Ψάρι Κορινθίας και Λίμνη Στυμφαλίας

Θέα προς τον κάμπο-οροπέδιο της Στυμφαλίας από το Βουνό Σταυραετός

Πολύ κοντά στη λίμνη Στυμφαλία, πίσω από το βουνό Σταυραετός, ανατολικά στην κατεύθυνση προς Νεμέα, βρίσκεται το χωριό Ψάρι Κορινθίας. Ένα αρκετά περίεργο όνομα για ορεινό χωριό με 800 μ. υψόμετρο. Οι ντόπιοι θέλουν το όνομά του να προέρχεται από το σχήμα ψαριού με κομμένο κεφάλι που φαίνεται να έχει το βουνό δυτικά του χωριού, αν και θέλει αρκετή φαντασία για να αποκομίσει κανείς τη συγκεκριμένη εικόνα.

Ασφαλέστερη ίσως προέλευση ίσως να είναι ο εγκωμιαστικός λόγος για τον καταγόμενο από το Ψάρι, Άγιο Νικόλαο τον εξ Ιχθύος της Κορινθίας, που συνέγραψε το 1558 ο τότε δεινός θεολόγος της Ορθοδοξίας, Δαμασκηνός ο Στουδίτης. Αναφέρει σχετικά ο Δαμασκηνός, ότι πολύ πριν γεννηθεί ο Άγιος (περίπου το 1520), το χωριό ονομαζόταν «ΙΧΘΥΣ» και στη συνέχεια παραφράστηκε από τους απλούς χωρικούς στην καθομιλουμένη ως «ΨΑΡΙ». Πάντως το 1700 απογράφεται ως Ψάρι από τους Βενετούς (απογραφή GRIMANI).

Το χωριό είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη γειτονική λίμνη Στυμφαλία, τόπο μυθολογικά φορτισμένο από τον έκτο άθλο του Ηρακλή και τις Στυμφαλίδες Όρνιθες. Ο Στύμφηλος απόγονος του βασιλιά της αρχαίας Αρκαδίας Λυκάωνα φέρεται να ίδρυσε την αρχαία πόλη Στύμφαλο, στη δυτική όχθη της λίμνης, ερείπια της οποίας υπάρχουν ακόμη και σήμερα. Κατά την ανασκαφή που πραγματοποιήθηκε από τον καθηγητή Ορλάνδο το 1924 –1930, τα ευρήματα είναι του 6ου – 4ου αι. π.Χ., αλλά δεν έχει πότε κτίστηκε και πότε εγκαταλείφθηκε η πόλη από τους κατοίκους της. Έχουν πάντως εντοπιστεί νεκροταφεία, επιτύμβιες στήλες, στάδιο, παλαίστρες, ναοί και κτίρια που βρίσκονται ακριβώς δίπλα στη λίμνη. Πιστεύεται δε ότι στο υπέδαφος των χωραφιών υπάρχουν ερείπια μιας Ιποδδάμειου σχεδιασμού Αρχαίας πόλης.

Παρά την εντύπωση πως η λίμνη αποτελεί συνέχεια της εποχής του Ηρακλή, η πραγματικότητα είναι πως η σημερινή λίμνη της Στυμφαλίας δημιουργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από μια συγκυρία γεγονότων. Παλαιότερα στο κέντρο της υδρολογικής λεκάνης της Στυμφαλίας δεν υπήρχε η λίμνη με τη σημερινή της μορφή, αλλά μια ελώδης περιοχή που περιέβαλε τον ποταμό Στύμφαλο στο μέσον του οροπεδίου. Σήμερα αποτελεί ένα περιβαλλοντικό στοιχείο της περιοχής και καθορίζει την τοπική γεωγραφική και αναπτυξιακή φυσιογνωμία.

