Από τη δημοσιογραφική καφρίλα στην πολιτική παχύνοια

Τελευταία γίνεται πολύς λόγος για την κάθοδο δημοσιογράφων στην πολιτική. Είτε δηλώνεται ευθέως είτε όχι, αυτό που υπονοείται είναι η προ-δημοσιογραφική αλλά και η μετα-δημοσιογραφική σχέσης τους με την πολιτική και κυρίως επιχειρηματική ελίτ. Κι επειδή λίγο πολύ αυτά είναι γνωστά εδώ και πολλές δεκαετίες, απλά να προστεθεί ότι συνήθως αν όχι πάντα, το είδος αυτών των «δημοσιογράφων» αποτελούν την ναυαρχίδα των δημοφιλέστερων, τη ναυαρχίδα του συστήματος.

Ο Pierre Bourdieu έγραφε: «… μολονότι οι δημοσιογράφοι κατέχουν μια κατώτερη και εξαρτημένη θέση στο πεδίο της πολιτιστικής παραγωγής, ασκούν μια πολύ ιδιαίτερη μορφή κυριαρχίας μέσω του ελέγχου που ασκούν επάνω στα μέσα δημοσιογραφικής έκφρασης, ελέγχοντας στην πραγματικότητα την ίδια την δημόσια ύπαρξη, δηλαδή την ικανότητα κάποιου να αναγνωρίζεται ως “δημόσιο πρόσωπο” – πράγμα βέβαια που έχει κρίσιμη σημασία γα πρόσωπα όπως οι πολιτικοί και μερικοί διανοούμενοι…»

Ενώ ο Περικλής Κοροβέσης έγραφε: «…ουδέποτε θα μπορούσαμε να φανταστούμε τον κ. Βέλτσο να αναλαμβάνει το ψυχαγωγικό τμήμα του K29, αλλά ούτε και τον Μαστοράκη να μας παρουσιάζει τα “Μονοπάτια της σκέψης”. Ακόμη δεν θα μπορούσαμε ποτέ να δούμε τους δημοσιογράφους που έχουν συγκεκριμένη πολιτική ένταξη ή οργανική θέση σε κάποιο κόμμα, να έχουν άλλες απόψεις από αυτές που εκφράζουν το κόμμα τους. Για αυτό άμα διαβάσει το όνομα του συντάκτη, είναι το ίδιο σαν να έχεις διαβάσει και ολόκληρο το άρθρο. Αυτοί είναι και οι πιο τυχεροί γιατί οι ιδέες τους συνέχεια τροφοδοτούνται από τα αντίστοιχα γραφεία τύπου…»

Οι πήγες ενημέρωσης αυτών που μας ενημερώνουν

Κάνοντας μια μικρή έρευνα θα μπορούσε κάποιος να βρει δηλώσεις και συνεντεύξεις «δημοσιογράφων», οι οποίες εντυπωσιακά συμπίπτουν στο εξής: «… φτιάχνω το πρωί που ξυπνώ ένα καφέ και ενημερώνομαι από τα Social media και ειδικά από το twitter για την επικαιρότητα…». Από τιτιβίσματα δηλαδή, τα οποία ως γνωστόν ταξιδεύουν ακόμα και χιλιόμετρα στον αέρα μέχρι να φτάσουν στα αφτιά τους. Κι επειδή η χροιά, το ύψος και η συχνότητα των ηχητικών κυμάτων εξαρτάται και από την απόσταση (αλλά κυρίως και από την πηγή) φανταστείτε τι φτάνει ως τιτίβισμα δηλαδή ως πληροφορία.

Αυτή η πηγή πληροφόρησης αφορά τη μεγάλη πλειοψηφία των «δημοσιογράφων». Κάποιοι άλλοι, ευτυχώς, έχουν ως πρωτογενή πηγή πληροφόρησης (σιγά μην το παραδέχονταν) ανεξάρτητα και αυτοοργανωμένα ηλεκτρονικά κυρίως μέσα, που εργάζονται όμως με απαράμιλλο επαγγελματισμό. Καλά δεν μιλάμε για δημοσιογραφική έρευνα. Αυτή την εξασκούν ακόμα κάποιοι λίγοι, συνήθως παλιάς κοπής δημοσιογράφοι, και με εντυπωσιακά μεγάλο πλούτο γνώσεων και σκέψεων. Άρα μιλάμε όχι για δημοσιογράφους, αλλά απλώς για παρουσιαστές ειδήσεων, αναπαραγωγούς και κλεπταποδόχους της ενημέρωσης.

