Πέθανε ο τελευταίος αρσενικός βόρειος λευκός ρινόκερος

Τη Δευτέρα 19 Μαρτίου 2018 πέθανε ο Sudan, ο τελευταίος αρσενικός βόρειος λευκός ρινόκερος. Το πάρκο “Ol Pejeta Conservancy” και ο ζωολογικός κήπος του “Dvůr Králové” ανακοίνωσαν το χαμό του 45χρονου Sudan που αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας εξαιτίας της μεγάλης ηλικίας του. Η κατάστασή του είχε επιδεινωθεί δραματικά τις τελευταίες 24 ώρες και δεν μπορούσε να σηκωθεί, ενώ υπέφερε πολύ. Για τους λόγους αυτούς, η κτηνιατρική ομάδα του ζωολογικού κήπου του Dvůr Králové, το Ol Pejeta και η υπηρεσία άγριας ζωής της Κένυας αποφάσισαν να προβούν στην ευθανασία του.

Ο Sudan κατάφερε να διασωθεί από την πλήρη εξαφάνιση του είδους όταν στη δεκαετία του 1970 μετακόμισε στο ζωολογικό πάρκο του Dvůr Králové. Στη διάρκεια της ζωής του, συνέβαλε σημαντικά στην επιβίωση του είδους του, καθώς γονιμοποίησε δύο θηλυκά. Ταυτόχρονα, το γενετικό υλικό του προβλέφθηκε να συλλεχθεί ώστε να υπάρχει ελπίδα για μελλοντικές προσπάθειες αναπαραγωγής βόρειων λευκών ρινόκερων μέσω προηγμένων κυτταρικών τεχνολογιών. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών του, ο Sudan επέστρεψε στην Αφρική και έκλεψε την καρδιά πολλών με την αξιοπρέπεια και τη δύναμή του.

“Εμείς όλοι στο Ol Pejeta είμαστε λυπημένοι από το θάνατο του Sudan. Ήταν ένας μεγάλος πρεσβευτής για το είδος του και θα θυμόμαστε για το έργο που έκανε για να ευαισθητοποιήσει σε παγκόσμιο επίπεδο για την κατάσταση που αντιμετωπίζουν όχι μόνο οι ρινόκεροι, αλλά και χιλιάδες άλλα είδη στα πρόθυρα εξαφάνισης ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Μια μέρα, ο θάνατός του, ελπίζουμε να αποτελέσει μια σημαντική στιγμή για τους επιστήμονες παγκοσμίως», δήλωσε ο Richard Vigne, διευθύνων σύμβουλος του “Ol Pejeta”.

Δυστυχώς, ο θάνατος του Σουδάν αφήνει στον πλανήτη μόνο δύο θηλυκούς λευκούς ρινόκερους, τη Najin και τη Fatu. Η μόνη ελπίδα για τη διατήρηση αυτού του είδους τώρα, έγκειται στην ανάπτυξη τεχνικών in vitro γονιμοποίησης (IVF) με τη χρήση ωαρίων από τα δύο θηλυκά που απομένουν και το αποθηκευμένο γενετικό υλικό του Sudan.

Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο;
Η κρίση της λαθροθηρίας της δεκαετίας του ’70 και του ’80, που τροφοδοτήθηκε από τη ζήτηση για κέρας του ρινόκερου που χρησιμοποιούνταν στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική στην Ασία και ως υλικό για λαβές μαχαιριών στην Υεμένη, εξάλειψε τους πληθυσμούς του βόρειου λευκού ρινόκερου στην Ουγκάντα, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, το Σουδάν και το Τσαντ. Ο τελευταίος άγριος πληθυσμός που αποτελούνταν από 20-30 ρινόκερους στο Εθνικό Πάρκο Γκαράμπα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό εξαφανίστηκε στις μάχες στην εμπόλεμη περιοχή κατά τη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Μέχρι το 2008, ο βόρειος λευκός ρινόκερος θεωρήθηκε από τους περισσότερους ειδικούς ως εξαφανισμένος στο φυσικό περιβάλλον.

