Περί δικαιοσύνης στις ανθρώπινες σχέσεις

Δικαιοσύνη. Δεν υπάρχει ορισμός ξεκάθαρος για το νόημα αυτής της λέξης. Στην πραγματικότητα δεν υφίσταται. Είναι ανθρώπινη επινόηση. Το σύμπαν δεν έχει άδικο και δίκαιο έχει απλώς δράση και αντίδραση. Αυτό άλλωστε λένε οι νόμοι της φυσικής.

Ακόμα και στο ζωικό βασίλειο είναι έννοια ανύπαρκτη. Ο δυνατός κατασπαράζει τον αδύναμο. Δεν το λες και δικαιοσύνη αυτό το πράγμα. Τι φταίει άλλωστε το αμέριμνο ελάφι να δολοφονηθεί βιαίως από ύαινες; Δεν φταίει είναι η απάντηση αλλά πρέπει και οι ύαινες να τραφούν. Χωρίς τύψεις, χωρίς δεύτερες σκέψεις.

Στον άνθρωπο όμως δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα, όχι πως δεν υπάρχουν άνθρωποι ζώα, υπάρχουν και είναι αρκετοί, εγώ θα μιλήσω για εκείνους που γνωρίζω. Στην κατηγορία των Ανθρώπων (όπως την έχω στο μυαλό μου) εμπλέκεται κάτι που τους διαφοροποιεί κι αυτό το κάτι λέγεται συναίσθημα. Το συναίσθημα μας κάνει να έχουμε τη δικαιοσύνη μέσα μας, να την τοποθετούμε στη διάσταση που θέλουμε και να επιθυμούμε οι ίδιοι να μην αδικήσουμε κανέναν. Όχι γιατί πρέπει ή μας έχει επιβληθεί, αλλά γιατί απλά έτσι νιώθουμε. Παρόλα αυτά δεν μπορεί να υπάρχει απαίτηση για δικαιοσύνη στις ανθρώπινες σχέσεις, υπάρχει όμως ανάγκη και η ανάγκη είναι πιο δυνατή λέξη ακόμα κι απ’ την αγάπη.

Να είσαι δίκαιος άνθρωπος μέσα στον άδικο και παράλογο κόσμο, δεν είναι σίγουρο πως θα κερδίσεις, αλλά είναι βέβαιο πως δεν θα χάσεις.