Δεκάδες συλλογικότητες και ενεργοί πολίτες ενάντια στον περιβαλλοντικό ρατσισμό σε βάρος της Δ. Αττικής – Δ. Αθήνας

Κοινό κείμενο 50 συλλογικοτήτων και ενεργών πολιτών ενάντια στον περιβαλλοντικό ρατσισμό σε βάρος της δυτικής Αττικής – Αθήνας.

Την ώρα που προωθείται η περιβαλλοντική αδειοδότηση της επέκτασης της εγκατάστασης της Φυλής, με τη δημιουργία ενός νέου ΧΥΤΑ, δεκάδες συλλογικότητες και ενεργοί πολίτες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Δυτικού Μετώπου και του Περιβαλλοντικού Δικτύου Αθήνας συνυπογράφοντας το παρακάτω κείμενο ενάντια στον περιβαλλοντικό ρατσισμό σε βάρος της Δ. Αττικής – Δ. Αθήνας. Στο κοινό κείμενο των συλλογικοτήτων και των ενεργών πολιτών γίνεται αναφορά στις εξελίξεις στο χώρο της διαχείρισης των απορριμμάτων μετά την έγκριση του νέου εθνικού σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και τις αρνητικές εξελίξεις στην περιφέρεια Αττικής.

Αναλυτικά το κείμενο:

Λέμε Όχι στον περιβαλλοντικό – κοινωνικό ρατσισμό σε βάρος της δυτικής Αττικής – Αθήνας
Αποκεντρωμένη, Δημόσια και Φιλοπεριβαλλοντική διαχείριση των αποβλήτων
Όχι στις πρακτικές καύσης αποβλήτων

Τον Αύγουστο του 2020 εγκρίθηκε το νέο εθνικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων (ΕΣΔΑ). Ό,τι θετικό περιείχε το προηγούμενο σχέδιο ως αποτέλεσμα των αγώνων των πολιτών, που δεν είχε προλάβει να υποσκάψει και να ακυρώσει η προηγούμενη κυβέρνηση, το «σάρωσε» o ιδεολογικός ρεβανσισμός της κυβέρνησης της ΝΔ, με συνοπτικές διαδικασίες. Βασικά χαρακτηριστικά του η απουσία μέτρων πρόληψης,ο περιορισμός και η μετάθεση των στόχων της ανακύκλωσης – ανάκτησης, η μεταφορά αρμοδιοτήτων από την αυτοδιοίκηση στην κεντρική διοίκηση, η βίαιη και ταχεία ιδιωτικοποίηση όλων των τμημάτων του τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων, από την αποκομιδή των απορριμμάτων ως την τελική τους διάθεση,η στήριξη των αδιαφανών και αναποτελεσματικών ιδιωτικών συστημάτων «εναλλακτικής διαχείρισης», ως μονόδρομου στον τομέα της ανακύκλωσης.

Η επίτευξη των «κουτσουρεμένων» στόχων του ΕΣΔΑ επιδιώκεται, κυρίως, μέσω της διατήρησης υψηλού ποσοστού σύμμεικτων αποβλήτων και ενός δικτύου μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης (συμπεριλαμβανομένων των τσιμεντοβιομηχανιών), που θα χρησιμοποιούν υπολείμματα επεξεργασίας αποβλήτων ή/και δευτερογενή καύσιμα. Ειδικότερα, προβλέπεται να λειτουργήσουν 3-4 μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας  και η κατασκευή αντίστοιχων μονάδων, εντός των 43-46μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων που προβλέπονται σε όλη τη χώρα, αν αυτό προκριθεί από τα οικεία περιφερειακά σχέδια (ΠΕΣΔΑ) ή/και τους οικείους φορείς διαχείρισης. Με τον τρόπο αυτό, επιχειρείται να παρουσιαστεί η καύση των αποβλήτων σαν περιβαλλοντικό εργαλείο, ενώ -για πρώτη φορά- ενσωματώνεται τόσο καθαρά στην αλυσίδα της διαχείρισης των αποβλήτων και, παράλληλα, αποκτά περίοπτη θέση και στο νέο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ).

