tetartopress

Οι αντιήρωες των ονείρων μας

dendrites


Στα βιβλία, όλοι χαρακτηρίζονται ήρωες. Μια λέξη τόσο γενική και συνηθισμένη που φτάνει να χάνει την ουσία της. Ήρωας είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, ήρωας είναι και ο κάθε μικρός και ασήμαντος χαρακτήρας που περνάει μέσα από τις σελίδες ενός βιβλίου. Όλοι είναι ήρωες για τον συγγραφέα, χωρίς να έχουν κάνει την παραμικρή ηρωική πράξη. Γι’ αυτό και όταν συναντάς τους αληθινούς ήρωες σε ένα λογοτέχνημα, δεν μπορείς παρά να σταθείς μπροστά τους, να συνομιλήσεις μαζί τους στα βουβά και να τους συγχαρείς που στάθηκαν στο ύψος των ηρωικών περιστάσεων. Φυσικά, το τι κάνει έναν «ήρωα», ήρωα, έχει άμεση σχέση, θεωρώ, με τα βιώματα, την πραγματικότητα που μας πλαισιώνει, την αντίληψή μας και την ιστορία μας. Αυτή τη στιγμή, ήρωας θεωρώ πως για την ελληνική πραγματικότητα είναι στην ουσία ο αντιήρωας.


Advertisement


Το τι συνιστά τον αντιήρωα είναι ίσως ασαφές. Και είναι αρκετά πιθανό να αλλάζει μορφή αιώνα, δεκαετία, περίσταση, ιστορικό πλαίσιο. Με μια μικρή αναζήτηση δεν βρήκα κάποιον στέρεο ορισμό οπότε δέχομαι να τον ορίσω εγώ με τα δικά μου υποκειμενικά ενδεχομένως πλαίσια και αναγνώσματα. Άλλωστε, η παγκόσμια λογοτεχνία μας έχει χαρίσει εξαιρετικούς αντιήρωες που γοητεύουν τον αναγνώστη ακριβώς για αυτή τους την ιδιότητα. Κάφκα, Ντοστογιέφσκι, Καμύ και πόσοι ακόμα δεν μας έκαναν να ξενυχτήσουμε με τους τόσο τέλεια αντι-ηρωικούς τους ήρωες.

Ο σύγχρονος αντιήρωας, αντίθετα, και κόντρα στις ηθικές επιταγές που ίσως θα θέλαμε μα δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε, γιατί, στο κάτω κάτω δεν έχει και ενδιαφέρον, ο αντιήρωας λοιπόν είναι αυτός με τον οποίο σήμερα παρά ποτέ μπορούμε να ταυτιστούμε. Είναι αυτός που δεν έχει να επιδείξει χαρίσματα που θα ζηλεύαμε, αυτός που ντύνεται με όλα τα «δεν» του κόσμου. Δεν είναι γενναίος, δεν προσπαθεί για το καλό αυτού του κόσμου, δεν κάνει στην άκρη τον εγωισμό του, δεν έχει σημαία του την ηθική, δεν κάνει τις σωστές επιλογές. Έχουμε ανάγκη, νομίζω, από περισσότερους τέτοιους αντιήρωες που αγγίζουν το πίσω μέρος της ψυχής μας, εκείνο το δυσπρόσιτο και σκοτεινό. Το άλλο, το φωτεινό και ηρωικό το βρίσκουμε στα παραμύθια.

dendrites2


Οι Δενδρίτες της Κάλλιας Παπαδάκη δεν είναι παραμύθι. Είναι μια ιστορία με πρωταγωνιστές τη Σούζαν και το Μπαζίλ, τη Ραλλούς και τον Αντώνη, την Μίνι και την Λητώ. Άνθρωποι μικροί και μεγάλοι στην Αμερική του ’30 και του ’80, που ψάχνουν κάπως να κολλήσουν το όνειρό τους στα κενά άλλων ζωών. Η μεστή και περιγραφική γλώσσα της Κάλλιας Παπαδάκη μας οδηγεί πίσω από τις κλειστές πόρτες του Αμερικανικού Ονείρου που ξεθωριάζει και υποκύπτει κάτω από το βάρος μιας καθημερινότητας που δεν χαρίζεται στους ονειροπόλους. Η ζωή που χτίζουν με προσδοκίες παραβγαίνει με τους αντιήρωές της την ώρα που σερβίρουν  καφέ «σε κούπες με ζωγραφισμένους αμφορείς και τον Παρθενώνα», την ώρα που  κατεβάζουν καραφάκια ούζο το ένα μετά το άλλο για να ξεχαστούν, την ώρα που καταπιάνονται με δύσκολες μαγειρικές για να ξεφύγουν.

Έτσι είναι η ζωή άλλωστε. Ή μάλλον, και έτσι.

Κάπου εκεί αποδίδω τη μεγάλη επιτυχία που γνώρισε το πρώτο μυθιστόρημα της συγγραφέως, το οποίο μάλιστα τιμήθηκε με το βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαικής Ένωσης. Φυσικά, μεγάλος πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ο μακροπερίοδος λόγος και η στίξη που καθοδηγεί τον αναγνώστη περνώντας από το παρόν στο παρελθόν και τούμπαλιν και ζωντανεύει το κείμενο.