Η λίμνη Στυμφαλία την άνοιξη φτάνει τα 7.700 στρέμματα, αλλά στο τέλος του καλοκαιριού περιορίζεται σε 3.500 στρέμματα και μερικές φορές ξεραίνεται εντελώς. Είναι ο νοτιότερος ορεινός υγρότοπος της βαλκανικής χερσονήσου, με υψόμετρο 600μ. και εξ αιτίας αυτής της θέσης της, αποτελεί σημαντικό μεταναστευτικό σταθμό των αποδημητικών πτηνών στη διαδρομή μεταξύ Ευρώπης και Βόρειας Αφρικής.

Στα αξιοθέατα της περιοχής είναι τα ερείπια της Μονής Κιστερκιανών μοναχών (μονή Ζαρακά) στη βόρεια παρυφή της Λίμνης κοντά στο χωριό Κιόνια, αλλά πολύ περισσότερο το Αδριάνειο υδραγωγείο που κατασκευάστηκε γύρω στο 130 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Αδριανό για τη μεταφορά νερού από την περιοχή της Στυμφαλίας και την υδροδότηση της Κορίνθου και αποτελείται από αύλακες, κοιλαδογέφυρες και σήραγγες, απομεινάρια των οποίων υπάρχουν και κοντά στο χωριό Ψάρι.

Σημαντική πληροφόρηση για την ιστορία, τη ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων της Στυμφαλίας και την περιβαλλοντική αξία της λίμνης δίνει το Μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Πειραιώς. Βρίσκεται δυτικά της λίμνης, κοντά στο χωριό Κιόνια, στην πλαγιά ενός από τους κατάφυτους λόφους που την περιβάλλουν, με απρόσκοπτη θέαση προς αυτήν.

Ας επανέλθουμε στο Ψάρι και να γνωρίσουμε καλύτερα το λιτό, ορεινό τοπίο του χωριού, που περιβάλλεται από χαμηλής βλάστησης υψώματα και ανάμεσά τους κυριαρχείται από αμπελώνες για την παραγωγή σταφίδας και του κρασιού ποικιλίας Αγιωργίτικου, το Μαυρούδι για τους ντόπιους.

Γύρω από το χωριό με την αρωγή της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος & Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), έχουν πρόσφατα χαραχθεί και ονομαστεί τέσσερις κυκλικές πεζοπορικές διαδρομές και μία ποδηλατική διαδρομή.

Οι πεζοπορικές διαδρομές είναι:
1) ΑΛΙΚΟΣ ΑΜΠΕΛΩΝΑΣ: Μια οινική διαδρομή μέσα από περιποιημένα αμπέλια και κτήματα Κορινθιακής σταφίδας.
2) ΘΕΑΣ ΗΡΑΣ: Προς τη κορυφή Κούρκουλα με τη μαγευτική θέα προς τα γύρω βουνά της Αργολίδας της Κορινθίας και της Αρκαδίας.
3) ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΣ: Που περνά από τη θέση «Παλιοχώρι» τον τόπο που βρισκόταν το χωριό Ψάρι μέχρι το 1785 και οδηγεί στη κορυφή Σταυραετός με εξαιρετική θέαση προς το οροπέδιο και τη λίμνη της Στυμφαλίας. Καταλήγει κυκλικά στο χωριό αφού περάσει από τα υπολείμματα γέφυρας και σήραγγας του Αδριάνειου υδραγωγείου.
4) ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ: Προς τα βουνά Γαβριά και Γαλάριζα με θέαση το διπλανό χωριό Ασπρόκαμπος.

Τέλος η ποδηλατική διαδρομή θα μας οδηγήσει στην εκκλησία του Αγ. Γεώργιου Ασπροκαμπίτη και τον αμπελώνα «Κούτσουρο», πριν επιστρέψει κυκλικά στο χωριό. Μετά από αυτά μπορούμε να απολαύσουμε το ντόπιο τσίπουρο, το κρασί και τη ψητή γουρουνοπούλα που απλόχερα προσφέρονται στο χωριό.

Πηγές:
www.psarikorinthias.gr
www.monopatiapolitismou.gr
http://stymfalia.info