Την πλήρη ισοπέδωση της διαχείρισης των αποβλήτων και την ολοκληρωτική της παράδοσή στους εργολάβους θα τη βιώσουμε πολύ σύντομα, όταν οι γενικοί στόχοι του ΕΣΔΑ θα αρχίσουν να γίνονται πράξη. Μια πρώτη γεύση πήραμε στη φάση της ταχείας «διαβούλευσης» του νέου νόμου για την ανακύκλωση, που -δικαιολογημένα- χαρακτηρίστηκε ως νόμος για την επιβολή της καύσης. Το μεγάλο «πάρτι», όμως θα γίνει στις περιφέρειες, καθώς έχουν αρχίσει να εκπονούνται -και να προσαρμόζονται στο νέο ΕΣΔΑ- τα νέα περιφερειακά σχέδια (ΠΕΣΔΑ), να «μαγειρεύονται» τα νέα έργα και να συντάσσονται τα νέα συμβόλαια με τους εργολάβους.

«Βασιλικότερος του βασιλέως» ο κ. Πατούλης

Η ασυγκράτητη ορμή ορισμένων δεν κρύβεται, με πιο χαρακτηριστική περίπτωση αυτή της διοίκησης της περιφέρειας Αττικής και του αρμόδιου φορέα διαχείρισης (ΕΔΣΝΑ), που έχουν αρχίσει την αποδόμηση του -έτσι κι αλλιώς- προβληματικού περιφερειακού σχεδιασμού (ΠΕΣΔΑ) της διοίκησης Δούρου και το μοίρασμα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στους ημέτερους συμβούλους και εργολάβους. Δεν έχουν, καν, την ευαισθησία να περιμένουν την τυπική ολοκλήρωση και νομιμοποίηση του νέου ΠΕΣΔΑ, που δεν προβλέπεται να έχει γίνει πριν από το καλοκαίρι.Πιο συγκεκριμένα:

– Ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός, που ξεκίνησε η διοίκηση Δούρου, για την κατασκευή νέου ΧΥΤΑ στη Φυλή, με την ανάθεση σε εργολαβικό σχήμα με επικεφαλής την εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ. Αυτό το διάστημα προωθείται και η περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου, που για να γίνει κατασκευάζουν περιμετρικά ένα φαραωνικό κωνικό τείχος – φράγμα ύψους 20 μέτρων και μήκους 1.530 μέτρων, με κόστος πάνω από 50 εκατομμύρια.

– «Τρέχουν» άλλο διαγωνισμό για την επέκταση της υφιστάμενης μονάδας επεξεργασίας σύμμεικτων (ΕΜΑΚ), ώστε να μπορεί να υποδέχεται 300.000 τόνους σύμμεικτα και 100.000 τόνους βιοαπόβλητα, το χρόνο.

– Προωθούν, επιλεκτικά, ορισμένες μόνο από τις προβλεπόμενες -από το υφιστάμενο ΠΕΣΔΑ- μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων και τις προσανατολίζουν, όχι στην επέκταση και ενίσχυση της ανακύκλωσης, αλλά στην παραγωγή δευτερογενών καυσίμων. Πέρα από μια -σχετικά μικρή για τα δεδομένα της Αττικής- μονάδα στο Γραμματικό (60.000 τόνων/έτος), επέλεξαν να κατασκευάσουν, με τη μέθοδο σύμπραξης δημόσιου – ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και με προϋπολογισμό 640 εκατομμύρια ευρώ, μια ακόμη μονάδα στο Σχιστό (170.000 τόνων/έτος) και μια ακόμη μεγαλύτερη από το ΕΜΑΚ στη Φυλή (400.000 τόνων/έτος). Το εξοργιστικό είναι ότι την τελευταία την παρουσιάζουν ως μονάδα του κεντρικού τομέα της Αττικής, παρότι δεν κατασκευάζεται στο κέντρο και παρότι θα δέχεται σύμμεικτα απορρίμματα από τις περισσότερες περιοχές της Αττικής.

– Οι επεκτάσεις των υφιστάμενων εγκαταστάσεων και η δημιουργία μιας νέας θηριώδους μονάδας επεξεργασίας σύμμεικτων δημιουργούν τις προϋποθέσεις η εγκατάσταση της Φυλής να εξακολουθεί να λειτουργεί (και) τα επόμενα 30 χρόνια σαν ο βασικός αποδέκτης των απορριμμάτων της Αττικής και να γίνει και νέα επέκταση του ΧΥΤΑ, στο χώρο της λεγόμενης γ΄ φάσης.

