Δύο σπουδαίοι Έλληνες συνθέτες της διασποράς συνομιλούν με κορυφαίους κλασικούς στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου

Μια ενδιαφέρουσα βραδιά μουσικής δωματίου, με τη συμμετοχή δύο  καταξιωμένων μουσικών, της Δανάης Παπαματθαίου Μάτσκε και του Ούβε Μάτσκε, θα απολαύσει το κοινό του Ηρακλείου την Κυριακή 20 Φεβρουαρίου και ώρα 21:00 στην Αίθουσα Συναυλιών του Πολιτιστικού Συνεδριακού Κέντρου Ηρακλείου. Θα παρουσιαστούν, για  πρώτη φορά στο Πολιτιστικό, έργα δύο σπουδαίων  Ελλήνων συνθετών της  Διασποράς, του Γιάννη Κωνσταντινίδη και του Μπόρις Παπαντόπουλο, καθώς και κλασικές δημιουργίες των Μότσαρτ και Μπετόβεν.

Ένα μουσικό οδοιπορικό για βιολί και πιάνο, που ξεκινά από τον «Μότσαρτ της Κροατίας», όπως λέγεται ο ελληνορωσικής καταγωγής Μπόρις Παπαντόπουλο και τη σονάτα του 1988, που πηγάζει από την λαϊκή παράδοση των Βαλκανίων και βασίζεται σε δημοτικό τραγούδι της Βοσνίας. Ακολουθεί ο Γιάννης Κωνσταντινίδης, ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες του 20ου αιώνα που μαζί με τον Νίκο Σκαλκώτα, έκαναν την ελληνική μουσική παράδοση γνωστή σε όλο τον κόσμο. Θα ακουστεί η Δωδεκανησιακή Σουίτα του, που βασίζεται σε παραδοσιακές μελωδίες, τις οποίες χρησιμοποιεί χωρίς περαιτέρω ανάπτυξη, συνδυάζοντάς τες όμως με πλούσια σχεδόν ιμπρεσιονιστική εναρμόνιση και αυτοσχεδιαστικά στολίδια. Το ρεσιτάλ βιολιού – πιάνου συνεχίζεται με τη σονάτα αρ. 7 σε ντο ελάσσονα του Λ. β. Μπετόβεν του 1802, με δραματικό – φιλοσοφικό χαρακτήρα συμφωνίας και ολοκληρώνεται με την πρώτη από τις έξι σονάτες του Β. Α. Μότσαρτ KV 301-306 του 1778, ένα χαρακτηριστικό έργο της πρώιμης κλασικής περιόδου.

Πληροφορίες

Κυριακή 20 Φεβρουαρίου 2022 στις 21:00

Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου,  Αίθουσα συναυλιών, Λεωφ. Νικολάου Πλαστήρα 49, Ηράκλειο | Οδηγίες Πρόσβασης μέσω Google map

Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος 12 – 10 ευρώ | Μειωμένο 8 ευρώ (άνεργοι, ΑμεΑ, τρίτεκνοι, πολύτεκνοι, νέοι έως 25 ετών)

Προπώληση εισιτηρίων:Η προπώληση των εισιτηρίων γίνεται αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο. Το κοινό μπορεί να τα προμηθευτεί από: Προπώληση εισιτηρίων:  Βιβλιοπωλείο της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης (Δευτέρα, Τετάρτη, Σάββατο: 09:00 – 15:00 και Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 09:00 – 14:00 & 17:30 – 21:00 – τηλ. 2813409247) |  ticketservices.gr | Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου, πριν την έναρξη κάθε εκδήλωσης

Οδηγίες προσέλευσης: Για την είσοδο σε κάθε κλειστή αίθουσα, οι θεατές οφείλουν να πληρούν τις προϋποθέσεις και να φέρουν μαζί τους πιστοποιητικό εμβολιασμού (να έχουν περάσει 14 ημέρες από την ολοκλήρωση του εμβολιασμού) ή νόσησης κατά την είσοδο, καθώς και την αστυνομική τους ταυτότητα. Το ΠΣΚΗ επιπρόσθετα θα τηρήσει, για μεγαλύτερη ασφάλεια του κοινού στις κλειστές του αίθουσες, αποστάσεις μεταξύ των θεατών.

