Τα καλύτερα βιβλία της ζωής μας

Πλησιάζουν τα Χριστούγεννα. Το καταλαβαίνεις από τις πλαστικές λίστες διαβάσματος που σαν σωσίβια πετιούνται στους πνιγμένους αναγνώστες. Τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς, τα βιβλία που πρέπει να διαβάσετε, μην χάνετε το χρόνο σας ψάχνοντας στα ράφια και άλλες τέτοιες χρήσιμες συμβουλές. Και μέσα στη φούρια μας να αγοράσουμε ένα βιβλίο για τις γιορτές ακολουθούμε ξένα γούστα, στημένες λίστες και προτάσεις απρόσωπες. Ξεχνάμε έτσι ότι η μαγεία της ανάγνωσης χρωστάει τόσα στην διαδικασία της αναζήτησης. Και ότι το καλύτερο βιβλίο είναι αυτό που θα διαλέξουμε εμείς.

Πάνε χρόνια από την τελευταία φορά που επισκέφθηκα το μικρό βιβλιοπωλείο της γειτονιάς τα Χριστούγεννα. Κι όμως, ήταν κάτι σαν παράδοση όταν ήμουν ακόμα μικρή. Η μαμά μου με έντυνε με βελούδινα φορέματα και γυαλιστερά λουστρίνια, και πηγαίναμε μαζί με άλλες μαμάδες και παιδιά να παρακολουθήσουμε το χριστουγεννιάτικο εργαστήρι του βιβλιοπωλείου. Μαθαίναμε να φτιάχνουμε χάρτινα στολίδια για το δέντρο, κάρτες με χρυσαφένιες ευχές και κάλτσες που ονειρευόμασταν να ξεχειλίζουν από ζαχαρωτά.

Μέχρι να ανοίξει το εργαστήρι του βιβλιοπωλείου, περιμέναμε πάντα με τη μητέρα μου τριγυρνώντας ανάμεσα στα ράφια και τους πάγκους που ειδικά για τις γιορτές γέμιζαν περήφανα μέχρι επάνω, θαρρείς και καμάρωναν για την πραμάτεια τους. Δεν ξέρω πως γίνεται και πάντα περιμέναμε τόσο πολύ. Μάλλον ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι πηγαίναμε πάντα λίγο νωρίτερα, για να ακολουθήσουμε την αγαπημένη μας ιεροτελεστία.

Ήταν, βλέπετε, η ώρα που η μαμά μου άφηνε το χέρι μου ελεύθερο και σχεδόν με έσπρωχνε να εξερευνήσω τους χάρτινους θησαυρούς. Ήταν η στιγμή που, λάτρης των βιβλίων καθώς ήταν, επέλεγε αυτή να είναι η στιγμή της, να μείνει μόνη της και να χαθεί σε κόσμους από γράμματα και λέξεις, να ψάξει, να ψάξει και στο τέλος να διαλέξει εκείνο το ένα βιβλίο που θα της έκανε συντροφιά μέσα στις πολύβουες γιορτές που παραμόνευαν.

Όταν άφηνε το χέρι μου, εγώ απομακρυνόμουν διστακτικά. Παρά την παιδικότητα μου, κάτι μέσα μου μου ψιθύριζε ότι δεν έπρεπε να την ενοχλήσω τώρα, κι έτσι κρυβόμουν πίσω από τις στοίβες των βιβλίων ακολουθώντας την με το βλέμμα μοναχά. Αντέγραφα το αργόσυρτο βήμα της, το ερευνητικό της βλέμμα, το δάχτυλο της που πέρναγε πάνω από ένα όμορφο εξώφυλλο σαν χάδι, το κλείσιμο των ματιών της στη μυρωδιά του χαρτιού. Ήταν κάτι σαν παράσταση, σαν χορογραφία όλο αυτό μπροστά στα παιδικά μου μάτια. Σιγά σιγά έπαιρνα αέρα, την άφηνα να περιπλανιέται και έκανα ότι έκανε κι αυτή, ενστικτωδώς πια. Χανόμουν στα παιδικά βιβλία με τα κόκκινα εξώφυλλα και τους χρυσοποίκιλτους τίτλους, τα έπιανα με προσοχή και αδεξιότητα, τώρα δα μάθαινα να τα αγαπώ, χάζευα τις σελίδες τους, τα έφερνα κοντά στη μύτη μου και έκλεινα τα μάτια δίχως να το θέλω.

Στο τέλος, διάλεγα αυτό που είχα χρίσει ως το ωραιότερο βιβλίο όλου του μαγαζιού, και όλο χαρά το κράταγα με τα δυο μου χέρια δίπλα δίπλα στο ταμείο με τη μαμά μου. Του έριχνε μια ματιά, καμιά φορά μου έλεγε και κάτι για τον συγγραφέα, για την υπόθεση, κάτι για μια δική της παλιά ανάμνηση, και ύστερα πλήρωνε τα βιβλία μας, έριχνε δυο σελιδοδείκτες μέσα στη σακούλα και πηγαίναμε να πιάσουμε θέση στο εργαστήρι.

Αργότερα έμαθα να χορεύω κι εγώ αυτό τον χορό, να χώνομαι σε βιβλιοπωλεία μόνο και μόνο για να δω τους καινούριους τίτλους, να συμπληρώσω την λίστα μου, να ρωτήσω τους βιβλιοπώλες αν τους άρεσε αυτό και πως τους φάνηκε το άλλο, να σκύψω στο τελευταίο ράφι κάτω κάτω για να διαβάσω κάτι που ίσως κανείς ποτέ δεν διάβασε. Να μυρίσω, να διαβάσω, να σκεφτώ, και να βγω νικήτρια με το χάρτινο τρόπαιό μου ανά χείρας: το Χριστουγεννιάτικο ανάγνωσμά μου.

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή βγαίνουν δεκάδες λίστες. Μοστράρουν τα καλύτερα βιβλία του χρόνου, για να μην χάνει ο αναγνώστης το χρόνο του ψάχνοντας μέσα στα βιβλιοπωλεία τι να αγοράσει. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή όλοι όσοι αγαπάμε τα βιβλία αγνοούμε τις λίστες και κερδίζουμε τον χρόνο μας χάνοντας τον εαυτό μας στο χορό των βιβλίων. Χορεύετε;