Ποια η ιδεολογική τους ταυτότητα;

Εδώ τα πράγματα αν και πολυδιάστατα, ταυτόχρονα απλά. Εξαρτάται από το μέσο το οποίο εργάζονται.

Π.χ. αν εργάζονται στο μπλε αφεντικό, ο Τάδε είναι ο πολιτικός απατεώνας που βούλιαξε ακόμα περισσότερο τη χώρα στα χρέη. Αν μιλάμε για το ροζ αφεντικό, είναι ο συστημικός αριστερός. Και αν σε πολύχρωμο μέσο που υποτίθεται σου δίνει και ελάχιστη αυτενέργεια, ο εκπρόσωπος μιας κοσμοπολίτικης και νέας παγκόσμιας αριστερής σκέψης που ξεφεύγει από το πρότυπο του παλιού ορθόδοξου αριστερού. Και φυσικά σε αυτό το πλαίσιο, δεν έχουν κανένα πρόβλημα ως όντα με ευρύτητα πνεύματος και κουλτούρας να «λαϊκίζουν» (κατά το «λάικ») σε συναδέλφους τους.

Ένα ακόμα ενδεικτικό παράδειγμα. Προσφάτως στο twitter γνωστή «δημοσιογράφος» κατακεραύνωσε σε μια έκρηξη δημοσιογραφικής αγνότητας συναδέλφους της υποψηφίους στις εκλογές, ότι δεν πρέπει να το κρύβουν. Μιλάμε τώρα για «δημοσιογράφο» που την τοποθέτησε ο Σαμαράς στην θέση της διευθύντριας του Ινστιτούτου Καραμανλή, αλλά στα δημοσιογραφικά πάνελ έβγαινε ως «δημοσιογράφος».

Αλλά ούτε αυτό είναι σημαντικό, όσο ότι αρκετοί «δημοσιογράφοι» και μάλιστα αριστεροί (έτσι αυτοπροσδιορίζονται) αναπαρήγαγαν το ποστ της ως ένδειξη επαγγελματικής και δημοσιογραφικής αγνότητας και ειλικρίνειας. Σε αυτό το σημείο θα μπορούσε να αναφερθεί πλήθος ανάλογων παραδειγμάτων. Εντάξει όμως, όλα κατανοητά πλέον. «Λαϊκιζε» και που ξέρεις, κάπου θα το εξαργυρώσεις.

Και αν κάτι στραβώσει και χάσουν την δουλειά τους οι «δημοσιογράφοι»;

Μα φυσικά θα απευθυνθούν στα πολιτικά κονέ τους αρχικά. Με το ανάλογο αντάλλαγμα βέβαια. Τώρα που είπα αντάλλαγμα, θυμήθηκα, ότι εσχάτως που η πλειοψηφία των «δημοσιογράφων» δεν το θεωρεί ως αντάλλαγμα, αλλά ως εσωτερική αυτολογοκρισία! Πλούσιο το υλικό πάνω σε αυτό από συνέδρια σχετικά με τα ΜΜΕ.

Το επιχείρημα – άλλοθι μιας υποτιθέμενης απόλυσης όπου εξαγνίζει και δικαιολογεί κάθε προσωπική και επαγγελματική αναξιοπρέπεια έχει προ πολλού καταπέσει, μιας και όπως έγραφε στο Hot Dog η Ματίνα Παπαχριστούδη: «…δυστυχώς οι περισσότεροι δημοσιογράφοι στα ΜΜΕ σιωπούν. Όπως κάνουν χρόνια τώρα με επιχείρημα να μην μειωθεί ο μισθός αρχικά, να μην χάσουν την θέση τους αργότερα. Τα οποία και χάθηκαν, και χάνονται, έτσι κι αλλιώς….»

Μα καλά δεν υπάρχουν εξαιρέσεις; Φυσικά και υπάρχουν. Ήδη παραπάνω αναφέρθηκε μια από αυτές. Οι υπόλοιπες τυχόν εξαιρέσεις, είναι για να «αποδειχτεί» ο δήθεν πλουραλισμός των ΜΜΕ.

Σε έναν κόσμο όμως, δηλαδή τον δημοσιογραφικό, όπου η ανάδειξη, και η επιβίωση των δημοσιογράφων, είναι προϊόν, συναλλαγής (όχι απαραίτητα οικονομικής), αλληλεξάρτησης με την πολιτική και επιχειρηματική νομενκλατούρα και κυρίως μιας πολιτικής και γνωστικής ρηχότητας, φαινόμενα όπως κάθοδος στον πολιτικό στίβο, αποτελούν απλά το αποτέλεσμα μιας a priori εξαρτημένης σχέσης.