Από συκοφαντίες μέχρι σεξουαλική κακοποίηση, οι υπερασπιστές/ριες των γυναικείων δικαιωμάτων δέχονται παγκόσμια επίθεση

Ema Anis for Amnesty International

Οι κυβερνήσεις αποτυγχάνουν να προστατεύσουν τους/τις υπερασπιστές/ριες των γυναικείων δικαιωμάτων (WHRD), οι οποίοι/ες αντιμετωπίζουν συνήθως ένα ευρύ φάσμα επιθέσεων που σχετίζονται με το φύλο, συμπεριλαμβανομένου του βιασμού, εξαιτίας του έργου τους για την προαγωγή των δικαιωμάτων που σχετίζονται με τις γυναίκες, την ισότητα των φύλων και τη σεξουαλικότητας, δήλωσε η  Διεθνής Αμνηστία σε μία νέα έκθεσή της,, την Παγκόσμια Ημέρα Υπερασπιστών/ριων των Γυναικείων Δικαιωμάτων.

Η έκθεση «Challenging power, fighting discrimination: A call to action to recognize and protect women human rights defenders» αποκαλύπτει ότι οι ακτιβιστές/ριες εξακολουθούν να δέχονται επιθέσεις, προσβολές, απειλές, εκφοβισμούς, να ποινικοποιούνται έως και να δολοφονούνται για τις εκστρατείες που διοργανώνουν. Αυτό συμβαίνει παρά τις επαναλαμβανόμενες δεσμεύσεις – συμπεριλαμβανομένης της κατάθεσης ψηφίσματος από τον ΟΗΕ εδώ και έξι χρόνια, για την ενίσχυση της προστασίας τους.

«Οι υπερασπιστές/ριες των γυναικείων δικαιωμάτων δέχονται επίθεση εξαιτίας της ταυτότητας και της δράσης τους. Οι κίνδυνοι είναι ακόμη μεγαλύτεροι για όσους/ες αντιμετωπίζουν διαθεματικές μορφές διακρίσεων – εάν είστε γυναίκα και από φυλετική μειονότητα, αυτόχθονας, φτωχή, λεσβία, αμφιφυλόφιλη ή trans, σεξεργάτρια, θα πρέπει να αγωνιστείτε πολύ σκληρά ώστε να ακουστεί η φωνή σας σε όσους/ες βρίσκονται στην εξουσία», δήλωσε ο Kumi Naidoo, Γενικός Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας.

Πολιτική της δαιμονοποίησης

Ενώ το φεμινιστικό κίνημα για τα ανθρώπινα δικαιώματα για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών, των ΛΟΑΤΚΙ και άλλων περιθωριοποιημένων ομάδων είναι πιο ισχυρό από ποτέ, έχει δεχτεί ολοένα και μεγαλύτερη πίεση τα τελευταία χρόνια από πολιτικούς, θρησκευτικούς ηγέτες και βίαιες ομάδες που διαδίδουν πολιτικές δαιμονοποίησης. Επειδή οι υπερασπιστές/ριες των δικαιωμάτων των γυναικών βρίσκονται συχνά στο προσκήνιο της προόδου, είναι συχνά οι πρώτοι/ες που στοχοποιούνται από ολοένα και συχνότερες αρνητικές αντιδράσεις σε έναν κόσμο πιο συμπεριληπτικό και πιο δίκαιο

Για παράδειγμα, στην Πολωνία, οι υπερασπιστές/ριες των γυναικείων δικαιωμάτων (WHRD) που κάλεσαν σε μαζικές διαδηλώσεις ενάντια στις προσπάθειες για περιορισμό της πρόσβασης στην άμβλωση, αντιμετώπισαν επιθέσεις και τεκμηριώθηκαν πολλές παραβιάσεις των δικαιωμάτων των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ στο πλαίσιο ενός κλίματος το οποίο ευνοεί τον ρατσισμό και το αντιμεταναστευτικό αίσθημα.

Σεξουαλική βία

Η βία, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής βίας, ως μορφή βασανιστηρίων, χρησιμοποιείται συχνά εναντίον των υπερασπιστών/ριών των γυναικείων δικαιωμάτων για τη φίμωσή τους.

Στο Μπαχρέιν, η Ebtisam El-Saegh, μία υπερασπίστρια των γυναικείων δικαιωμάτων που συμμετέχει στην οργάνωση SALAM για τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, έπεσε θύμα σεξουαλικής επίθεσης, χτυπήθηκε άσχημα, δέχτηκε κλοτσιά στο στομάχι και άντεξε για περισσότερες από επτά ώρες ανάκρισης, ενώ βρισκόταν υπό κράτηση, το 2017.

«Με απείλησαν ότι θα βλάψουν την οικογένειά μου και ότι θα φέρουν τον άντρα μου και θα τον βασανίσουν και θα του κάνουν ηλεκτροσόκ. Οι άνδρες αυτοί μου είπαν ότι κανείς δεν μπορεί να με προστατεύσει,» είπε στην Διεθνή Αμνηστία.

