Ένα παγκόσμιο θησαυροφυλάκιο σπόρων

Υπάρχουν παγκοσμίως, πάνω από 1.700 τράπεζες που διατηρούν συλλογές καλλιεργήσιμων σπόρων, αρκετές όμως από αυτές είναι ευάλωτες, είτε γιατί είναι εκτεθειμένες σε φυσικές καταστροφές, πολέμους κλιματικές αλλαγές, επιδημίες κλπ, είτε γιατί αντιμετωπίζουν κινδύνους από ατυχήματα, έλλειψη χρηματοδότησης ή κακή διαχείριση.

Εξαιτίας αυτής της ευπάθειας των σπόρων σε ολόκληρο τον κόσμο, δημιουργήθηκε η ανάγκη για ένα παγκόσμιο θησαυροφυλάκιο με στόχο να χρησιμεύσει ως μια εγκατάσταση αποθήκευσης αντιγράφων ασφαλείας. Δημιουργήθηκε λοιπόν μια παγκόσμια τράπεζα, στην οποία αποθηκεύονται εφεδρικά αντίγραφα των δειγμάτων σπόρων από τις συλλογές καλλιεργειών παγκοσμίως.

Η Παγκόσμια τράπεζα σπόρων του Σβάλμπαρντ είναι μια άρτια εγκατάσταση διαφύλαξης σπόρων στο νορβηγικό νησί Spitsbergen στο απομακρυσμένο Αρκτικό αρχιπέλαγος Svalbard, περίπου 1.300 χιλιόμετρα από το Βόρειο Πόλο.

Πρόκειται για μια εγκατάσταση που στόχο έχει την ασφαλή αποθήκευση μιας ευρείας ποικιλίας σπόρων σε συνθήκες ικανές να αντέξουν τόσο στη δοκιμασία του χρόνου, όσο και στην πρόκληση φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών.

Η τράπεζα σπόρων είναι σε βάθος 120 μέτρων και φυλάσσεται από άρτια συστήματα ασφαλείας. Οι σπόροι συσκευάζονται σε ειδικά πακέτα τεσσάρων στρώσεων επεξεργάζονται και στη συνέχεια σφραγίζονται ώστε να προφυλάσσονται από την υγρασία. Το σημείο δημιουργίας της τράπεζας θεωρήθηκε ιδανικό, διότι δεν έχει τεκτονική δραστηριότητα και έχει κατάλληλο υπέδαφος ώστε να βοηθά τη συντήρηση. Είναι 130 μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας πράγμα το οποίο διασφαλίζει πως ο χώρος θα παραμείνει στεγνός ακόμα κι αν οι πάγοι λιώσουν. Το περιφερειακό κλίμα βοηθά επιπλέον ώστε να αποφευχθεί η απόψυξη σε περίπτωση που υπάρξει βλάβη των μονάδων ψύξεως.

Σύμφωνα με μελέτες οι εγκαταστάσεις του παγκόσμιου θησαυροφυλακίου μπορούν να διατηρήσουν για εκατοντάδες χρόνια τους σπόρους.

Η Παγκόσμια Τράπεζα σπόρων άνοιξε επίσημα στις 26 Φεβρουαρίου 2008. Προς το παρών, διατηρεί πάνω από 860.000 δείγματα, που προέρχονται από όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου και κυμαίνονται από μοναδικές ποικιλίες μεγάλων αφρικανικών και ασιατικών ειδών διατροφής, όπως καλαμπόκι, ρύζι, σιτάρι, αμπελοφάσουλο και σόργο μέχρι Ευρωπαϊκών και Νοτιοαμερικανικών ποικιλιών μελιτζάνας, μαρουλιού, κριθαριού και πατάτας.

Η ποικιλία και ο όγκος των σπόρων που αποθηκεύονται, εξαρτάται από τον αριθμό των χωρών που συμμετέχουν. Η εγκατάσταση έχει χωρητικότητα για τη διατήρηση 4,5 εκατομμυρίων δειγμάτων.

Υπολογίζεται πως θα χρειαστούν μερικά χρόνια ακόμη για να συγκεντρωθεί το σύνολο των, ανά τον κόσμο, σπόρων, καθώς ορισμένοι που υπάρχουν σε άλλες τράπεζες θα πρέπει πρώτα να πολλαπλασιασθούν, ενώ υπάρχουν και σπόροι που απαιτούν αναγέννηση προτού μπορέσουν να σταλούν στην παγκόσμια τράπεζα.

Η πρώτη ανάληψη σπόρων έγινε το 2015 από την τράπεζα της Συρίας όταν εξαιτίας του πολέμου χρειάστηκε η μεταφορά της έδρας της τράπεζας από το Χαλέπι στη Βηρυτό. Έτσι οι ερευνητές από την Συρία, απέσυραν τους σπόρους που είχαν καταθέσει, ώστε να μπορέσουν να αποκαταστήσουν αφενός τις ελλείψεις που υπήρχαν, εξαιτίας των μεγάλων καταστροφών και αφετέρου να καταστεί δυνατή η εκ νέου δημιουργία τράπεζας  στη Βηρυτό.

Σε ένα διαδραστικό χάρτη που υπάρχει στο site της τράπεζας μπορείτε να δείτε τους σπόρους που έχει καταθέσει η κάθε χώρα.

Οι φωτογραφίες είναι από το www.croptrust.org
Το βίντεο είναι από το κανάλι Euronews Greek στο youtube

Πηγές:
https://www.croptrust.org
https://en.wikipedia.org/wiki/Svalbard_Global_Seed_Vault