Πλαστική ρύπανση… μέχρι εκεί που δεν φτάνει ο άνθρωπος

© Vasilis Gerovasileiou / Hellenic Centre for Marine Research

Η Greenpeace σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), διερεύνησε την παρουσία πλαστικών στο Ιόνιο, στο Κρητικό, στο Αιγαίο Πέλαγος και στη θάλασσα των Κυθήρων, μεταξύ 20 και 31 Ιουλίου. Στόχος της προσπάθειας αυτής ήταν να αποτυπώσει μία συνολική εικόνα του προβλήματος της ρύπανσης των ελληνικών θαλασσών και ακτών από το πλαστικό και να συμπληρώσει την υπάρχουσα επιστημονική γνώση.

Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκαν 3 διαφορετικές μέθοδοι, με τις οποίες αξιολογήθηκε η παρουσία πλαστικού στην επιφάνεια της θάλασσας, στον πυθμένα της θάλασσας και σε παραλίες. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε μεγάλο τμήμα του Ιονίου και του Αιγαίου Πελάγους όπως μπορείτε να δείτε και στον παρακάτω χάρτη.

Η Greenpeace δίνει στη δημοσιότητα αποκαλυπτικά στοιχεία για το μέγεθος του προβλήματος της πλαστικής ρύπανσης και ταυτόχρονα εκπέμπει σήμα κινδύνου από τις ελληνικές θάλασσες σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας.

Από τις παραλίες της χελώνας Caretta – Caretta στη Ζάκυνθο, μέχρι τις πιο απόμερες παραλίες της Ηρακλειάς και της Μυκόνου και από τον βυθό της Καλντέρας στη Σαντορίνη μέχρι την ανοιχτή θάλασσα, τα πλαστικά βρίσκονται παντού, οδηγώντας το ευαίσθητο οικοσύστημα της Μεσογείου κοντά στο σημείο χωρίς επιστροφή.

Περισσότεροι από 2.000 πολίτες που επισκέφτηκαν το πλοίο Rainbow Warrior (που είχε αναλάβει την αποστολή αυτής της περιοδείας) δεσμεύτηκαν ότι θα αναλάβουν δράση για τη μείωση του πλαστικού μιας χρήσης, ενώ νησιά όπως η Σύρος κάνουν τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.

Στη διάρκεια της δωδεκαήμερης περιοδείας του Rainbow Warrior στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκαν δειγματοληψίες μικροπλαστικών από την επιφάνεια της θάλασσας σε Ιόνιο, Κρητικό και Αιγαίο πέλαγος, επισκέψεις σε απόμερες και δυσπρόσιτες παραλίες, καθώς και βιντεοσκόπηση του βυθού της θάλασσας στην Καλντέρα της Σαντορίνης και βόρεια της Μυκόνου. Οι πρώτες εικόνες έδειξαν ότι τα πλαστικά βρίσκονται παντού και διασπώνται σε μικροσκοπικά κομμάτια, ακόμα και σε μέγεθος που δεν είναι ορατό από το ανθρώπινο μάτι. Δεν φεύγουν ποτέ από το περιβάλλον, παραμένουν στα χερσαία και θαλάσσια οικοσυστήματα, ενώ εισχωρούν στην τροφική αλυσίδα μέσω των θαλάσσιων οργανισμών που τα προσλαμβάνουν.

© Constantinos Stathias / Greenpeace

«Το πλαστικό έχει εισβάλει παντού, ακόμα και εκεί που δεν πατάει άνθρωπος, όπως επιβεβαίωσε και η έρευνά μας με το Rainbow Warrior. Η ρύπανση από πλαστικά είναι μία ασθένεια που έχει εξαπλωθεί κυριολεκτικά σε κάθε γωνιά των θαλασσών μας και όπως με κάθε ασθένεια, η καλύτερη λύση είναι η πρόληψη, δηλαδή η δραστική μείωση της χρήσης πλαστικού», δήλωσε ο Άλκης Καφετζής, υπεύθυνος της εκστρατείας της Greenpeace για το θαλάσσιο περιβάλλον.

«Η πλαστική ρύπανση είναι από τα λίγα παγκόσμια περιβαλλοντικά προβλήματα, στα οποία η προσωπική μας συμβολή μπορεί να κάνει τεράστια διαφορά. Ευτυχώς, το διεθνές κίνημα ενάντια στο πλαστικό μίας χρήσης και στην κουλτούρα της σπατάλης γιγαντώνεται καθημερινά. Σε αυτήν την προσπάθεια η Ελλάδα οφείλει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο», τόνισε επίσης ο Άλκης Καφετζής.

«Το πρόβλημα της εμφάνισης των πλαστικών στις ελληνικές θάλασσες έχει ξεκινήσει να καταγράφεται μόλις την τελευταία πενταετία»,
δήλωσε ο ερευνητής του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Δρ. Βασίλης Γεροβασιλείου που συμμετείχε στις έρευνες.

