Patrick Cockburn: «Ισλαμικό Κράτος»

Το βιβλίο του Ιρλανδού δημοσιογράφου Patrick Cockburn (Η επιστροφή των τζιχαντιστών. Το Ισλαμικό Κράτος και η νέα εξέγερση των σουνιτών, Εκδόσεις Μεταίχμιο 2014) [1], βιβλίο το οποίο εστιάζει στην ανάλυση του περιώνυμου «Ισλαμικού Κράτους», συνιστά «προϊόν» πολύχρονης δημοσιογραφικής ενασχόλησης του συγγραφέα με τα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή, ένα βιβλίο το οποίο προσδιορίζει με ενάργεια την κίνηση και την ένταση της κίνησης του «Ισλαμικού Κράτους» στην περιοχή.

Ο συγγραφέας «συλλαμβάνει» την κίνηση της οργάνωσης, συγκροτώντας ένα αναλυτικό σχήμα το οποίο φέρει χαρακτηριστικά μίας προσίδιας διττότητας: αφενός μεν, εστιάζει στην υποστήριξη που έλαβε το «Ισλαμικό Κράτος» από καθεστώτα της περιοχής, δίχως όμως να εκπέσει στην «παγίδα» της άρθρωσης ενός συνωμοσιολογικού λόγου, αφετέρου δε εμβαθύνει, και αυτό το πλαίσιο καθίσταται ιδιαιτέρως σημαντικό, στην κοινωνική γείωση που προσέλαβε το «Ισλαμικό Κράτος», διαπερνώντας τις κοινωνικές ροές σε χώρες όπως η Συρία και το Ιράκ, διαμεσολαβώντας αντιθέσεις και εκφάνσεις διαμαρτυρίας προς τις κυβερνήσεις αυτών των χωρών, και, συγκροτώντας κοινωνικές συμμαχίες με σουνιτικούς πληθυσμούς πάνω στον άξονα της «απελευθέρωσης-απεξάρτησης» και της «συνένωσης» με διαρκές επίδικο την συγκρότηση και ανα-πλαισίωση του «Χαλιφάτου».

Στους συμβολισμούς & στις δυναμικές μίας φαντασιακής «συνένωσης» μουσουλμανικών πληθυσμών και «κατεχόμενων» μουσουλμανικών εδαφών, έτσι όπως εκφράζονται από την οργάνωση, η ανάλυση του Cockburn εγγράφει τις όψεις ισχυροποίησης της οργάνωσης, εντός του ευρύτερου όσο και σύνθετου κοινωνιο-ανάγλυφου της περιοχής, εκεί όπου, προσιδιάζει προς την συγκρότηση ενός «καθεστώτος» εδαφο-κυριαρχίας το οποίο αναπτύσσεται «κρατικά» και κινητικά. Η οργάνωση κατέλαβε εδάφη της Συρίας και του Ιράκ, αναπτύσσοντας πολιτικές έκθεσης του πληθυσμού στη βία της δικής του «αλήθειας».

Επρόκειτο για ένα «προϊόν» και σύμπτωμα των εξελίξεων και των αντιφάσεων που αναπτύσσονται στην περιοχή, και με αυτόν τον τρόπο το προσεγγίζει ο Cockburn σκιαγραφώντας τις εκφάνσεις, από πλευράς οργάνωσης, της μεσσιανικής ιδεολογίας και της βίας ως διαρκές επίδικο. Είναι χαρακτηριστικό το ότι ο συγγραφέας του δεν στέκεται στην απλή παράθεση δημοσιογραφικών γεγονότων, αλλά προσδιορίζει την δυναμική που ανέπτυξε το «Ισλαμικό Κράτος».

Ένα χρήσιμο και περιεκτικό βιβλίο για ένα φαινόμενο που δεν πρέπει να θεωρηθεί λήξαν, παρά την στρατιωτική-πολιτική του συρρίκνωση από τα εδάφη που κρατούσε στη Συρία & στο γειτονικό Ιράκ. Η δια-πάλη εναντίον του οφείλει να προσλαμβάνει διαρκώς τα χαρακτηριστικά ιδεολογικής σύγκρουσης με τα προτάγματα που θέτει.

Παραπέμποντας στην Πουλαντζική αναλυτική-προβληματική, [2] δύναται να αναφέρουμε πως το «Ισλαμικό Κράτος» επιτέλεσε λειτουργίες μίας προσδιορισμένης και προσδιοριζόμενης «εστίας ενιαίου κόμματος», μίας «εστίας», η οποία εξέφρασε την διαμαρτυρία ως εγκάρσια τομή, προβάλλοντας τον θάνατο για την ζωή ως διαρκές καθήκον, ένα «κόμμα» λειτουργός, συσσωρευτής – διαμεσολαβητής κοινωνικών αντιθέσεων & εντάσεων, «κόμμα» που συγκρότηση «εξεγερσιακές» κοινωνικές συμμαχίες πάνω στο μεταίχμιο ή στη μεταιχμιακότητα της μετά-εξεγερσιακής Αραβικής «άνοιξης», εκεί όπου η βία καθίσταται συμβολικός και σημασιολογικός όρος και όριο εμπιστοσύνης ή ανάκτησης της «διαρρηγμένης» εμπιστοσύνης.

Εγγράφοντας τις εκφάνσεις των περιφερειακών – ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, το βιβλίο παρακολουθεί την ανάπτυξη της Ισλαμιστικής επωδυνότητας και θανατοπολιτικής [3] του καιρού μας, επωδυνότητα που προσέλαβε την μορφή ή τις μορφές του «Ισλαμικού Κράτους» και των πυρήνων του εκτός και εντός Ευρώπης, ένα «Κράτος» που αξίωσε το δικαίωμα σε μία περιώνυμη παραδεισένια «γονιμότητα».

[1] Βλέπε σχετικά, Cockburn Patrick, «Η επιστροφή των τζιχαντιστών. Το Ισλαμικό Κράτος και η νέα εξέγερση των σουνιτών», Μετάφραση: Γεώρμας Κωνσταντίνος, Επιμέλεια: Μητροπούλου Ειρήνη, Εκδόσεις Μεταίχμιο, Αθήνα, 2014.

[2] Βλέπε σχετικά, Πουλαντζάς Νίκος, «Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός», Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 2001.

[3] Το «Ισλαμικό Κράτος» ως μορφή μίας ιδιαίτερης θανατοπολιτικής και σε «ζωντανή μετάδοση», μία θανατοπολιτική που εγγράφει τους συμβολισμούς του χυμένου, «εχθρικού» αίματος ως διαρκής «εκδίκηση» και «μύηση» στη δική του «γνώση». Με την λεπίδα του μαχαιριού στο χέρι και στο λαιμό του «εχθρού», το όριο τέμνεται πάνω ακριβώς στο σώμα του «εχθρού», σημαίνοντας την «επικοινωνία» ή το όριο μεταξύ ατομικού-συλλογικού και δεικνύοντας στο «τώρα» της πράξης και στο δυνητικό όσο και πραγματικό «μετά» σε μαζική κλίμακα (μαζικές επιθέσεις), σε ευρωπαϊκές και μη χώρες, εγγράφοντας την πολιτική ως διαρκή υπενθύμιση και τον θάνατο για την μουσουλμανική, ιστορική-πολιτική «εκδίκηση-αναγέννηση» ως μνημειώδες συμβάν.