δεν κλαίγω τη βαρκούλα, δεν κλαίγω τα πανιά

ένα ζευγάρι παπούτσια. ψηλοτάκουνα. φανταχτερά. με χρώματα και κορδέλες γυαλιστερές και πετραδάκια ψεύτικα που λαμπυρίζουν. ένα ζευγάρι παπούτσια. κιτς. που δεν πρόκειται να τα φορέσω ποτέ. αυτό θέλω.

οι αρχές σας συμβουλεύουν να είσαστε έτοιμοι για αναχώρηση τη νύχτα. ρωσόφωνοι και ουκρανόφωνοι έστε έτοιμοι με τη βαλίτσα στο χέρι. από ώρα σε ώρα σας βομβαρδίζουν. οι εχθροί οι σύμμαχοι οι από δω οι από κει, λίγη σημασία έχει. σημασία έχει ότι έρχεται ο θάνατος. μα εγώ θέλω ένα ζευγάρι παπούτσια. να το φορέσω στο γάμο της α που θα παντρευτεί το καλοκαίρι κρατώντας στην αγκαλιά της το μωρό της. να με πονέσουν τα πόδια μου κι εγώ να μην τα βγάζω τα παπούτσια γιατί θα μου χαμογελάνε, κλείνοντας στους πάτους τους κάτι από χρόνια χαμένο. τη χαρά.

έστε έτοιμοι. λαοί στα όπλα. όχι για τη σωτηρία σας. όχι για την νίκη ενάντια σε κάθε εξουσία. καμιά βαστίλη. δήθεν αποναζιστικοποίηση και τάχα δυτικού τύπου δημοκρατία. λάβετε θέση και πλευρά. εσείς με ποιον είσαστε σ’ αυτόν τον πόλεμο; να ρωτήσετε το ρεζερβουάρ του αυτοκινήτου μου. που σε λίγο καιρό θα σταματήσει μάλλον να γεμίζει. έρχονται πρόσφυγες. έστε έτοιμοι. το μυαλό μου δεν λέει να ξεκολλήσει από τη δήλωση ενός υπουργού της κυβέρνησής σας. που είπε ότι αυτοί λέει είναι αληθινοί πρόσφυγες, όχι σαν τους άλλους τους εξ ανατολών. ντράπηκε και η ντροπή. μα εγώ θέλω ένα ζευγάρι παπούτσια. ψηλοτάκουνα. να με δείχνουν ψηλή και αγέρωχη απέναντι στα απανωτά χτυπήματα. να κρύβουν τη φτώχεια και τη μιζέρια και τη μοναξιά μου.

μωρά και γατιά και σκυλιά και γέροι στοιβαγμένοι σε υπόγεια καταφύγια. γιατροί που ξεγεννάνε εγκύους υπό τον ήχο πυραύλων και μια χώρα που παραπαίει ανάμεσα στα παιχνίδια εξουσίας. το ζήτημα είναι ποιος θα πλουτίσει. ποιος θα πουλήσει. ποιος θα αγοράσει. το ξανθό γένος ξενιτεύεται. ποιος να το περίμενε ότι αυτοί οι πρόσφυγες θα ήταν βαμμένοι στα χρώματα της ευρώπης δήθεν προοδευτικοί εξευρωπαϊσμένοι φίλοι μου.