Γιατί οι πρωταγωνιστές στους Δενδρίτες ζούνε σε διαφορετικές εποχές μεταξύ τους, αλλά δεν χάνουν τον ρεαλισμό και την αυτογνωσία τους.

Οι άνθρωποι αυτοί ακροβατώντας σε μια λεπτή γραμμή ενώνουν το μυθιστόρημα με την πραγματικότητα και παλεύουν με τις μνήμες και όνειρα που η ίδια η ζωή τόσο εύκολα τους ακυρώνει.

«…η Λητώ τον παρατηρεί, τα λιγοστά του μαλλιά και το άναρχο τσουλούφι που πέφτει μπροστά στα μάτια του, και τον ρωτά αν αληθεύει πως θα τους αφήσει, κι ο Μπέιζελ κρατά το κουτάλι στο στόμα για να κερδίσει χρόνο, και της απαντά με γρίφους και μισόλογα, πως αυτό εξαρτάται κι από τη μητέρα της, και πως οι άνθρωποι καμιά φορά αλλάζουν στη διαδρομή κι από σύντροφοι γίνονται εχθροί, θεριά που μαλώνουν πάνω από ένα πιάτο φαΐ, και η Λητώ τον ρωτά πως και γιατί αλλάζουν, κι ο Μπέιζελ αγγίζει τα χείλη του με την ανοιχτή παλάμη σαν να δειλιάζει να παραδεχτεί πως τα όνειρα αργά ή γρήγορα ματαιώνονται και γίνονται σχέδια πρακτικά για αγορά σπιτιού κι ένα πρώτο μωρό, ένα αμάξι οικογενειακό κι ένα εξοχικό, και πως δεν υπάρχει τίποτα ερωτικό και ποθητό σε μια χοντροκομμένη κι ογκώδη οικογενειακή συσκευασία σε τιμή ευκαιρίας…»

Το απόσπασμα μιλάει από μόνο του.

Η Κάλλια Παπαδάκη μας δίνει ένα συγκινητικό μυθιστόρημα που δεν εκβιάζει το συναίσθημα, μονάχα μας υπενθυμίζει ότι βιβλία γράφει η πραγματική ζωή που κυκλοφορεί εκεί έξω.

«Δενδρίτες»
Κάλλια Παπαδάκη
Εκδόσεις Πόλις, 2017


Advertisement


Advertisement


 

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

 

Advertisement


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

 
«Απαγορεύεται το SEX στη Γαύδο»

Πάτρα: «Απαγορεύεται το SEX στη Γαύδο» στο Λιθογραφείον

Το Θέατρο Λιθογραφείον στην Πάτρα παρουσιάζει την παράσταση «Απαγορεύεται το SEX στη Γαύδο» μια «πικρή» κωμωδία του Μάνου Παπαδά. Τι ...
"Animal" της Σοφίας Εξάρχου - Φεμινιστικό, υπαρξιακό, πολιτικό, παλλόμενο, συγκινητικό

“Animal” της Σοφίας Εξάρχου – Φεμινιστικό, υπαρξιακό, πολιτικό, παλλόμενο, συγκινητικό

"Animal". Σκηνοθεσία: Σοφία Εξάρχου. Πρωταγωνιστούν: Δήμητρα Βλαγκοπούλου, Φλομαρία Παπαδάκη. Ελλάδα, 2023. "Let's party!": η ενθουσιώδης προτροπή της Κάλιας είναι σαν σύνθημα που ...
«Ο Καραγκιόζης του Μακρή» στο Αίγιο με την παράσταση «Ο Πύργος των Ιπποτών»

«Ο Καραγκιόζης του Μακρή» στο Αίγιο με την παράσταση «Ο Πύργος των Ιπποτών»

Μάγισσες, δράκοι και ιππότες «ζωντανεύουν» στον μπερντέ του Καραγκιόζη του Μακρή με την παράσταση «Ο Πύργος των Ιπποτών», στο κιν/θέατρο ...
"I found myself within a forest" - Εικαστική εγκατάσταση στο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα

“I found myself within a forest” – Εικαστική εγκατάσταση στο Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Δασών (21/3), το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ) παρουσιάζει την εικαστική εγκατάσταση «I found myself ...

Σχετικά με τον αρθρογράφο:

Έχει γράψει 123 Άρθρα

Γεννήθηκε πριν κάμποσα χρόνια στην Πάτρα, κι από τότε ψάχνει τον τόπο που θα την κρατήσει. Σπούδασε δημοσιογραφία και φωτορεπορτάζ και προσωρινά ζει και εργάζεται στην Αθήνα, συγκατοικώντας με ένα μεγάλο σκύλο. Ξοδεύει την ενέργειά της σε ταξίδια, λογοτεχνία, μελαγχολικές μουσικές, όμορφες ταινίες και καλό φαγητό. Παρ’ ότι εκ φύσεως πεσιμίστρια, πιστεύει πως η ομορφιά της ζωής υπάρχει παντού, και αυτό προσπαθεί να αποτυπώνει με τις φωτογραφίες και τα κείμενά της. http://syn-grafika.blogspot.gr/ http://naliaginger.tumblr.com/

RELATED ARTICLES

Back to Top