Οπωροφόρες λέξεις: Η χυµώδης ιστορία των καρπών και των ονοµάτων τους

Από το «να λες τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη» έως το «τι εστί βερίκοκο», αλλά και από τη µηλιά του Παραδείσου έως τη σουλτάνα σταφίδα της Πάτρας, ο Νίκος Σαραντάκος στο νέο του βιβλίο Οπωροφόρες Λέξεις, Η χυµώδης ιστορία των καρπών και των ονοµάτων τους, µας καλεί σ’ ένα ιστορικό, γλωσσικό, λογοτεχνικό και λαογραφικό συµπόσιο µε περισσότερα από 40 φρούτα και ξηρούς καρπούς: πώς και πότε έφτασε στα µέρη µας ο κάθε καρπός, τι έλεγαν γι’ αυτόν οι αρχαίοι και οι Βυζαντινοί συγγραφείς, ποια είναι η ετυµολογία του στα ελληνικά και σε άλλες γλώσσες, ποια είναι η παρουσία του στη λογοτεχνία και τη λαογραφία µας.

Ξεκινώντας από ένα παιχνίδι µε τις λέξεις, το οποίο µοιάζει µε ιδιοτροπία ενός εραστή των λέξεων, το βιβλίο του Νίκου Σαραντάκου µας οδηγεί σ’ ένα ταξίδι που θυµίζει αρχαιολογία της καθηµερινότητας. Στο τέλος τα λεµονοπορτόκαλα, τα κίτρα, η σταφίδα, τα σύκα και οι άλλοι καρποί γίνονται ξανά ήρωες της προσωπικής µας «Φρουτοπίας», όπως και την πρώτη φορά που τα ακούσαµε, τα µάθαµε, τα γευτήκαµε.

Πώς λοιπόν από τα όπωρα του Οµήρου φτάσαµε στη λέξη φρούτο; Πώς γίνεται ψάχνοντας την καταγωγή της φράσης «µεταξύ τυρού και αχλαδίου» να καταλήξουµε να µιλάµε για το Παρίσι του 1831 όπου και γέµισαν οι τοίχοι µε σκίτσα που παρίσταναν τον βασιλιά Λουδοβίκο-Φίλιππο µε αχλάδι ή ακόµα ακόµα και στον ίδιο τον Γερµανό καγκελάριο Χέλµουτ Κολ; Έχει σχέση το σύκο µε το συκώτι; Είναι άραγε η λέξη φελέκι «κακή»;

Τέτοια και άλλα πολλά νόστιµα προκύπτουν απ’ την καρποφόρα έρευνα του Νίκου Σαραντάκου όπου ξαφνικά µια λέξη γίνεται µια ολόκληρη ιστορία που διατρέχει τους χρόνους αλλά και τους τόπους, βγάζει κλαδιά και απλώνεται σε σηµεία που κανείς δεν µπορεί να φανταστεί για να αφήσει στον αναγνώστη την αίσθηση πως τελικά λέξεις, ιστορία και πραγµατικότητα αποτελούν ένα χαρµάνι µε γευστικό άρωµα…

Με τη γλαφυρή και χαριτωµένη αφήγηση του Σαραντάκου, οι Οπωροφόρες λέξεις τελικά σε αφήνουν ν’ αναρωτιέσαι αν την ώρα που λες «πορτοκάλι» θα πρέπει να προσέξεις µήπως καταπιείς τα κουκούτσια…