Πως το TripAdvisor τροφοδοτεί παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο παλαιστινιακό χωριό Khirbet Susiya

Fatma Al-Nawaja μία από τους κατοίκους του Khirbet Susiya

Της Sabrina Tucci, Υπεύθυνης Εκστρατειών της Διεθνούς Αμνηστίας στις Επιχειρήσεις και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Για πολλούς ανθρώπους ανά τον κόσμο, οι καλοκαιρινές διακοπές έχουν ξεκινήσει. Πολλοί/ές, όταν σχεδίαζαν τα ταξίδια τους χρησιμοποίησαν ιστοσελίδες, όπως το Airbnb, το Booking.com, το Expedia, και το TripAdvisor, χωρίς δεύτερη σκέψη.

Λίγοι/ες όμως θα συνειδητοποιήσουν ότι πέραν από την ευκολία που προσφέρουν αυτές οι εταιρίες (πρόσβαση σε παραθαλάσσιες διακοπές, διαλείμματα από την πόλη, φθηνά ξενοδοχεία, πτήσεις ευκαιρίας…) συμβάλλουν στην ενίσχυση του τουρισμού στα κατεχόμενα εδάφη της Παλαιστίνης από το Ισραήλ. Οι εποικισμοί του Ισραήλ εκεί συνιστούν κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και η προβολή τους, μέσω αυτών των ιστοσελίδων, ως τουριστικών προορισμών, συμβάλλει σε ένα σύστημα θεσμοποιημένης διάκρισης σε βάρος των εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων και της μαζικής καταπάτησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων τους.

Ως υπεύθυνη εκστρατειών της Διεθνούς Αμνηστίας για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ήμουν μάρτυρας αυτών των επιπτώσεων όταν ταξίδεψα στα κατεχόμενα εδάφη της Παλαιστίνης και επισκέφτηκα το χωριό Khirbet Susiya πριν ένα χρόνο.

Οι γυναίκες της οικογένειας Nawaja με καλωσόρισαν στο σπίτι τους – μια μεγάλη σκηνή Βεδουίνικου στυλ – και ανάμεσα σε φλιτζάνια τσαγιού και τα παιχνίδια των παιδιών, μου είπαν την ιστορία τους. Μου περιέγραψαν πώς ένας ισραηλινός εποικισμός και τουριστικός αρχαιολογικός χώρος, καθώς και οι επιχειρήσεις που οικοδομήθηκαν γύρω από αυτόν, έχουν καταστρέψει τη ζωή μιας ολόκληρης παλαιστινιακής κοινότητας.

Το Khirbet Susiya, όπου κατοικούν περίπου 300 Παλαιστίνιοι, είναι ένα μικρό χωριό στους νότιους λόφους της Hebron, στα νότια της Δυτικής Όχθης. Καθώς περπατούσα στο χωριό, η φτώχεια των κατοίκων του ήταν σοκαριστική. Οι περισσότεροι ζουν σε σαθρά ξύλινα καταφύγια και σε σκονισμένες σκηνές. Απέναντι από το ξηρό τοπίο, μόλις ένα χιλιόμετρο μακριά, βρίσκεται ο ισραηλινός εποικισμός Susya. Αυτή η ήσυχη, καλά διατηρημένη πόλη όπου κατοικούν 1.000 άτομα θυμίζει τα πλούσια προάστια της Δύσης που συχνά λειτουργούν ως το σύμβολο της ανισότητας.

Ο εποικισμός Susya χτίστηκε το 1983 πάνω σε γη που ανήκε στους Παλαιστίνιους κατοίκους του Khirbet Susiya, εκτοπίζοντας μια κοινότητα που είχε ζήσει γύρω από τα αρχαία ερείπια της Susya και την γύρω γεωργική γη επί δεκαετίες. Το 1986, οι ισραηλινές αρχές κήρυξαν τα ερείπια και το χωριό ως αρχαιολογικούς χώρους, και έκαναν αναγκαστική έξωση σε όλους τους Παλαιστίνιους κατοίκους. Η εκδίωξη της παλαιστινιακής κοινότητας και η εγκαθίδρυση των εποικισμών είναι εγκλήματα πολέμου · η ίδια η ύπαρξη των εποικισμών αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου.

Ο συγκεκριμένος αυτός αρχαιολογικός χώρος, καθώς και ένα οινοποιείο και ένας αμπελώνας στον οικισμό Susya, αναφέρονται ως τουριστικά αξιοθέατα στο TripAdvisor. Το κέντρο επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο πουλάει αγαθά και προϊόντα που καλλιεργούνται ή παράγονται από εποίκους του χωριού αυτού και των γύρω περιοχών, όπως κρασί, ποτά, βότανα, μέλι, σοκολάτα, ελαιόλαδο, κρέμες και χειροτεχνήματα.

Προωθώντας αυτά τα μέρη σε τουρίστες/ριες απ’ όλο τον κόσμο, το TripAdvisor αποκομίζει οφέλη μέσα από την ενίσχυση της οικονομίας ενός εποικισμού που κτίστηκε σε κλεμμένη γη, κάτι που οδηγεί σε παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων των Παλαιστινίων.

Στις εκτοπισμένες οικογένειες του Khirbet Susiya δεν προσφέρθηκε εναλλακτική στέγαση ή αποζημίωση. Ενώ οι περισσότεροι/ες μετακόμισαν σε κοντινά χωριά, η οικογένεια Nawaja αποφάσισε να παραμείνει στην περιοχή, ζώντας ανάμεσα στον ισραηλινό εποικισμό και τον αρχαιολογικό χώρο.

