρασί πρέπει να σερβίρεται στους 10 με 12 βαθμούς Κελσίου επειδή τότε αναδύονται καλύτερα τα φρουτώδη αρώματά του. Ο βοτανογνώστης ακούγοντάς το αυτό συμφωνεί και αποφασίζει ότι την άλλη μέρα θα δροσίσει το κρασί του πριν το σερβίρει.


Advertisement

Ύστερα ξεκινάει μία συζήτηση για βότανα. Ο βοτανογνώστης υποστηρίζει ότι τα χειροποίητα σαπούνια από φυσικά βότανα είναι καλύτερα για το δέρμα διότι δεν επιβαρύνουν τον οργανισμό μας με ξένες και τοξικές ουσίες. Την άλλη μέρα ο οινογνώστης ψάχνει στο google οδηγίες για παρασκευή χειροποίητων σαπουνιών.

Και οι δύο περιπτώσεις ενέχουν την εξουσία-γνώση. Και στις δύο περιπτώσεις ο ένας ώθησε τον άλλο να δράσει με έναν τρόπο διαφορετικό απ’ ό,τι δρούσε στο παρελθόν απλά και μόνο επειδή γνώριζε κάτι που ο άλλος δεν ήξερε καθόλου. Άλλαξε η καθημερινότητα τους, προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο.

Στο σημείο αυτό διαφωνήσαμε έντονα. Για ποιο λόγο να θεωρείται «εξουσία» μια τόσο αγνή μεταφορά της γνώσης, μία απλή κουβέντα και μία καλοπροαίρετη πρόταση όπως το σερβίρισμα του ροζέ κρασιού και η χρήση χειροποίητων σαπουνιών.


Advertisement

Για ποιο λόγο κάτι που γίνεται καθημερινά να μπορεί να ονομαστεί με ένα τόσο βαρύ χαρακτηρισμό, «εξουσία»; Αμήχανα ακούστηκε ένα άλλο παράδειγμα σχετικά με την εκμετάλλευση.

Ζητάς από μία γνωστή σου που έχει αυτοκίνητο να περάσει να σε πάρει απ’ το χωριό για να πάτε Θεσσαλονίκη. Η γνωστή σου δέχεται παρόλο που το χωριό σου την βγάζει από το δρόμο της και προσθέτει στο δρομολόγιο 40 λεπτά της ώρας. Μεταξύ σας λέτε ότι σου κάνει μία χάρη, στην πραγματικότητα όμως υπάρχει εκμετάλλευση. Χωρίς κακία βέβαια και δόλο.

Και πάλι διαφωνήσαμε. Δεν γίνεται να θεωρείται εκμετάλλευση αυτό!

Ας δούμε τις ονομασίες χωρίς τις θετικές ή αρνητικές σκέψεις που τις περιτριγυρίζουν. Ας δούμε την εξουσία ως πραγματικότητα και όχι μόνο ως εχθρό.

Εκείνη τη στιγμή αντιλαμβάνεσαι το παράδοξο αλλά και υπεράνθρωπο αυτού που η επιστήμη λέγει «αξιακή ουδετερότητα». Είναι πολύ δύσκολο να σκεφτούμε λέξεις όπως η εξουσία ή η εκμετάλλευση έξω από το πλαίσιο στο οποίο παρουσιάζονται στους εκάστοτε καιρούς και ανθρώπους. Η γλώσσα πάντα θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνία και τις περιστάσεις και πάντοτε θα δίνει ορισμένα στοιχεία σχετικά με αυτά.

Φυσικά δεν καταφέραμε να ξεφύγουμε από το αδιέξοδο, ίσως μόνο να αποκτήσουμε μία βαθύτερη κατανόηση του. Η προσπάθεια να καταλάβουμε τον κόσμο μας είναι πολύ πιο δύσκολη και επώδυνη από όσο την υπολογίζουμε. Μόνο μία διεισδυτική ματιά στα πράγματα μπορεί να είναι αρκετή και η δυνατότητα της αποσύνθεσης τους.

Όταν λοιπόν όλα μοιάζουν μία πελώρια μηχανή, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να μην φοβηθούμε και να την κοιτάξουμε ψύχραιμα. Να την μελετήσουμε γρανάζι, γρανάζι, αλυσίδα, αλυσίδα και τότε μόνο θα βρούμε τρόπους να την διαλύσουμε.


Advertisement


Advertisement

 

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

 

Advertisement

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

 
Περιφερειακοί Αγώνες Ρυθμικής Γυμναστικής στην Πάτρα το Σάββατο 2 και την Κυριακή 3 Μαρτίου

Περιφερειακοί Αγώνες Ρυθμικής Γυμναστικής στην Πάτρα το Σάββατο 2 και την Κυριακή 3 Μαρτίου

ΕΓΟ και ΑΕΣΓΔΕ σε συνεργασία με τον Δήμο Πάτρας διοργανώνουν το Σάββατο 2 Μαρτίου από 10.00 έως 21.00 και την ...
Ρόζα Λούξεμπουργκ: Επαναστάτρια Βοτανολόγος Φυσιολάτρης

Ρόζα Λούξεμπουργκ, Επαναστάτρια Βοτανολόγος Φυσιολάτρης – Εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη

Το Ελληνικό Δίκτυο  Φίλοι της Φύσης πραγματοποιεί την εκδήλωση με θέμα «Ρόζα Λούξεμπουργκ: Επαναστάτρια Βοτανολόγος Φυσιολάτρης» την Τετάρτη 6 Μαρτίου στις ...
Πάτρα: «Στου Κόντου για Ειδώματα» Πέμπτη 29/2

Πάτρα: «Στου Κόντου για Ειδώματα» Πέμπτη 29/2

Λόγω πρόβλεψης κακών καιρικών συνθηκών αναβάλλεται η προγραμματισμένη για την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου και ώρα 19.00 στον Έσπερο εκδήλωση του ...
ΕλΕΔΑ: Το νέο σχέδιο νόμου για τον ποινικό κώδικα ενέχει σοβαρούς κινδύνους για θεμελιώδη δικαιώματα

ΕλΕΔΑ: Το νέο σχέδιο νόμου για τον ποινικό κώδικα ενέχει σοβαρούς κινδύνους για θεμελιώδη δικαιώματα

Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕλΕΔΑ), μετά από πρόσκληση της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής, κατέθεσε Γραπτό Υπόμνημα ...

Σχετικά με τον αρθρογράφο:

Έχει γράψει 16 Άρθρα

Ο Ανανίας Ραφτόπουλος ή Καπουρκατσίδης ζει και σπουδάζει πολιτικές επιστήμες στην Θεσσαλονίκη. Βρίσκεται στο τέταρτο -και τελευταίο κατ' αυτόν- έτος των σπουδών του και έχει γοητευτεί με τις σύγχρονες θεωρίες της εξουσίας. Πιστός στην ενδεχομενικότητα των πάντων και την κοινωνική κατασκευή της πραγματικότητας μέσω του λόγου, χρησιμοποιεί την αρθρογραφία ως μέσο για να αλλάξει τον κόσμο. Ενδεχομένως...

RELATED ARTICLES

Back to Top