Γέρµα, Ματωµένος Γάµος, Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλµπα

Χωρίς να έχω διαβάσει θεατρικά κείµενα, πάντα ένιωθα να µε ελκύουν. Στα πεζά πάντα µε ενθουσιάζει ο καλός διάλογος, ενώ από τη θεατρική αίθουσα βγαίνω µε µια γλυκιά ανάταση, ακόµα κι αν πρόκειται για ένα µέτριο έργο. Σε ένα ταξίδι µου στην Ανδαλουσία, έπεσα πάνω σε έναν τόµο των εκδόσεων Penguine που περιέχει τρία έργα του Ισπανού ποιητή και θεατρογράφου (Γέρµα, Ματωµένος Γάµος και το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλµπα) και τον πήρα δίχως δεύτερη σκέψη.

Υπάρχει ένα κοινός θεµατικός άξονας µεταξύ των τριών έργων: η γυναίκα και η θέση της στην ανδροκρατούµενη κοινωνία της υπαίθρου. Πλάσµατα εσώκλειστα, που κοιτάνε τη ζωή µέσα από τα παράθυρα και κουβαλάνε τους καηµούς των αντρών και των παιδιών τους. Μα µερικές, ανυπότακτες, έχουν άλλα όνειρα που ποτέ δεν βγάζουν σε καλό. Όπως η Γέρµα του οµώνυµου έργου, που θέλει να αποκτήσει ένα παιδί, πιστεύοντας πως θα της αλλάξει την ανυπόφορη ζωή της. Το όνειρό της θα την καταλάβει έµµονα µε, φυσικά, µια άκρως τραγική κατάληξη. Στο Ματωµένο Γάµο, τα κατατρεγµένα πάθη ενός παράνοµου ζευγαριού, θα οδηγήσουν σε αιµατοχυσία την ηµέρα του γάµου της µοιχαλίδας νύφης.

Μα ανάµεσα από τα τρία έργα ξεχώρισα το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλµπα, όπου το δράµα είναι πιο συνεκτικό, οι διάλογοι και τα δρώµενα πατούν πιο σταθερά στη γη. ∆εν έχει την ποιητικότητα του Ματωµένου Γάµου, ούτε τα απόκοσµα τραγούδια της Γέρµα, αλλά διαθέτει µια αγχωτική ατµόσφαιρα που φτάνει στα όρια του θρίλερ, καθώς ξεδιπλώνεται η αρρώστια του σπιτιού: η απολυταρχία της µητέρας έχει οδηγήσει τις κόρες της να φθονούν η µια την άλλη. Η µόνη που καταφέρνει να ξεφύγει από το κλουβί είναι η µεγαλύτερη, η Ανγκουστίας. Ασχηµότερη αλλά µε προίκα δέχεται την πρόταση του οµορφονιού Πέπε ελ Ροµάνο. Μα δεν έχει υπολογίσει στην ζήλια των νεαρότερων αδερφών της. Όταν µια υπηρέτρια αναθεµατίζει αυτό το δηλητήριο µεταξύ των αδερφών, η γηραιότερη του προσωπικού της υπενθυµίζει πως «είναι γυναίκες χωρίς άντρες. Τότε ξεχνάνε µέχρι και το ίδιο τους το αίµα» (σε δική µου απόδοση). Η κατάληξη φυσικά είναι τραγική. Και σκληρή, καθώς την ύστατη ώρα το µόνο που φαίνεται να έχει σηµασία για την δεσποτική µητέρα είναι η καθαρή τιµή του σπιτιού.

Ο ίδιος ο Λόρκα έλεγε πως το κείµενο ζει µονάχα στο σανίδι. Ακόµα κι έτσι να είναι, µέσα από µια ανάγνωση κάποιος µπορεί να ζήσει λίγη από την µαγεία της παράστασης ή να θυµηθεί αγαπηµένες σκηνές. Τα τρία έργα είναι διαθέσιµα στα ελληνικά (Vakxikon gr., ∆ωδώνη, Κέδρος και Εκδοτική Θεσσαλονίκης).