Αγάπα τον άνθρωπο γιατί είσαι εσύ

Φτάνοντας στην τελευταία φράση «Φέραμε και τον παπα-Γιώργη για ευχέλαιο, αλλά άμα δε βάζαμε παγίδες, αυγό δε θα τρώγαμε» της «Παγίδας», του τελευταίου από τα 21 διηγήματα του Αστέρη Μαυρουδή στη συλλογή του «Η ατυχία», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος, ένιωσα ότι ο Αστέρης Μαυρουδής είχε μόλις ανοίξει μπροστά μου το τόσα χρόνια ξεχασμένο σεντούκι, σκονισμένο στη σοφίτα ή την αποθήκη του λησμονημένου παρελθόντος και είχε μόλις εμφανίσει μπροστά μου 21 φωτογραφίες με ψυχή και δυνατή λαλιά.

21 διηγήματα, 21 στιγμές ζωής. Στιγμές περισσότερο φορτισμένες παρά ανέμελες. Οι διηγήσεις των δικών του ανθρώπων της υπαίθρου που τον μεγάλωσε, τα βιώματά του και οι σκέψεις του όπως διαμορφώνονται όταν η μνήμη τον επισκέπτεται, σκιαγραφούν το προφίλ της ανθρώπινης ψυχής που ταλανίζεται σε κάθε εποχή να βρει τον δικό της τρόπο επιβίωσης. Στην «Ατυχία» που δίνει και τον τίτλο στη συλλογή, θυμάται η μητέρα και διηγείται πώς βίωσαν την ατυχία ενός ατυχήματος με το κάρο το φορτωμένο με τη σοδειά. Ευτυχώς όμως παρά τα τρία σπασμένα δόντια, ο πατέρας θα μπορούσε σε τρεις μέρες να επιστρέψει στη δουλειά. Και ο συγγραφέας θυμάται «Σφίχτηκα. Πήγα κοντά του. Αχ, παιδάκι μου, είπε και με άγγιξε στο κεφάλι.» Τι ήταν η ατυχία για τον άνθρωπο της υπαίθρου τότε; Ήταν η καταστροφή της σοδειάς αλλά και ο κίνδυνος να στερηθεί λόγω αδυναμίας τη δυνατότητα να συνεχίσει τη σκληρή δουλειά.

Δούλευε ο άνθρωπος τη γη και δουλεύονταν μαζί και οι σχέσεις του, η σκέψη του, οι πληγές του, η συνήθεια να επιβιώνει χωρίς να παραπονείται. Οι ατυχίες ήταν μέρος της καθημερινότητάς τους, οι παρεμβάσεις των γονέων που ήθελαν να κανονίζουν τις ζωές των παιδιών τους όσο μπορούσαν για να πάρουν τα ηνία της μοίρας τους στα χέρια τους, οι δύσκολες καιρικές συνθήκες, η πείνα, οι άλλες στερήσεις, η φοβία αποκάλυψης των πραγματικών συναισθημάτων τους, η γέννα που είχε χαρωπή επίδραση όταν γεννιόταν παιδί (αγόρι τότε) και όχι κορίτσι, η κοινωνική κατακραυγή του κλοιού των κοινωνικών συμβάσεων, ο επιφορτισμένος ρόλος της γυναίκας, η προσήλωση στον σκληρό αγώνα της επιβίωσης παραβλέποντας συναισθηματικές ανάγκες.

Φαντάζει σαν ένα χρονικό που φέρνει στο σήμερα μνήμες του συγγραφέα που ίσως αποτελούν κοινό τόπο πολλών αναγνωστών του, αλλά ίσως αποτελούν και μαρτυρία άγνωστων πτυχών των ανθρώπων του τότε για τους ανθρώπους του σήμερα. Μα κοινές ή καινές, οι μνήμες ενώνονται σε αυτό που είχε πει ο Ιάκωβος Καμπανέλλης «κουβαλάμε τις στάχτες των προγόνων μας». Οι δυσκολίες των ανθρώπων του σήμερα είναι διαφορετικές γιατί η ύπαιθρος έχει δαμαστεί χάρη αν μη τι άλλο στην εφευρετικότητα του ανθρώπου και στην εξέλιξη της τεχνολογίας σε μεγάλο βαθμό. Μα η φύση των δυσκολιών έχει ένα κοινό πυρήνα. Ο άνθρωπος πάντα τάσσεται στην εύρεση του τρόπου επιβίωσης. Και ίσως παλιότερα οι άνθρωποι έχαναν ανέσεις και ευκαιρίες ζωής μα δεν έχαναν την επιμονή τους και την πίστη τους στον σκοπό τους. Για αυτό και αυτή η συλλογή αποτελεί πυξίδα στη σημερινή αναζήτηση του τρόπου επιβίωσης.

Καιρός να ανοίξουμε το σεντούκι της κοινής μας παρακαταθήκης και να θυμηθούμε ότι οι δυσκολίες μπορεί κάλλιστα να θεαθούν ως ευκαιρία να δυναμώσει η πίστη μας και η αφοσίωσή μας στο στόχο μας. Αν επιβιώσουμε και μείνουμε μόνοι λόγω συγκυρίας τότε δεν υπάρχει ουσιαστικά λόγω ανάμνησης. Μα αν επιβιώσουμε λόγω της αφοσίωσής μας στη διατήρηση της δύναμης της ψυχής μας, τότε δε θα παραιτηθούμε. Στο τέλος ή στα μισά της διαδρομής όταν κάνουμε στάση αναπόλησης και αξιολόγησης των περασμένων, κοιτάμε μέσα μας και αυτό που αξίζει να δούμε είναι ότι η φύση μας δε δαμάστηκε για να κλειστεί στη φυλακή των κοινωνικών συμβάσεων. Αντιθέτως μεγάλωσε και έδωσε καρπούς άλλες φορές πιο γλυκούς και άλλες πιο πικρούς, μαθαίνοντας να τρέφεται από τις ρίζες της παρά το πολλές φορές ξεραμένο ή φτωχό χώμα, τις απροσδόκητες βροχές ή τις καταιγίδες.

Και αν σήμερα έχουμε μάθει αν φτιάχνουμε θερμοκήπια για να έχουμε πανδαισία καρπών ανεξαρτήτως εποχής, ο Αστέρης Μαυρουδής δείχνει ότι το θερμοκήπιο της ψυχής μας μπορεί να είναι οι αναμνήσεις μας οι προσωπικές ή το μοίρασμα και η μύηση των αναμνήσεων των συνανθρώπων μας. Ο Καζαντζάκης είχε πει «Αγάπα τον άνθρωπο γιατί είσαι εσύ». Παραφράζοντάς τον, θα λέγαμε ότι ο Αστέρης Μαυρουδής προτείνει «Θυμήσου την πορεία σου γιατί αυτή η θύμηση είσαι εσύ, εγώ και εμείς».
[wc_box color=”secondary” text_align=”left”]
«Η ατυχία»

Εκδόσεις Κέδρος

Συγγραφέας: Αστέρης Ν. Μαυρουδής
Α’ Έκδοση: 2017

[/wc_box]