Υποταγή

Μιλώντας για ένα βιβλίο του Ουελµπέκ θεωρώ πως πρέπει να είναι ξεκάθαρη η αρχική θέση, διότι πρόκειται για κάποιον που είτε αγαπάς είτε λατρεύεις – δεν υπάρχουν µεσοβέζικες καταστάσεις. Κι εγώ δηλώνω οπαδός του. Το βιβλίο αυτό το έπιασα µετά το µάλλον µέτριο «Ο Χάρτης και η Επικράτεια». Οι προσδοκίες µου ήταν δε επηρεασµένες από το ευρύτερο κλίµα αποδοχής του βιβλίου: αντιδράσεις από όλες τις πλευρές για τη θεµατολογία του οι οποίες κλιµακώθηκαν µε το αιµατοκύλισµα της εφηµερίδας Charlie Hebdo.

Ένας καθηγητής, στο Παρίσι του 2022, δίχως να περιµένει πολλά από τη ζωή του, σκόρπιο σεξ, αποτυχηµένες σχέσεις –µια γενικά µέτρια ζωή, όπως όλων µας– ζει τις εξελίξεις στην Γαλλική ζωή, αλλά και ακολούθως στον ευρωπαϊκό χάρτη, καθώς το Μουσουλµανικό κόµµα παίρνει τα ηνία. Καλό; Το πιο καλό είναι πως ο καυστικός πεσιµισµός του, αυτός που αγαπάω, είναι δυνατός. Ήδη στο δεύτερο κεφάλαιο, ο πρωταγωνιστής, αναρωτάται για τον σκοπό της ζωής και καταλήγει πως το να ζεις δίχως να το ψάχνεις και τελικά να πεθαίνεις, δίχως πάλι να το ψάχνεις, αρκεί στους ανθρώπους για να κάνουν τον κύκλο της ζωής τους.

Στο βιβλίο ελάχιστα πράγµατα συµβαίνουν πέραν αυτών µέσα στο κεφάλι του ήρωα που γαµάει και προβληµατίζεται πάνω στη ζωή – τη δική του και των υπόλοιπων συνανθρώπων του, µε τους οποίους µάλλον δεν θέλει και πολλά-πολλά. Είναι περισσότερο ένα µέσο για να ξεδιπλώσει ο Ουελµπέκ την ιοβόλα αφήγησή του, αυτή για την οποία πολλοί τον χαρακτηρίζουν µισάνθρωπο, µισογύνη κι άλλα καλά. Επιπλέον επιστρατεύονται διάφορες θεωρίες από κλάδους της φιλοσοφίας και των οικονοµικών για να δικαιολογήσουν την επικράτηση του µουσουλµανισµού ως της µόνης παντοκρατορίας που θα µπορέσει να αντικαταστήσει τον σύγχρονο καπιταλισµό. Τον προσεγγίζει µε τέτοιο τρόπο που ο αναγνώστης δεν θα βαρεθεί, αντιθέτως θα θέλει να µπει για λίγο στο µυαλό του Ουλµπέκ. Τάσεις που διαµορφώνονται στο µέλλον ή αποκτούν µια διακριτή σύσταση, καθώς και κινήµατα και αντιδράσεις πάνω σε αυτές τις αλλαγές συνήθως δραµατικές, είναι χαρακτηριστικά της θεµατολογίας του.

Βγαίνοντας ως εξώφυλλο ο συγγραφέας στο περιώνυµο Σαρλι, οι φανατικοί Μουσουλµάνοι εξαγριώθηκαν – ήταν νωπές οι αναµνήσεις των δηλώσεών του περί του Ισλαµισµού ως την πιο ηλίθια θρησκεία. Έφτασαν ψηλά ιστάµενοι της κυβέρνησης –νοµίζω ο ίδιος ο πρωθυπουργός– να αποκηρύξουν τις ιδέες του Ουελµπέκ ως µη συµβατές µε το όραµα µιας Γαλλίας πολύ-πολιτισµικής. Ναι, τσιγκλάει τον µουσουλµανισµό στο βιβλίο, µα όχι παραπάνω από όσο ο,τιδήποτε άλλο από τα ήθη και τις αξίες των δυτικών, µέχρι τη διάθεσή µας να συνεχίσουµε να ζούµε.

Κάθε φορά που ακούω σχόλια από κόσµο που εξοργίζεται µε τον Ουελµπέκ ενισχύεται η άποψή µου πως ο κόσµος χωρίζεται σε αυτούς που έχουν χιούµορ και σε εκείνους που δεν έχουν. Νοµίζω όλοι οφείλουµε σε ένα βαθµό να βλέπουµε την ζωή µέσα από το πρίσµα της αµφισβήτησης και του σαρκασµού. Κι ως αναγνώστες δεν πρέπει να ξεχνάµε πως ο συγγραφέας δεν ασπάζεται απαραίτητα όσα λένε οι ήρωές του, αλλά δοκιµάζει ιδέες. Πράγµατα που του φαίνονται δελεαστικά και µε δυσκολία τα εκστοµίζει στην αληθινή ζωή, τα βάζει να τα πούνε τα δηµιουργήµατά του. Το αν συµφωνήσει ή µετανιώσει αργότερα, αυτό είναι κάτι που προσωπικά δεν µε απασχολεί κι ιδιαίτερα.