Πρόγραμμα:

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ | Σονάτα για πιάνο και βιολί σε Σολ Μείζονα, KV 301
Allegro con spirito
Allegro

Λούντβιχ βαν Μπετόβεν | Σονάτα για βιολί και πιάνο, οp. 30, αρ. 2 σε Ντο Ελάσσονα
Allegro con brio
Adagio cantabile
Scherzo. Allegro – Trio – Allegro
Finale. Allegro – Presto

Γιάννης Κωνσταντινίδης | Σουίτα πάνω σε λαϊκές μελωδίες των Δωδεκανήσων
Ι. Air de Karpathos
II. Chant pastoral de Kalymnos
III. Chant et danse de Rhodes
IV. Danse de Leros
V. Air d` Archanguelos (Rhodes)
VI. Chant nuptial et danse de Rhodos

Μπόρις Παπαντόπουλο | Σονάτα για βιολί και πιάνο
Allegro con brio
Scherzo
Largo (Sostenuto adagio)
Allegro moderato

Συντελεστές

Ούβε Μάτσκε | πιάνο
Δανάη Παπαματθαίου | βιολί

Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, ο Μότσαρτ έγραψε 36 σονάτες για τον συγκεκριμένο συνδυασμό οργάνων, οι οποίες κατηγοριοποιούνται σε εκείνες της παιδικής-νεανικής του ηλικίας και σε εκείνες της ώριμης. Η συγκεκριμένη Σονάτα, KV. 301/293a, γραμμένη σε Σολ Μείζονα, είναι ένα έργο που συνέθεσε το 1778 στο Μανχάιμ της Γερμανίας, συνεπώς ανήκει στα ώριμα έργα του συνθέτη. Περιέχεται στον κύκλο με τις 6 σονάτες του ίδιου έτους, με αρίθμηση KV. 301-306. Όπως ο ίδιος αναφέρει σε σχετικό γράμμα προς τον πατέρα του, πρόκειται για σύνθεση για πληκτροφόρο (κλαβιτσέμπαλο) και βιολί, αφού την εποχή εκείνη το πληκτροφόρο ήταν το κύριο όργανο για το οποίο έγραφαν οι συνθέτες, με το βιολί συνήθως να ντουμπλάρει τη μελωδία. Παρόλα αυτά, σ’ αυτή τη σονάτα η ανεξαρτησία των δύο οργάνων είναι εμφανής. Αντίθετα με την τυπική τριμερή μορφή της σονάτας (γρήγορο – αργό – γρήγορο), η συγκεκριμένη αποτελείται από δύο μέρη, αμφότερα γρήγορα, με το δεύτερο σε μορφή ροντό, στα οποία το πληκτροφόρο όργανο συνομιλεί ισότιμα με το βιολί.

H σονάτα Op. 30, αρ. 2 του Μπετόβεν είναι η έβδομη σονάτα του για βιολί και πιάνο, την οποία έγραψε μεταξύ των ετών 1801 και 1802 και στη συνέχεια εκδόθηκε μαζί με άλλες δύο με τον ίδιο αριθμό έργου Opus 30, τον Μάιο του 1803, αφιερωμένη στον τσάρο Αλέξανδρο τον πρώτο της Ρωσίας, με τον τίτλο «Τρεις σονάτες για πιανοφόρτε με συνοδεία βιολιού». Και στα τέσσερα μέρη της το πιάνο εισάγει το θέμα. Φυσικά ο ρόλος του βιολιού δεν είναι δευτερεύων, αλλά ο ήχος του πιάνου θεωρείται περισσότερο αντιπροσωπευτικός της δραματικής δύναμης του έργου. Το εκτενές πρώτο μέρος, παρά το ήσυχο ξεκίνημά του, εξελίσσεται με όλη την ένταση της της βίαιης αντίθεσης μεταξύ των δύο θεμάτων του. Το αργό, μελωδικό δεύτερο μέρος σε Λα ύφεση Μείζονα φέρνει μια ισορροπία με τη γλύκα και την ελαφρότητά του. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι σύμφωνα με τον συνεργάτη και βιογράφο του Μπετόβεν, Άντον Σίντλερ, μετά την έκδοση του έργου, ο συνθέτης μετάνιωσε για τον τρόπο με τον οποίο είχε συνθέσει το τρίτο μέρος της σονάτας, καθώς θεωρούσε ότι ο χαρακτήρας του δεν ταιριάζει με εκείνον του υπόλοιπου έργου. Εάν μπορούσε, θα προτιμούσε να το διαγράψει, παρόλα αυτά η έκδοσή του είχε ήδη γίνει. Τέλος, το τέταρτο μέρος, επαναφέρει θέματα από το πρώτο, δίνοντας νόημα σε όλα όσα έχουν προηγηθεί.