Στην Αίγυπτο, η Malak al-Kashef, 19 ετών, τρανς άτομο και υπερασπίστρια των γυναικείων δικαιωμάτων, συνελήφθη τον Μάρτιο του 2019 μετά τη συμμετοχή της σε ειρηνικές διαδηλώσεις στο Κάιρο. Αντιμετώπισε κατασκευασμένες κατηγορίες για «βοήθεια σε τρομοκρατική οργάνωση» και «κατάχρηση των κοινωνικών μέσων ενημέρωσης για να διαπράξει έγκλημα τιμωρούμενο από το νόμο».

Ενώ βρισκόταν υπό κράτηση, υποβλήθηκε σε αναγκαστική κολονοσκόπηση και άλλες μορφές σεξουαλικής επίθεσης. Παρόλο που υποβλήθηκε σε εξέταση επιβεβαίωσης φύλου, η Malak βρισκόταν σε κέντρο κράτησης για άνδρες το οποίο την έθεσε σε αυξημένο κίνδυνο σεξουαλικής βίας. Τελικά απελευθερώθηκε τον Ιούλιο του 2019.

Σε αντίθεση με άλλους/ες υπερασπιστές/ριες, οι WHRD έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποστούν βία και άλλες επιθέσεις από τους/τις συντρόφους και τα μέλη της οικογένειάς τους. Μπορεί να αντιμετωπίσουν ενδοοικογενειακή βία και κακομεταχείριση βάσει των πολιτισμικών εννοιών της «τιμής», απειλές διαζυγίου ή βίαιη απομάκρυνση από τα παιδιά τους.

Εκστρατείες συκοφάντησης

Οι ακτιβίστριες συχνά υποβάλλονται σε μεθόδους συκοφάντησης που διασύρουν την «αποκλίνουσα συμπεριφορά» τους και έχουν σχεδιαστεί για να τροφοδοτούν την εχθρότητα εναντίον τους.

Μετά τη διάσωση μεταναστών από την κεντρική Μεσόγειο Θάλασσα τον Ιούνιο του 2019, η Ιταλίδα καπετάνισσα του θαλάσσιου σκάφους Sea-Watch 3, Carola Rackete δέχθηκε επανειλημμένα προσβολές από τον Ιταλό υπουργό Εσωτερικών που την χαρακτήρισε πειρατή και εγκληματία. Τη λασπολογία του ακολούθησαν βίαιες λεκτικές επιθέσεις από άλλους/ες που ενθάρρυναν τη σεξουαλική βία εναντίον της, ενώ στόχευαν επίσης στο φύλο και την εμφάνισή της.

Στη Μαυριτανία, η Mekfoula Brahim, υπερασπίστρια των γυναικείων δικαιωμάτων, η οποία έχει αγωνιστεί για τον τερματισμό του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων, χαρακτηρίστηκε ως αποστάτρια σε αναρτήσεις του Facebook, το 2016, αφού υπερασπίστηκε έναν blogger που καταδικάστηκε σε θάνατο επειδή επέκρινε εκείνους/ες που χρησιμοποιούν τη θρησκεία για να κάνουν διακρίσεις στις μειονότητες. Η λασπολογία την εξέθεσε στον κίνδυνο να διωχθεί και να καταδικαστεί σε θάνατο.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί τα κράτη να διερευνήσουν τις επιθέσεις εναντίον των υπερασπιστών/ριών των γυναικείων δικαιωμάτων και να κάνουν τους υπεύθυνους/ες να λογοδοτήσουν. Τα κράτη πρέπει επίσης να εκπαιδεύουν τους πολίτες για το δικαίωμα των ανθρώπων να υπερασπίζονται όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και να παρέχουν μηχανισμούς χρηματοδότησης και προστασίας προσαρμοσμένους στις ανάγκες των υπερασπιστών/ριών των γυναικείων δικαιωμάτων.

Ιστορικό

Οι υπερασπιστές/ριες των γυναικείων δικαιωμάτων (WHRD) είναι ένας όρος που περιλαμβάνει τον αγώνα για την αναγνώριση των ειδικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες που ασχολούνται με την προάσπιση οποιουδήποτε ανθρώπινου δικαιώματος, αλλά και ανθρώπους όλων των φύλων που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των γυναικών ή ασχολούνται με θέματα που σχετίζονται με τη σεξουαλικότητα γενικότερα.

Η Διεθνής Αμνηστία έχει εργαστεί εδώ και πολύ καιρό μαζί με τους/τις υπερασπιστές/ριες των γυναικείων δικαιωμάτων και αποτελεί οργανικό κομμάτι του Διεθνούς Συνασπισμού των υπερασπιστών/ριών των ανθρώπινων δικαιωμάτων των γυναικών. Για την έκθεση αυτή, η οποία δημοσιεύθηκε στις 29 Νοεμβρίου για την Παγκόσμια Ημέρα των Υπερασπιστών/ριών των Γυναικείων Δικαιωμάτων, η οργάνωση αξιοποίησε την ανάλυση και την έρευνά της, αλλά και την έρευνα που διενεργούν άλλοι σύμμαχοι. Επιπλέον, η έκθεση περιέχει νέα στοιχεία από 23 ακτιβιστές/ριες σε 21 χώρες που ερωτήθηκαν σε συνεντεύξεις από τον Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο του 2019.