«Στο πλαίσιο της παρούσας συνεργασίας ανάμεσα στην Greenpeace και το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. αλλά και από προηγούμενες έρευνες, έχουν καταγραφεί μεγάλες συγκεντρώσεις πλαστικών σε προστατευόμενα ενδιαιτήματα με πλούσια βιοποικιλότητα και μεγάλη αξία διατήρησης. Τεράστια ποικιλία σκουπιδιών, ιδίως πλαστικών, έχει παρατηρηθεί στους βυθούς των ελληνικών θαλασσών, συχνά μακριά από την πηγή ρύπανσης, ενώ κομμάτια από πλαστικές σακούλες και άλλα αντικείμενα καταλήγουν ακόμη και στο εσωτερικό υποθαλάσσιων σπηλαίων. Ωστόσο, η επιστημονική τεκμηρίωση του προβλήματος στις ελληνικές θάλασσες είναι ακόμη αποσπασματική ενώ δεν είναι πλήρως γνωστές οι επιπτώσεις για τα οικοσυστήματα και τους οργανισμούς που κατοικούν σε αυτά.»

© Constantinos Stathias / Greenpeace

Αν και τα τελικά εργαστηριακά αποτελέσματα των δειγματοληψιών θα ανακοινωθούν τους επόμενους μήνες, οι πρώτες εκτιμήσεις δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αμφιβολίας:

– Στα 317 μέτρα βυθού που διένυσε η υποβρύχια κάμερα στην Καλντέρα της Σαντορίνης, κατέγραψε 84 σκουπίδια, τα οποία στην πλειονότητά τους ήταν πλαστικές σακούλες, ποτήρια και καπάκια ποτηριών του καφέ και άλλα αντικείμενα μίας χρήσης.

– Σε δύο μικρές δυσπρόσιτες παραλίες της Ηρακλειάς, εντός του κόλπου της Βορεινής Σπηλιάς, καταμετρήθηκαν συνολικά 514 πλαστικά αντικείμενα.

– Σε μια απόμερη μικρή παραλία μεταξύ Αρμενιστή και Αυλέμωνα της Μυκόνου, καταμετρήθηκαν 821 πλαστικά αντικείμενα.

Στη συντριπτική πλειονότητα των 13 δειγμάτων που συλλέχθηκαν από την επιφάνεια της θάλασσας, βρέθηκαν μικροπλαστικά και μικροΐνες πλαστικού ορατές με γυμνό μάτι. Οι αναλύσεις που θα πραγματοποιήσει το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. θα αποκαλύψουν περισσότερες πληροφορίες, ιδιαίτερα για εκείνα που απαιτούν ειδικές διαδικασίες για να εντοπιστούν.

Κατά τον καθαρισμό των παραλιών Βροντόνερο, Λαγανάς (εντός του Εθνικού Πάρκου Ζακύνθου) και Κρυονέρι στην Ζάκυνθο, συγκεντρώθηκαν πάνω από 50 σακούλες των 60 λίτρων, με την πλειονότητα των σκουπιδιών να είναι πλαστικά αντικείμενα μίας χρήσης.

Το Rainbow Warrior ολοκληρώνει την περιοδεία του στην Σύρο, όπου η τοπική κοινότητα έχει ήδη προχωρήσει σε πρώτα βήματα για τη μείωση του πλαστικού μίας χρήσης και συγκεκριμένα της πλαστικής σακούλας.

«Αυτό που μας δείχνει το παράδειγμα της Σύρου είναι πως μία σημαντική αλλαγή στις καθημερινές πρακτικές των πολιτών, μπορεί να επιτευχθεί με ταυτόχρονες δράσεις ενημέρωσης κοινού και καταστημάτων. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί και σε άλλες περιοχές. Υποστηρικτικά μέτρα από την κυβέρνηση, καθώς και εθελοντικές συμφωνίες με μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων επηρεάζουν άμεσα και δρουν ως οδηγός για αλλαγή συμπεριφοράς σε εθνικό επίπεδο, διευκολύνοντας τον πολίτη»,
σχολίασε η Αντιγόνη Δαλαμάγκα, Διευθύντρια της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης.

© Constantinos Stathias / Greenpeace

Η Greenpeace:

Απαιτεί από την Πολιτεία να διασφαλίσει ότι η υπό διαμόρφωση ευρωπαϊκή νομοθεσία θα περιορίσει τις κυριότερες αιτίες της πλαστικής ρύπανσης και θα πάρει μέτρα στη χώρα μας για τη δραστική μείωση της παραγωγής πλαστικού μίας χρήσης, την αλλαγή των καταναλωτικών συμπεριφορών και την ενίσχυση της καινοτομίας.

Καλεί τους πολίτες να βοηθήσουν στη μείωση του πλαστικού μίας χρήσης, λαμβάνοντας μέρος στην προσπάθεια της οργάνωσης μέσα από την ιστοσελίδα:
http://act.gp/2umbsu7

Δείτε το πλήρες Ενημερωτικό Δελτίο με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της έρευνας εδώ.

© Constantinos Stathias / Greenpeace