Μία ταινία την ημέρα… – “Forbidden Games: The Justin Fashanu Story” των Adam Darke / Jon Carey

Το “Forbidden Games: The Justin Fashanu Story” των Adam Darke / Jon Carey είναι ιδιαίτερο ντοκυμανταίρ. Τόσο ιδιαίτερο, όσο ιδιαίτερος υπήρξε και ο Justin Fashanu.

Εγκαταλελειμμένο παιδί, σπουδαίος ποδοσφαιριστής, μαύρος και ομοφυλόφιλος. Εκρηκτικό μείγμα δεν νομίζετε;

Πολύ εύλογα θα ρωτήσει κάποιος: “Τα Απαγορευμένα Παιχνίδια” είναι ένα ποδοσφαιρικό ντοκυμανταίρ; Την απάντηση δίνει ο Jon Carey, ο ένας από τους δυο σκηνοθέτες, με αφορμή την ερώτηση εάν και το επόμενο ντοκυμανταίρ τους θα έχει αθλητικό θέμα: “μου αρέσει να χαρακτηρίζω αθλητικό το περιτύλιγμα κι όχι το θέμα των ντοκυμανταίρ μας”.

“Forbidden Games: The Justin Fashanu Story” των Adam Darke / Jon Carey 
Ηνωμένο Βασίλειο, ντοκυμανταίρ, έγχρωμο, 81΄, 2017

Το περιτύλιγμα των “Απαγορευμένων Παιχνιδιών” μπορεί να είναι ο ποδοσφαιριστής Φασάνου, αλλά το θέμα του είναι ο άνθρωπος Τζάστιν. Ένα παιδί, που μαζύ με τον έναν χρόνο μικρότερο αδερφό του Τζων θα εγκαταλειφθούν από την Γουιανέζα στην καταγωγή και νοσοκόμα στο επάγγελμα μητέρα τους, που, μετά την επιστροφή του συζύγου της στην Νιγηρία, αδυνατούσε να θρέψει τα τέσσερα συνολικά παιδιά της.

Την εγκατάλειψη ακολουθεί το ορφανοτροφείο – ο μικρός Τζάστιν θα γίνει και πατέρας για τον μικρούλη Τζων – και λίγο μετά η υιοθεσία από μια οικογένεια ηλικιωμένων λευκών στο Νόρφολκ.

Ο Τζάστιν δεν θα ξεπεράσει ποτέ την εγκατάλειψη και κάθε φορά, που συναντάει την φυσική του μητέρα ζητάει να μάθει τον πραγματικό λόγο. Η ίδια εμφανίζεται στο ντοκυμανταίρ να απορεί με την εμμονή του γιου της και την αδυναμία του να καταλάβει, ενώ από την άλλη μιλάει για την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα του.

Ο έφηβος Τζάστιν κάνει πράματα και θάματα με την φανέλλα των “καναρινιών” από το Νόριτς. Τον Φεβρουάριο του ’80 θα πετύχει ένα γκολ σπάνιας ομορφιάς κόντρα στον σπουδαίο Ραίη Κλέμενς της μεγάλης τότε Λίβερπουλ, ένα γκολ, που θα ψηφισθεί σαν το γκολ της περιόδου 1979-80.
[The 10 goals of the season in the 1980s]

Το καλοκαίρι του ’81, έχοντας μόλις “κλείσει” τα είκοσι, πηγαίνει στην Νότιγχαμ Φόρεστ του Μπράιαν Κλαφ. Γίνεται ο πρώτος μαύρος ποδοσφαιριστής και ο πρώτος κάτω των 21 για τον οποίο δαπανούνται ένα εκατομμύριο λίρες.

