Η επανάσταση μυρίζει βροχή

Το κύμα της αστυνομικής λογοτεχνίας μας έχει σκεπάσει όλους. Έχει γίνει το χάπι για την αναγνωστική αδράνεια, το παγωτό για τις κάψες του καλοκαιριού, η ζεστή σοκολάτα για την βιβλιοφιλική παγωμάρα. Είναι το είδος που θα προτείνουμε στους φίλους που θέλουμε να αρχίσουν να διαβάζουν, και το είδος που προτείνουμε στον εαυτό μας για να κάνει ένα διάλειμμα από τα βαριά αναγνώσματα που στολίζουν το κομοδίνο του. Ή τουλάχιστον κάπως έτσι αντιμετώπιζα εγώ την αστυνομική λογοτεχνία. Μέχρι που έπεσε στα χέρια μου το «Μετά τη βροχή» του Frédéric H. Fajardie, για να με διαψεύσει γοητευτικά, όπως μόνο η λογοτεχνία ξέρει.

O Tζο Ντικμάν είναι ένας «ιδιαίτερος αποτυχημένος», πρώην επιλοχίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και νυν ιδιωτικός ντετέκτιβ. Μαζί με τον συνεταίρο του αναλαμβάνουν να διαλευκάνουν μια υπόθεση με πολλούς εμπλεκόμενους και σκοτεινά κίνητρα. Ερευνώντας, θα έρθουν αντιμέτωποι με διεφθαρμένους αστυνομικούς, αντιστασιακούς και γοητευτικές παρουσίες, όλα αυτά με φόντο το μεταπολεμικό και βροχερό Παρίσι.

Εντάξει, θα μου πείτε ότι η υπόθεση δεν φωτίζει το γιατί διαφέρει τούτο δω το βιβλίο από κάθε άλλο αστυνομικό. Ο Fajardie όμως δεν γράφει ένα τυπικό αστυνομικό παραμύθι. Ο Γάλλος συγγραφέας ανήκει στους σημαντικότερους εκπροσώπους του γαλλικού αστυνομικού μυθιστορήματος, χρησιμοποιώντας το ως μέσο για την συνέχιση μιας αναγκαίας επανάστασης. Εντάσσεται βλέπετε στους Γάλλους αριστερούς noir συγγραφείς, που μαζί με πολλούς Ιταλούς βοήθησαν να ανθίσει μια υποκατηγορία της αστυνομικής λογοτεχνίας, όπου η πένα του δημιουργού γίνεται ευγενές όπλο που στρέφεται ενάντια στην σύγχρονη κοινωνία, την εξουσία και τους θεσμούς τους. Συγγραφείς με έντονη πολιτική δραστηριότητα, καταπιάνονται με τα γεγονότα του Μάη του 68, τον ρατσισμό, τον εθνικισμό με περιτύλιγμα μυστηρίου και έντασης και χαρίζουν στο δημιούργημά τους μια άλλη διάσταση, αυτή της διερεύνησης της σύγχρονης κοινωνίας. Η λίστα μεγάλη και ενδιαφέρουσα, και οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να ανακαλύψουν πολλούς από αυτούς μέσω των ελληνικών εκδόσεων. Ο τροτσκιστής με την γλώσσα της εργατικής τάξης jean patrick manchette, η στρατευμένη γαλλίδα πανεπιστημιακός Dominique Manotti, ο ερευνητής Olivier Rollin, ο δραστήριος κομμουνιστής jean claude izzo και πολλοί ακόμα ανατρεπτικοί συγγραφείς με αριστερές ανησυχίες, που αντιλαμβάνονται ότι το να μιλήσεις για την εποχή προσπερνώντας το πολιτικό της πλαίσιο είναι σχεδόν παράλογο. Πολλές φορές το μυθιστόρημα γίνεται απλά η αφορμή.

Στο «Μετά τη βροχή», βρίσκουμε παράλληλα όλα όσα αγαπάμε σε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα. Η μελαγχολική διάθεση είναι διάχυτη, χέρι χέρι με την καταγραφή μίας εποχής που σέρνει πίσω της μία μεγάλη απογοήτευση, μια εποχή γονατισμένη από τις ραγδαίες αλλαγές. Ο Fajardie δεν κάνει έκπτωση ούτε στην noir ατμόσφαιρα, ούτε στα τυπικά χαρακτηριστικά του πρωταγωνιστή. Ο κουρασμένος και απογοητευμένος Ντικμάν δεν έχει πολλά να περιμένει από τη ζωή, κι όμως, ενδόμυχα το μυαλό του παίρνει αέρα από τον άνεμο αλλαγής που ίσως και να φέρει εάν λύσει την βαρυσήμαντη υπόθεση στην οποία μπλέχτηκε.

Με τόνο σκοτεινό και καυστικό, ο Fajardie μας δίνει ένα μυθιστόρημα που ναι μεν μας ανοίγει την πόρτα στο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής, αλλά ταυτόχρονα μας γοητεύει με την πλοκή, τους χαρακτήρες, και το ρομάντζο που δεν θα μπορούσε να λείπει από ένα τέτοιο βιβλίο. Άλλωστε, όπως δήλωσε και σε συνέντευξη όταν ερωτήθηκε εάν πιστεύει ότι από το 70 και μετά η νουάρ λογοτεχνία ανήκει στην αριστερή κουλτούρα, απάντησε (ελεύθερη απόδοση):

“Η νουάρ λογοτεχνία πρέπει να σε κάνει να «αποδράς». Εάν ξεφύγεις από αυτό γίνεσαι βαρετός. Μπορείς να καταπιαστείς με άθλιους χαρακτήρες, και ταπεινωμένους ανθρώπους, αποφεύγοντας να τους κάνεις καρικατούρες… Ενώ μιλάς για την κοινωνία, τον σημερινό φιλελευθερισμό, μπορείς να έχεις πολιτική χροιά, να έχεις ένα πραγματικά ζωντανό ύφος και να είσαι αστείος… Δεν πρέπει να γράφεις αριστερά βιβλία με σοβαρό τόνο λέγοντας: «Ο φασισμός είναι επικίνδυνος», όχι, δεν πρέπει… Πρέπει να ευχαριστείς και να αποπλανείς.”

[wc_box color=”secondary” text_align=”left”]
«Μετά τη βροχή»

Εκδόσεις: angelus novus

Συγγραφέας: Frédéric H. Fajardie
Μετάφραση: Γιάννης Καυκιάς
Α’ Έκδοση: 2017

[/wc_box]