– Προωθούν μέσα από απολύτως αδιαφανείς διαδικασίεςτο μοίρασμα πανάκριβων εξοπλισμών στον τομέα της διαλογής ανακυκλώσιμων και βιοαποβλήτων, χωρίς να έχει λυθεί κανένα από τα προβλήματα που εμποδίζουν τη διαλογή στην πηγή, με γνώμονα την εξυπηρέτηση συγκεκριμένων οικονομικών συμφερόντων, την περιθωριοποίηση του ρόλου των πολιτών και της τοπικής αυτοδιοίκησης και τις επικοινωνιακές ανάγκες της κυβέρνησης και του «συστήματος» Πατούλη. Μόνο στην Αττική, συνάπτουν συμβάσεις με Δήμους για εξοπλισμούς 223 εκατομμυρίων ευρώ, χωρίς κανένα σχεδιασμό και χωρίς κανένα κριτήριο κατανομής. Παράλληλα, «τρέχουν» σωρηδόν χρηματοδοτήσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων για εξοπλισμούς μέσω προγραμμάτων της Περιφέρειας, του Πράσινου Ταμείου και των Υπουργείων.

– Αυξάνουν το κόστος της ταφής, παρότι δεν έχουν προετοιμάσει ούτε τις αναγκαίες υποδομές ούτε τα αναγκαία μέτρα για τη μείωση των αποβλήτων. Παράλληλα, υιοθετούν μια τιμολογιακή πολιτική που δίνει εκπτώσεις στα πλούσια προάστια, που έχουν υψηλό ποσοστό πρασίνου, παρότι οι κάτοικοί τους παράγουν πολλαπλάσια σύμμεικτα σκουπίδια κατά κεφαλή από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές του λεκανοπεδίου.

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν ένα εφιαλτικό τοπίο κατασπατάλησης δημόσιου χρήματος, διατήρησης του «βρώμικου» κυκλώματος των σκουπιδιών, αποθέωσης πελατειακών σχέσεων και προώθησης ιδιωτικών συμφερόντων. Ταυτόχρονα, προωθούν έναιδιότυπο περιβαλλοντικό και κοινωνικό ρατσισμό, σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων κατοίκων της Δυτικής Αττικής και της Δυτικής Αθήνας, που υφίσταται και μονιμοποιείται, χάρη στις αδιαφανείς αποφάσεις ενός κλειστού κυκλώματος πολιτικών, τεχνοκρατών και εργολάβων. Η ανατροπή αυτού του «καθεστώτος» είναι υπόθεση των κατοίκων ολόκληρης της Αττικής και αυτό είναι το νόημα και της συγκεκριμένης παρέμβασής μας. Δεν είναι δικό μας όραμα το να συνεχίσει η Δυτική Αττική να αποτελεί τον αποκλειστικό σκουπιδότοπο όλης της Αττικής. Όραμα και άμεση επιδίωξή μας είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων με δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα, με αποκεντρωμένες υποδομές μικρής κλίμακας (κυρίως δημοτικές και διαδημοτικές), με πρακτικές και μεθόδους ήπιας διαχείρισης και με έμφαση στην ανάκτηση υλικών, που θα καλύπτει όλη την αλυσίδα της διαχείρισης, από την πρόληψη, την προδιαλογή και ανάκτηση υλικών, μέχρι την ασφαλή τελική διάθεση των υπολειμματικών σύμμεικτων.

Απαιτούμε

– Άμεση διακοπή όλων των διαδικασιών επέκτασης των υφιστάμενων υποδομών στη Φυλή (ΧΥΤΑ, ΕΜΑΚ) και κατασκευής νέων μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων.

– Ανοιχτή δημόσια διαβούλευση με τους πολίτες, τους φορείς, τις συλλογικότητες και τα όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης για το περιεχόμενο του νέου ΠΕΣΔΑ Αττικής.

– Άμεσο και οριστικό κλείσιμο του συνόλου της εγκατάστασης της Φυλής.

– Ένταξη σε πρόγραμμα περιβαλλοντικής αποκατάστασης της ευρύτερης περιοχής.

– Κατάργηση του διαβρωτικού μηχανισμού των αντισταθμιστικών «ωφελημάτων».

– Ακύρωση των χωροθετήσεων του ν. 3164/2003, κανένας νέος ΧΥΤΑ/Υ στη Δυτική Αττική.

– Άμεση δρομολόγηση της κατασκευής όλων των αναγκαίων υποδομών-με δίκαιη κατανομή των όποιων βαρών-, για την υλοποίηση ενός νέου συστήματος δημόσιας διαχείρισης των απορριμμάτων, που θα έχει βασικό στόχο τη μέγιστη δυνατή προδιαλογή και ανάκτηση υλικών -συμπεριλαμβανομένων των απαραίτητων νέων ΧΥΤΥ-, με αυστηρή τήρηση όλων των περιβαλλοντικών διασφαλίσεων.

– Καμία μονάδα καύσης απορριμματογενών καυσίμων στην Αττική και στην υπόλοιπη χώρα.

Μπορείτε να δείτε τους υπογράφοντες εδώ.