Η μετεγγραφή αυτή θα αποδειχθεί καταστροφική. Από την μια το κοινό μυστικό της ομοφυλοφιλίας και τα νυχτοπερπατήματα του Τζάστιν στα γκέυ μπαρ της πόλης κι από την άλλη οι κακές εμφανίσεις και η αφλογιστία, μοιραία θα φέρουν την σύγκρουση. Ο Κλάφ του απαγορεύει να προπονείται με την ομάδα καλώντας ακόμα και την αστυνομία! Ο Τζάστιν θα προσπαθήσει να σώσει την καριέρα του περιπλανώμενος με μανία μέσα κι έξω από το Νησί, αλλά εις μάτην…

Μέχρι, που τον Οκτώβριο του ’90, λίγο πριν “πατήσει” τα τριάντα θα κατακτήσει μια άλλη πρωτιά: θα γίνει ο πρώτος επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, που θα ομολογήσει δημόσια την ομοφυλοφιλία του. Το μεγαλύτερο κτύπημα δεν θα έρθει από τους ομοφοβικούς και τους ρατσιστές της Θατσερικής Αγγλίας, αλλά από το ίδιο του το αίμα: ο αδερφός του Τζων, αστέρι με την Wimbledon και διεθνής με την Αγγλία, αφού, αρχικά, προσπαθεί να τον αποτρέψει προσφέροντάς του πολλά χρήματα για να μην κάνει την αποκάλυψη, στην συνέχεια ντροπιασμένος, όπως δηλώνει, “κόβει” κάθε δεσμό μαζύ του.

Αυτό κυριολεκτικά σκότωσε τον Τζάστιν. Ο απαγχονισμός του οκτώ χρόνια μετά ήταν απλά η επιβεβαίωση ενός θανάτου, που μπορεί να είχε συμβεί τριάντα και βάλε χρόνια πριν με την εγκατάλειψη από την μητέρα…

Τα “Απαγορευμένα Παιχνίδια: η ιστορία του Τζάστιν Φασάνου” μπορεί να φτιάχτηκε για την τηλεόραση, αλλά το πραγματικό του σπίτι είναι η κινηματογραφική οθόνη.

Πρόκειται για ένα ντοκυμανταίρ, που είναι φτιαγμένο με τον τρόπο της μυθοπλασίας. Από την μια το εξαιρετικό αρχειακό υλικό και οι σύγχρονες συνεντεύξεις κι από την άλλη τα δραματοποιημένα κομμάτια, που μαεστρικά αναπαριστούν σημαντικά κομμάτια από την ζωή των ηρώων.

Οι δύο σκηνοθέτες, εκτός από κινηματογράφο, ξέρουν πολύ καλά από ψυχολογία και ανθρώπινη συμπεριφορά. Γι’ αυτό και τα “αθλητικού περιτυλίγματος” ντοκυμανταίρ τους στοχεύουν όχι στον αθλητισμό, αλλά στον άνθρωπο.

Το επόμενο ντοκυμανταίρ τους θα έχει σαν θέμα το ποδόσφαιρο στο… Κιριμπάτι (Kiribati)!!!

Μέσα από την ιστορία μιας ποδοσφαιρικής ομάδας της συμφοράς θέλουν να μιλήσουν για τις καταστρεπτικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Στο Κιριμπάτι είναι, σχεδόν, θαύμα να βρεις στεγνή γη για να παίξεις μπάλα, μιας και λόγω της βίαιης επέμβασης στην φύση, δεν υπάρχει έκταση, που να είναι έξι μέτρα και περισσότερο πάνω από το επίπεδο της θάλασσας!

Το ντοκυμανταίρ “Απαγορευμένα Παιχνίδια: η ιστορία του Τζάστιν Φασάνου” δεν έχει ακόμα προβληθεί στην χώρα μας (ίσως και να μην έχει ανακαλυφθεί…).

Μακάρι κάτι τέτοιο να γίνει τους επόμενους μήνες στην Σαλονίκη, είτε αρχές Μαρτίου στο Φεστιβάλ Ντοκυμανταίρ, είτε τέλος Μαΐου στο Offside Festival.

Θα σας πρότεινα να διαβάσετε τούτες τις γραμμές ακούγοντας το τραγούδι, που οι ποδοσφαιρόφιλοι Elephantes and Castles έγραψαν για τον Justin Fashanu.
[Tragic gay footballer Justin Fashanu celebrated in pop video by indie band]