Πώς σκέφτεται ένα εξάχρονο κορίτσι του σήμερα; Πώς αντιλαμβάνεται τον κόσμο της;

Ραντεβού σήμερα με το νέο βιβλίο του Μάκη Τσίτα γραμμένο για τους παιδικούς του αναγνώστες «Το όνομα μου είναι Δώρα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ. Ο Μάκης Τσίτας ανήκει στους συγγραφείς που έχουν σκιαγραφήσει την εικόνα τους με πίστη και μεράκι τόσο στον κόσμο των μεγάλων όσο και στον κόσμο των μικρών αναγνωστών. Η ιδιότητα του συγγραφέα συνυπάρχει με αυτή του δημοσιογράφου, του διευθυντή του ενημερωτικού ηλεκτρονικού περιοδικού Diastixo.gr, που υπηρετεί το βιβλίο και τον πολιτισμό, του εκδότη περιοδικών.

Στο νέο του παιδικό βιβλίο ο Μάκης Τσίτας προσεγγίζει τον καθημερινό σημερινό κόσμο των παιδιών μέσα από το μυαλό και την ψυχή της Δώρας. Ποια είναι  η Δώρα;

Η Δώρα είναι ένα κορίτσι 6 ετών. Αλήθεια πώς σκέφτεται ένα εξάχρονο κορίτσι του σήμερα; Πώς αντιλαμβάνεται τον κόσμο της; Και ποιος αλήθεια είναι ο κόσμος της;

Η πένα του Μάκη Τσίτα δείχνει ότι ο κόσμος  ενός παιδιού παραμένει πολύχρωμος και λειτουργεί με απλά καθάρια κριτήρια. Η Δώρα μπορεί να εκτιμά τις καραμέλες που την κερνούν στο κομμωτήριο αλλά μετά από λίγη ώρα βαριέται του θανατά. Την παίρνει ο ύπνος αφού πρώτα βέβαια έχει νιώσει λίγο περίεργα με την τόση εξειδίκευση, άλλος λούζει τη μαμά της, άλλος της βάφει τα μαλλιά, άλλος τα κουρεύει. Μπορεί το λεξιλόγιό της να μην έχει καταχωρήσει ακόμα τη λέξη εξειδίκευση μα σίγουρα η Δώρα νιώθει μια μικρή απορία. Και έτσι έμμεσα ο Μάκης Τσίτας ίσως αφήνει μια μικρή νύξη. Πόσο πολύπλοκα άραγε νιώθουν τα παιδιά μας ότι οργανώνουμε τις δουλειές μας;  Για μια απλή δουλειά, να φτιάξει τα μαλλιά της, και ξαφνικά η μαμά πρέπει να δεχτεί τόσο διαφορετικά χέρια να την αγγίζουν. Λίγο βαρετό; Ή ίσως και κουραστικό; Ίσως για αυτό και η Δώρα κοιμάται. Η Δώρα επίσης ξέρει ότι είναι άσχημο να μην πλένεις τα δόντια σου για αυτό και απορρίπτει την παρέα με το συμμαθητή της που δεν ακολουθεί αυτόν τον κανόνα υγιεινής.

Η Δώρα ανοίγει την πόρτα ορθάνοιχτη στον τρόπο σκέψης των παιδιών που μεγαλώνουν σε μια εποχή που οι γονείς προσπαθούν να τους προσφέρουν τα πάντα. Μα δεν είναι κακομαθημένη. Μέσα από την υπερβολική της αφέλεια δείχνει ότι η άνεση της ζωής της και η απλόχερη προσφορά όπως και η δυνατότητα να μπορεί να τολμά να λέει αυτό που σκέφτεται και να μη διστάζει ούτε να ντρέπεται να το διεκδικεί, συντελούν στην ανατροφή μιας άλλης πιο απενοχοποιημένης τελικά γενιάς. Διαβάζοντας την Δώρα που μας συστήνεται με θάρρος και παιδική αφέλεια και πιάνοντάς μας από το χέρι, μας οδηγεί στη βόλτα της κάθε μέρας της στο δικό της μικρόκοσμο, στο σουπερμάρκετ, στο κομμωτήριο, στο φαρμακείο, στο σχολείο, στο δωμάτιό της, στο ζαχαροπλαστείο, ένιωσα σα να κατάλαβα ξαφνικά ότι όλη αυτή η υπερβολική κατηγορία που απευθύνεται στη νέα γενιά για το πόσο κακομαθημένη είναι, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια από τις γνωστές τάσεις εκμηδενισμού των οποιωνδήποτε καλών του σήμερα.