Η κοινότητα έχει χάσει τεράστιες εκτάσεις γεωργικών εκτάσεων και αναγκάστηκε να περιορίσει το μέγεθος των κοπαδιών της – μια κύρια πηγή εισοδήματος. Οι ισραηλινές αρχές αρνήθηκαν να συνδέσουν το χωριό με νερό, ηλεκτρισμό και σύστημα αποχέτευσης, υποχρεώνοντας τους ανθρώπους να πληρώνουν έτσι ώστε να έρχεται νερό με φορτηγά. Αντίθετα, οι κάτοικοι του κοντινού εποικισμού έχουν άφθονο νερό, και ακόμη και δημοτική πισίνα.

Οι Παλαιστίνιοι/ες του Khirbet Susiya ζουν επίσης με το φόβο ότι τα σπίτια τους ή άλλα οικήματα μπορούν να κατεδαφιστούν ανά πάσα στιγμή, επειδή αναγκάστηκαν να οικοδομήσουν χωρίς άδειες, δεδομένου ότι αυτές απορρίπτονται επανειλημμένα από τις ισραηλινές αρχές. Εκείνοι/ες που ζουν στα σπίτια που έχουν εντολή κατεδάφισης εναντίον τους, ζουν σε μια κατάσταση συνεχούς άγχους. Πολλοί/ές επηρεάζονται διανοητικά από αυτό. «Τη νύχτα μια μπουλντόζα θα μπορούσε να καταστρέψει τα πάντα. Τα παιδιά εδώ ζουν μέσα στο φόβο», μου είπε μία από τις γυναίκες που με φιλοξένησε, η Φάτμα, κοινωνική λειτουργός και μητέρα δύο παιδιών.

Οι κάτοικοι αντιμετωπίζουν επίσης συστηματική βία και παρενόχληση στα χέρια των ισραηλινών εποίκων, οι οποίοι καταστρέφουν τακτικά τα ελαιόδεντρα, τα φυτά και άλλα περιουσιακά στοιχεία των Παλαιστινίων, πετούν drone πάνω από τις σκηνές τους για να τους εκφοβίσουν και τους επιτίθενται σωματικά και λεκτικά.

Η Ola, μια μητέρα τεσσάρων παιδιών, περιγράφει πώς οι τρεις κόρες της, τότε ηλικίας 7, 12 και 13 ετών, καθώς επέστρεφαν από το σχολείο, βρέθηκαν αντιμέτωπες με δυο εποίκους, οι οποίοι τις λιθοβόλησαν: «Εδώ στο χωριό, οι μητέρες φοβούνται να αφήσουν τα παιδιά τους να πάνε έξω στον πλακόστρωτο δρόμο, γιατί μπορεί να τους επιτεθούν οι έποικοι». Η μεγαλύτερη κόρη της πρόσθεσε: «Δεν μου αρέσει να πηγαίνω στο σχολείο λόγω των εποίκων. Είναι οπλισμένοι. Είναι πιο επικίνδυνοι από τους στρατιωτικούς.»

Ένα χρόνο μετά την επίσκεψή μου στο Khirbet Susiya και τη γύρω περιοχή, το TripAdvisor συνεχίζει να προωθεί τις δύο εγκαταστάσεις που συνδέονται με τον εποικισμό Susya, παρά τις καλά τεκμηριωμένες και συνεχιζόμενες παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων που έχουν προκληθεί. Με αυτόν τον τρόπο, το TripAdvisor επιλέγει να συνεχίζει να συνεισφέρει και να επωφελείται από αυτές τις παραβιάσεις.

Οι εταιρίες έχουν ευθύνη να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να δρουν σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Αυτό συμπεριλαμβάνει την ευθύνη αποφυγής πρόκλησης ή συμβολής σε παραβιάσεις καθώς και την ευθύνη να δρουν ανάλογα όταν είναι μάρτυρες αυτών.

Παρόλα αυτά, οι εκκλήσεις της Διεθνούς Αμνηστίας  στο TripAdvisor να σταματήσει να καταχωρεί αξιοθέατα σε παράνομους εποικισμούς, όπως o Susya, έχουν αγνοηθεί.

Είναι πολύ δύσκολο να επιβληθεί λογοδοσία σε ισχυρές εταιρίες και αμφιβάλλω ότι αυτό το άρθρο μόνο του θα πείσει το TripAdvisor ή άλλες εταιρείες κρατήσεων να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους. Ελπίζω, όμως, ότι τουλάχιστον θα συμβάλει στην ενημέρωση εκείνων που το διαβάζουν και χρησιμοποιούν αυτές τις εφαρμογές για τις διακοπές τους, και ότι μέσα από τον συλλογικό ακτιβισμό μπορούμε τελικά να σταματήσουμε το Ισραήλ να συνεχίσει να παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα των Παλαιστινίων στα κατεχόμενα.

Στο μεταξύ, οι κάτοικοι του χωριού Khirbet Susiya έχουν δώσει όρκο να συνεχίσουν την μάχη τους για επιβίωση. Όπως είπε η Ola: «Αυτή είναι η γη μας και δεν θα φύγουμε. Εκείνοι θα καταστρέφουν και εμείς θα χτίζουμε: εδώ θα μείνουμε.»

Το άρθρο είναι δημοσιευμένο στο www.amnesty.gr