Ο Γιάννης Κωνσταντινίδης θεωρείται από τους σημαντικότερους Έλληνες συνθέτες του 20ου αιώνα, καθώς το συνθετικό του έργο διαπνέεται από την ελληνική λαϊκή παράδοση, ενώ στην Ελλάδα ήταν γνωστός κυρίως ως Κώστας Γιαννίδης, συνθέτης ελαφρού τραγουδιού. Με πρότυπο το έργο του Ούγγρου εθνομουσικολόγου Μπέλα Μπάρτοκ, ο Γιάννης Κωνσταντινίδης υιοθέτησε την ελληνική μουσική παράδοση στην έντεχνη δημιουργία του. H τεχνοτροπία του γενικά παρουσιάζει ενορχηστρωτική ευρηματικότητα, τροπική εναρμόνιση και παραδοσιακές μελωδίες που επαναλαμβάνονται ανεπεξέργαστες. Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά και των έξι χορών που αποτελούν τη Σουίτα πάνω σε λαϊκές  μελωδίες των Δωδεκανήσων, για βιολί και πιάνο, που έγραψε το 1947. Πρόκειται για αυθεντικές μελωδίες, τις οποίες κατέγραψε ο Ελβετός φιλέλληνας εθνομουσικολόγος  Σάμουελ Μπάουντ – Μποβί στην περιοχή των Δωδεκανήσων. Το έργο καταδεικνύει τη μεγάλη ευαισθησία, τη βαθιά γνώση και τον επιδέξιο χειρισμό της αρμονίας όπως και την πλούσια μελωδικότητα του δημιουργού του. Με πολύ διαφορετικό ύφος, τα έξι μέρη εναλλάσσονται από απολύτως ονειρικά, και ατμοσφαιρικά, σε έντονα ρυθμικά και χορευτικά. Σε όλα ο συνθέτης χρησιμοποιεί τις μελωδίες αυτούσιες, όπως τις συναντά κανείς στα τραγούδια της Ρόδου, της Καρπάθου, της Καλύμνου και της Λέρου. Τις ίδιες αυτές μελωδίες έχει χρησιμοποιήσει και στις δύο ορχηστρικές Δωδεκανησιακές του Σουίτες, η πρώτη εκ των οποίων τον έκανε διεθνώς γνωστό ως συνθέτη.

Ο Μπόρις Παπαντόπουλο (1906-1991) ήταν Κροάτης συνθέτης και μαέστρος, ελληνικής και ρωσοεβραϊκής καταγωγής και θεωρείται ένας από τους πιο διακεκριμένους Κροάτες μουσικούς του 20ου αιώνα. Ο πατέρας του ήταν Ελληνορώσος ευγενής και η μητέρα του Κροάτισσα τραγουδίστρια. Το συνολικό συνθετικό του έργο ξεπερνά τα 460 έργα, μεταξύ των οποίων κοντσέρτα, όπερες, έργα μουσικής δωματίου και για σόλο όργανα, μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Το ύφος της μουσικής του θεωρείται συνδυασμός εθνικού, δηλαδή κάνει χρήση μοτίβων από τη δημοτική μουσική, και νεοκλασικού, δηλαδή σε πολυφωνική δομή, με στοιχεία ιμπρεσσιονιστικής και εξπρεσιονιστικής αισθητικής. Αυτά τα διαφορετικά στοιχεία διαπνέουν και τη Σονάτα για βιολί και πιάνο του 1988 που βασίζεται σε δημοτικό τραγούδι της Βοσνίας και διαθέτει έντονα πολυπολιτισμικό χαρακτήρα. Όπως και  για τα περισσότερα έργα της ώριμης συνθετικής του περιόδου, αντλεί έμπνευση από εξωμουσικές ιδέες. Στη συγκεκριμένη σονάτα, η ιδέα είναι η συναδέλφωση των λαών της περιοχής των Βαλκανίων.