Όταν ένα παιδί 6 ετών συστήνεται σε μένα και μου λέει ότι θα προτιμούσε αντί για Δώρα να την έλεγαν Ιφιγένεια ή Άννα (όπως τη Φρανκ), νιώθω χαρά για την εξέλιξη των νέων σημερινών παιδιών που μπορεί ακόμα να μην έχουν συνειδητοποιήσει σε βάθος προσωπικότητες ιστορικές, μυθιστορηματικές ή μυθολογικές αλλά έχουν ήδη μυηθεί στην ύπαρξή τους. Ευλογημένα τα παιδιά που τους δίνεται η ευκαιρία να αποκτούν πολλές περισσότερες γνώσεις από πολύ μικρότερη ηλικία. Ευλογημένα γιατί παρ’ όλο που παραμένουν αφελή, υπερβολικά στις εκφράσεις τους και εύκολα στην άσκηση καταδικαστικής κριτικής (και ο μπαμπάς ο καημένος αν και δεν είναι όμορφος όπως εγώ και η μαμά, είναι γλυκούλης), αποκτούν θεμέλια γνώσης που θα αξιοποιηθούν πολύ καλύτερα μόλις μεγαλώσουν.

Κλείνοντας το βιβλίο ένιωσα ένα κύμα αισιοδοξίας να με κατακλύζει. Το ποτάμι ρέει πάντα προς τα μπρος και όχι προς τα πίσω. Μπορεί να κάνουμε πολλά λάθη και πολλά σωστά με λάθος τρόπο αλλά τα νέα παιδιά, η γενιά που θα έρθει στην ημέρα μετά το σήμερα και το χθες, θα χει την εξυπνάδα να καταλάβει πως δική της δουλειά είναι να βρει το μεταφορικό μέσο που θα χρησιμοποιήσει για τη βόλτα της σε αυτό που καλείται να ζήσει ως ζωή. Η Δώρα ζητά έναν ελέφαντα γιατί πιστεύει ότι αφού τον ξέρει ότι της αρέσει θα καταφέρει να βρει και τον τρόπο να τον χωρέσει στο δωμάτιό της, Υπερβολική αυτοπεποίθηση; Ίσως. Μα πάλι γιατί να πάψει να ονειρεύεται ή να διεκδικεί τα όνειρά της;

Φαίνεται σαν να έχουμε όλοι αναγκαστεί να κάνουμε τη βόλτα μας σε αυτό που λέμε ζωή, με τα πόδια. Και το κακό είναι ότι ενώ οι επιλογές μας είναι πολλές δεν τολμούμε να δοκιμάσουμε έναν άλλον τρόπο είτε γιατί φοβόμαστε την αλλαγή ή το καινούριο είτε γιατί δεν εμπιστευόμαστε το νέο. Μα ο Μάκης Τσίτας δείχνει με την εξάχρονη Δώρα ότι το να πιστεύουμε έστω και με παιδική αφέλεια πως θα καταφέρουμε να γυρίσουμε τον κόσμο με ποδήλατο ή αερόστατο ή έναν ελέφαντα ουσιαστικά κάνει του κάλους που προκαλεί το περπάτημα ανύπαρκτους.

Άσε που πάντα υπάρχει η δυνατότητα να αλλάξεις γνώμη. Εδώ η Δώρα που έχει αποφασίσει να μη μεγαλώσει άλλο μετά τα 9 το λέει καθαρά. Όταν μεγαλώσει μπορεί να γίνει τα πάντα. Δασκάλα, νοσοκόμα, ηθοποιός, δημοσιογράφος, φωτομοντέλο, ηθοποιός. Τι σημασία έχει; Καμία αν η Δώρα σταματήσει να έχει θαρραλέα, κοφτερή κρίση και γλώσσα. Και σίγουρα καμία αν η Δώρα η ίδια δεν αποφασίσει με θάρρος και αφεθεί στο να αποφασίσουν οι άλλοι για αυτήν.

Με τη Δώρα, ο Μάκης Τσίτας ανοίγει ένα κανάλι επικοινωνίας ανάμεσα στα παιδιά και στους μεγάλους απανταχού. Όλοι έχουν δικαίωμα και ίσως τελικά και υποχρέωση να θυμηθούν πώς είναι να νιώθεις και να συμπεριφέρεσαι με παιδική αφέλεια και θάρρος. Γιατί η ενήλικη γνώση και προφύλαξη μας πήγε κάπου σίγουρα μα αυτό το κάπου πρέπει να γίνει η αφετηρία του αύριο.

«Το όνομα μου είναι Δώρα», Μάκης Τσίτας
Εκδόσεις Μίνωας, 2017
Εικονογράφηση: Ρένια Μεταλληνού