To έθιμο της Περπερούνας!

Καλό μας μήνα! Ο Οκτώβριος, ο μήνας που δεν έχει «μ», όπως μαθαίναμε και στην ορθογραφία για τους μήνες στα παρθενικά σχολικά μας βήματα, ήρθε. Και μαζί του περιμένουμε την επίσημη εμφάνιση του φθινοπώρου με τα πρωτοβρόχια.

Από τη λατινική λέξη octo (οχτώ), πήρε ο Οκτώβρης τ’ όνομά του, γιατί με βάση το παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο που άρχιζε το Μάρτη, κρατούσε την όγδοη θέση. Στην Αρχαία Ελλάδα ονομαζόταν Πυανεψιών γιατί κάθε χρόνο στις 7 του μήνα έβραζαν ή έψηναν κουκιά (κυάνους ή πυάμους) μαζί μ’ άλλα όσπρια, μοιράζοντάς τα μεταξύ τους ευχόμενοι καλή σπορά!

Ο Οκτώβρης λοιπόν είναι ο καταλληλότερος μήνας για σπορά. Απαραίτητα όμως για το γεωργό είναι τα πρωτοβρόχια. Αν δε βρέξει τι γίνεται;

Κάθε λαός έχει τις δικές του δοξασίες ή παραδόσεις για προσευχή στο θεό ή στις δυνάμεις της φύσης ζητώντας βοήθεια. Ένας από τους τρόπους με τους οποίους καλούμε οι Έλληνες την ευεργετική βροχή είναι και το έθιμο της Περπερούνας!

Η Περπερούνα ή Περπερού είναι ένα έθιμο που το κάνουν τα κορίτσια. Διαλέγουν ένα κοριτσάκι 8-10 ετών, συνήθως φτωχό ή ορφανό, και το στολίζουν με λουλούδια και πρασινάδα. Η πρασινάδα χρησιμεύει όπως λένε «για να πρασινίσει ο κάμπος σαν τη Πιρπιρού». Όλη η παρέα των κοριτσιών, με την Πιρπιρού στη μέση, φτάνει στα σπίτια και τραγουδά το τραγουδάκι της Περπερούνας.

«Πιρπιρού, δροσούλα μου, παρακάλσι τουν Θεό για να δώσει μια βρουχή,
μια βρουχή στα στάρια, τα κριθάρια, στα λιανά τα παρασπόρια… »

Μόλις τελειώσει το τραγούδι, η νοικοκυρά κάθε σπιτιού βγαίνει έξω και χύνει πάνω στο κεφάλι του παιδιού νερό ευχόμενη: «Καλή βροχή να δώσει ο Θεός». Έπειτα δίνει ένα νόμισμα στο κοριτσάκι ή ό,τι άλλο έχει για το καλό. Σε άλλους τόπους της πατρίδας μας το έθιμο της Περπερούνας είναι κάπως διαφορετικό. Στον Πόντο για παράδειγμα αντί για παιδί, για να μην το καταβρέχουν και κινδυνεύσει έτσι να κρυώσει, ντύνανε μια σκούπα. Έκαναν κάτι σαν σκιάχτρο και το γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας ένα άλλο τραγούδι. Οι νοικοκυρές περιέλουζαν αυτό το σκιάχτρο με νερό και φιλοδωρούσαν τα παιδιά που το κρατούσαν.

Σήμερα βέβαια η επιστήμη της μετεωρολογίας δίνει σαφείς και εύλογες εξηγήσεις για την έλλειψη βροχής! Επειδή όμως την καθαρότητα του νερού πάντα τη χρειαζόμαστε δεν πειράζει να σιγοψιθυρίσουμε τους πρώτους στίχους της Περπερούνας, πειράζει;