Η Δανάη Παπαματθαίου Μάτσκε (βιολονίστα) σπούδασε στο Ειδικό Μουσικό Γυμνάσιο Μπελβεντέρε στην Βαϊμάρη, στο Πανεπιστήμιο Μοζαρτέουμ του Σάλτσμπουργκ και στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής και Θεάτρου του Αμβούργου. Είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και διδάσκει ως βοηθός καθηγητή στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής και Θεάτρου του Αμβούργου. Έχει εμφανιστεί στις Γερμανία, Η.Π.Α., Ονδούρα, Κίνα, Ιταλία, Ισπανία, Ελβετία, Αυστρία, Σλοβενία, Εσθονία, Φιλανδία, Σουηδία, Κύπρο και έχει συμπράξει ως σολίστ με Συμφωνικές Ορχήστρες, όπως οι Κρατικές Ορχήστρες Αθηνών και Θεσσαλονίκης,  Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ, Καμεράτα Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής, Ορχήστρα Δωματίου της Λειψίας Μέντελσον, Φιλαρμονική της Θουριγγίας κ.α. Ως σολίστ και ως μέλος συνόλων μουσικής δωματίου έχει παίξει σε Διεθνή Μουσικά Φεστιβάλ και μουσικά κέντρα, όπως στα Γκεβάνχαουζ της Λειψίας, Εθνικό Κέντρο Παραστατικών Τεχνών του Πεκίνου, Φεστιβάλ Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας, Διεθνές Φεστιβάλ Μέντελσον του Αμβούργου, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης κ.α. Έχει συμμετάσχει σε σεμινάρια των  Άννα Κουματσένκο, Ζαχάρ Μπρον, Ντόναλντ Γουάιλερσταϊν, Βάνια Μιλάνοβα, και Κουαρτέτο Σιμανόφσκι. Έχει τιμηθεί με βραβεία και διακρίσεις σε διαγωνισμούς βιολιού και με υποτροφίες από Διεθνή Κοινωφελή Ιδρύματα και Συλλόγους. Έχει πραγματοποιήσει ηχογραφήσεις για τις Γερμανική, Ελληνική, Σλοβενική, Κροατική και Ονδουριανή Ραδιοφωνία – Τηλεόραση. Στην δισκογραφία της συγκαταλέγονται τα CD Violin Recital και Σονάτες για βιολί και πιάνο των Μπετόβεν, Ντεμπυσσί και Ραβέλ, της IRIDA Classical.

Ο Ούβε Μάτσκε (πιανίστας) γεννήθηκε στην Γερμανία. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής Φράντς Λιστ της Βαϊμάρης και με κρατική υποτροφία ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές  σπουδές στην Ακαδημία  Φράντς Λιστ της Βουδαπέστης. Έλαβε μέρος σε διεθνείς διαγωνισμούς πιάνου σε Γερμανία, Ουγγαρία και Ιταλία. Δίδαξε πιάνο  στην Ανώτατη Σχολή Μουσικής Φράντς Λιστ στη Βαϊμάρη και από το 2001 είναι τακτικός Καθηγητής στο Τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Την περίοδο 2016-2019 διετέλεσε Πρόεδρος του Ε.Τ.Ο.Σ. της Κ.Ο.Θ. Έχει δώσει ρεσιτάλ σε μεγάλα μουσικά κέντρα όπως οι Μόσχα, Αμβούργο, Μόναχο, Βερολίνο, Λειψία, Δρέσδη  κ.α. Έχει συμπράξει με σημαντικές ευρωπαϊκές ορχήστρες και με τις Κρατικές Ορχήστρες Αθηνών, Θεσσαλονίκης και  την Ορχήστρα  των Χρωμάτων, με σύνολα μουσικής δωματίου όπως τα Κουαρτέτα Γκεβάντχαους, Εγχόρδων της Λειψίας και Κόμιτας της Αρμενίας, με σημαντικούς σολίστες όπως οι Β. Χούντετσεκ και Β. Μιλάνοβα, Κ. Φέλτς και Λ.Φ. Ραμπίν.  Έχει εμφανιστεί σε μουσικές διοργανώσεις και σημαντικές αίθουσες όπως στα Φεστιβάλ του Μπράουνσβάϊγκ, της Ερφούρτης, Mozart – Gesellschaft του Μονάχου, Μεκλεμβούργου-Δυτικής Πομερανίας, Cemal Resit Rey Konser Salonu της Κωνσταντινούπολης, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και Θεσσαλονίκης, Δημήτρια κ.α. Ηχογραφήσεις έχει πραγματοποιήσει με τις Γερμανική, Ελληνική, Σλοβενική, Κροατική και Κυπριακή Ραδιοφωνία – Τηλεόραση. Στην δισκογραφία του περιλαμβάνονται έργα των Μπαχ, Μπετόβεν, Σούμαν, Σούμπερτ, Λιστ, Μουσόργκσκι, Ραβέλ, Ντεμπυσσύ και Τσούγκρα (EMI, Virgin, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Irida Classical).