Το 2009, οι τέσσερις τελευταίοι βόρειοι λευκοί ρινόκεροι – δύο αρσενικά και δύο θηλυκά – μεταφέρθηκαν στο “Ol Pejeta” από το Ζωολογικό Κήπο του “Dvůr Králové”. Υπήρχαν ελπίδες πως το κλίμα και οι πλούσιοι βοσκοτόποι του πάρκου, παρόμοιοι με το φυσικό βιότοπο αυτού του είδους, θα τους πρόσφεραν ευνοϊκότερες συνθήκες αναπαραγωγής.

Κατά την άφιξή τους στο Ol Pejeta, οι τέσσερις τέθηκαν υπό 24ωρη ένοπλη παρακολούθηση και τρέφονταν και με συμπληρώματα διατροφής. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι εμφανίστηκαν ζευγαρώματα, δεν υπήρξαν επιτυχείς εγκυμοσύνες.

Στις αρχές του 2014, τα σχέδια για την εισαγωγή ενός αρσενικού λευκού ρινόκερου στα δύο θηλυκά λευκά  ξεκίνησαν με την ελπίδα ότι εάν η αναπαραγωγή ήταν επιτυχής, οι υβριδικοί απόγονοι θα διατηρούσαν τουλάχιστον μερικά από τα βόρεια λευκά γονίδια. Και πάλι, αυτό αποδείχθηκε ανεπιτυχές. Οι δοκιμές αργότερα αποκάλυψαν ότι κανένα από τα θηλυκά δεν ήταν ικανό για φυσική αναπαραγωγή και ότι μόνο ένα ήταν αρκετά γόνιμο για τεχνητή γονιμοποίηση. Ο θάνατος του άλλου βόρειου λευκού αρσενικού, Suni, από φυσικά αίτια τον Οκτώβριο του 2014, επέτεινε την ανάγκη να βρεθούν επειγόντως εναλλακτικές λύσεις.

Τι περιμένουμε για το μέλλον
Με τις επιλογές να εξαντλούνται, οι επιστήμονες προσπαθούν να αναπτύξουν «τεχνητές αναπαραγωγικές τεχνικές», συμπεριλαμβανομένης της εξωσωματικής γονιμοποίησης για τη διάσωση αυτού του είδους. Για το σκοπό αυτό, το “Conservancy Ol Pejeta” και ο ζωολογικός κήπος “Dvůr Králové” συνεργάζονται τώρα με την “IZW Berlin”, την “Avantea Cremona” και την Υπηρεσία Άγριας Ζωής της Κένυας για να προσπαθήσουν να διεξάγουν την πρώτη διαδικασία για την ασφαλή απομάκρυνση των ωαρίων από τα υπόλοιπα θηλυκά, να γονιμοποιηθούν τεχνητά και τα προκύπτοντα έμβρυα να εισαχθούν στα εναπομείναντα λευκά θηλυκά. Αυτή η διαδικασία δεν έχει επαναληφθεί ποτέ ξανά σε ρινόκερους και είναι μια διαδικασία η οποία “εγκυμονεί” κινδύνους.

Επειδή το κόστος αυτής της προσπάθειας είναι πολύ μεγάλο το “Conservancy Ol Pejeta” και ο ζωολογικός κήπος “Dvůr Králové” ξεκίνησαν και μία εκστρατεία για όποιον θέλει να βοηθήσει. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ.

“Ο Sudan ήταν ο τελευταίος βόρειος λευκός ρινόκερος που γεννήθηκε στην άγρια ​​φύση. Ο θάνατός του είναι ένα οδυνηρό σύμβολο της ανθρώπινης παρέμβασης στη φύση και όσοι τον γνώριζαν είναι λυπημένοι από το θάνατό του. Αλλά δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε. Πρέπει να επωφεληθούμε από την εξέλιξη που έχουν σήμερα, οι κυτταρικές τεχνολογίες για τη διατήρηση των απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών. Μπορεί να ακούγεται απίστευτο, αλλά χάρη στις τεχνικές που αναπτύχθηκαν πρόσφατα, ο Sudan μπορεί ακόμα να έχει απογόνους”, δήλωσε ο Jan Stejskal, Διευθυντής Διεθνών Έργων στο ζωολογικό κήπο του Dvůr Králové. “Θα χαρούμε για όλους όσοι θα μας βοηθήσουν στην κοινή προσπάθεια μας”.