το μυαλό μου ψάχνει για καταφύγιο υπό τον ήχο των κυβερνητικών φιλοπόλεμων δηλώσεων. ανατρέχει στα παιδικά βιβλία της ζωρς σαρή. εκεί που η νινέτ έρχεται στην ελλάδα πρόσφυγας από την οδησσό μαζί με την οικογένειά της. το ξανθό γένος υπό καθεστώς προσφυγιάς λοιπόν. και το μυαλό μου κρύβεται στις παιδικές μνήμες μπας και ανασάνει λίγο. πανηγύρι δεκαπενταύγουστου στο χωριό του πατέρα. διαγωνισμός τραγουδιού. συμμετέχω φυσικά. ανεβαίνω στην αυτοσχέδια πίστα. καλώς το κορίτσι, τι τραγούδι θα μας πεις; κλαρίνα και τσαμπούνες έτοιμα να παίξουν και γω απαντώ καμαρωτά θα σας πω την ξανθούλα. του σολωμού, ξέρετε. εκτός χρόνου και τόπου. από μικρή. κόκκαλο οι οργανοπαίχτες. δεν το ξέρουμε το άσμα μικρή μου. μα είναι του διονύσιου σολωμού, απαντώ εγώ, σίγουρη μέσα στον κόσμο μου ότι όλοι ακούνε στα ταξίδια τους με το αμάξι μελοποιημένη ποίηση όπως εμείς. ταξιδεύαμε με το λάντα που ο πατέρας μου το έλεγε γκόρμπι από τον γκορμπατσόφ λόγω της εποχής που το αγόρασε και που εγώ αργότερα το ονόμασα λάντιλακ όταν έμαθα με αυτό να οδηγάω και να κάνω μπράτσα ταυτόχρονα, και ακούγαμε τέτοια κουλά στο κασετόφωνο. και πολύ μου άρεσαν αυτά τα τραγούδια, άσε που ήμουν σίγουρη ότι όλοι όταν ταξιδεύουν αυτά ακούνε. πάνω στην κρίσιμη λοιπόν στιγμή στο πανηγύρι του χωριού επεμβαίνει άρον άρον ο πατέρας ωσάν τον μπούτρος μπούτρος γκάλι. παίξτε έναν συνοδευτικό ρυθμό, μπορείτε; και γω που λέτε την είπα την ξανθούλα μου και από πίσω το καημένο το κλαρίνο έπαιζε άσχετη μουσική. και καθόλου δεν με ένοιαζε γιατί εγώ είχα ωραία φωνή και θα γινόμουν τραγουδίστρια. άσε που δεν με πολυένοιαζε και τι ακριβώς έλεγαν οι στίχοι. και βραβείο δεν πήρα κανένα φυσικά. όμως την επόμενη χρονιά πήγα προετοιμασμένη. μήλο μου κόκκινο και τα μυαλά στα κάγκελα. μην σας πω δε για την τρίτη χρονιά που τραγούδησα τον γεροτσέλιγκα και σάρωσα με το πρώτο βραβείο, νικώντας τη γιαγιά μου ουσιαστικά γιατί το σόι υπήρξε ανέκαθεν ρέπον προς την τέχνη. πολλά χρόνια μετά κατάλαβα πόσο λυπητερό είναι το ποίημα.

στην ξενιτιά λοιπόν η ξανθούλα και για άλλη μια φορά η τέχνη συναντά τη ζωή. και γω ψάχνω από κάπου να κρατηθώ γιατί πολλά μαζεύτηκαν τούτη τη δεκαετία και αυτή τη στιγμή που γράφω στην οθόνη μου αναμένοντας με τρόμο τον λογαριασμό της δεη κάποιοι κατεβαίνουν στα καταφύγια. και κάποιοι άλλοι σκοτώνονται, αμυνόμενοι και επιτιθέμενοι. πλούσια χώρα βλέπεις η ουκρανία. και το ζήτημα είναι ποιος θα πρωτοπάρει τα ματωμένα της ιμάτια.

εσείς με ποιον είστε στον πόλεμο αυτόν; ψυχρός πόλεμος λέει. ψυχρός σαν τα παγωμένα κορμιά των σκοτωμένων. ψυχρός σαν τα σπίτια μας που δεν έχουν θέρμανση. ψυχρός σαν τη βελόνα του κορωνοεμβολίου. ψυχρός σαν τα καλύτερά μας χρόνια που δεν ήρθαν τελικά ποτέ. μα τι μελό χαζομάρες γράφω τόση ώρα. εγώ το μόνο που ήθελα είναι ένα ζευγάρι παπούτσια. ηλιόλουστα και ανέμελα. πεταμένα λεφτά για ένα ζευγάρι παπούτσια που ποτέ δεν θα φορούσα. μόνο θα τα κοιτούσα και θα γελούσα όπως όταν ήμουν παιδί. τότε που η ζωή απλωνόταν μπροστά μου σαν τις πεδιάδες της ουκρανίας που θρέφουν την μισή υφήλιο. τότε που ανίδεη και μάλλον με περίσσιο θράσος τραγουδούσα μελοποιημένη ποίηση συνοδεία κλαρίνου. τότε που νόμιζα πως η ζωή ήταν αυτό που διάβαζα στα βιβλία που χανόμουν με τις ώρες. τα βιβλία μάνα. αυτά φταίνε για όλα. μου φουσκώσανε τα μυαλά από νωρίς και για τα καλά. και τώρα, μετά από δέκα χρόνια τόσο επίπονα, έρχεται ένας πόλεμος να ισοπεδώσει ό,τι είχε μείνει όρθιο γύρω μας και μέσα μας. αλήθεια, εσείς με ποιον είσαστε σε αυτόν τον πόλεμο; γιατί εγώ ήθελα μόνο ένα ζευγάρι παπούτσια. γεμάτα ζωή και λάμψη. ίσα για να μου θυμίζουν αυτό που κάθε πρωί λέω στον εαυτό μου σαν προσωπική ευχή στο θεό της επανάστασης.

οι λαοί θα ζήσουμε, ρε.

 εμείς θα ζήσουμε, ρε.

*Ο τίτλος του κειμένου είναι στίχος του διονύσιου σολωμού από το ποίημά του «η ξανθούλα»