Ένα μήνα μετά τις φωτιές στη Μόρια, η Ύπατη Αρμοστεία προειδοποιεί για την επιδείνωση των συνθηκών με την έλευση του χειμώνα

Καρά Τεπέ. © UNHCR/Marios Andriotis-Konstantios

Περίληψη δηλώσεων της Εκπροσώπου Τύπου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Shabia Mantoo.

Τέσσερις εβδομάδες μετά τις φωτιές που κατέστρεψαν το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Λέσβου στη Μόρια, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) επαναλαμβάνει την έκκλησή της, ότι χρειάζεται επείγουσα δράση και βελτιώσεις για να αποφευχθεί η επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης για τους περίπου 7.800 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο που διαμένουν στη δομή έκτακτης ανάγκης στον Καρά Τεπέ.

Οι ψυχρότερες καιρικές συνθήκες και η έλευση του χειμώνα θα δυσχεράνουν κι άλλο τις δύσκολες συνθήκες για τους ανθρώπους εκεί. Υπάρχουν κρίσιμες ελλείψεις σε θέματα αποστράγγισης, ύδρευσης, αποχέτευσης, υγιεινής και ιατρικών υπηρεσιών, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν χωρίς καθυστέρηση.

Οι βαριές βροχοπτώσεις στις 8 Οκτωβρίου επιδείνωσαν την κατάσταση για τους διαμένοντες στη δομή έκτακτης ανάγκης. Κάποιοι είδαν τις σκηνές του να πλημμυρίζουν από τα νερά. Η Υ.Α. βρέθηκε επί τόπου στο πλαίσιο της δράσης της για θέματα προστασίας προκειμένου να εκτιμήσει την κατάσταση στη δομή μετά τις βροχοπτώσεις και διένειμε κατά προτεραιότητα μουσαμάδες στους ανθρώπους που οι σκηνές τους επηρεάστηκαν από τη βροχή. Οι ίδιοι οι πρόσφυγες κατέφυγαν επίσης σε προσωρινά μέτρα σκάβοντας αυλάκια για το νερό και λάκκους γύρω από τις σκηνές τους για να τις προστατέψουν από την πλημμύρα, καθώς δεν υπάρχει κατάλληλη αποστράγγιση σε ολόκληρη τη δομή.

Το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης στη Μόρια καταστράφηκε ολοσχερώς από τις φωτιές στις 9 Σεπτεμβρίου αναγκάζοντας περίπου 12.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά να μείνουν στο δρόμο. Οι ελληνικές αρχές κινητοποίησαν άμεσα τον ελληνικό στρατό και τους ανθρωπιστικούς εταίρους τους για τη δημιουργία μιας δομής με καταλύματα έκτακτης ανάγκης. Οι εθνικές αρχές και οι οργανώσεις που εργάζονται στη Λέσβο έχουν καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες. Ωστόσο, οι συνθήκες διαβίωσης στη δομή εξακολουθούν να χρειάζονται επειγόντως βελτιώσεις.

Η Ύπατη Αρμοστεία και άλλες ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν προειδοποιήσει τις ελληνικές αρχές σχετικά με τους κινδύνους σε θέματα ασφάλειας στη νέα δομή, οι οποίοι απαιτούν την άμεση παρέμβασή τους. Η περιοχή είναι εκτεθειμένη στον κίνδυνο πλημμύρας και τα καταλύματα σε σκηνές δεν είναι κατάλληλα εφοδιασμένα για να εξασφαλίσουν την αναγκαία προστασία από τα καιρικά φαινόμενα και τις χαμηλές θερμοκρασίες.

Μετά από αίτημα των αρχών και με στόχο να βοηθήσει στην ανθρωπιστική ανταπόκριση που συντονίζει η κυβέρνηση, η Υ.Α. εφοδιάζει χαλίκι για να μειωθεί ο κίνδυνος πλημμυρών στις περιοχές που υπάρχουν σκηνές και κοινοί χώροι. Καθώς ο καιρός γίνεται πιο κρύος και υγρός, παρέχουμε πακέτα με υλικό μόνωσης, παλέτες για τα δάπεδα και κόντρα πλακέ για τις οικογενειακές σκηνές.

Παρόλα αυτά, οι παραπάνω είναι βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις, που δεν μπορούν να θεωρούνται κατάλληλες ή επαρκείς για να αντέξουν το χειμώνα. Έχουμε τονίσει στις αρχές ότι χρειάζονται προσπάθειες μεγάλης κλίμακας, που να περιλαμβάνουν την έγκαιρη εξασφάλιση κατάλληλου συστήματος αποστράγγισης  σε ολόκληρη τη δομή και τη διασφάλιση πιο κατάλληλων λύσεων για τη στέγαση των πιο ευάλωτων ανθρώπων και των οικογενειών τους. Ταυτόχρονα, συνεχίζουμε να απευθύνουμε έκκληση για περισσότερες μεταφορές στην ενδοχώρα σε κατάλληλες συνθήκες στέγασης.

Εν όψει της επιδείνωσης του καιρού και των βροχοπτώσεων, η Υ.Α. απευθύνει έκκληση για επείγουσα δράση σε όλα τα νησιά του Αιγαίου. Στη Σάμο, όπου σχεδόν 4.500 άνθρωποι εξακολουθούν να μένουν σε ανεπαρκείς συνθήκες υπερσυνωστισμού, οι περισσότεροι κοιμούνται σε καλοκαιρινές σκηνές ή αυτοσχέδια καταλύματα στο δάσος, έξω από το κέντρο υποδοχής που έχει χωρητικότητα για 650 άτομα. Η περαιτέρω ταλαιπωρία αυτών των ανθρώπων μπορεί να αποφευχθεί μέσα από την προετοιμασία για τον χειμώνα και περισσότερες μεταφορές σε κατάλληλη στέγαση.

Στο μεταξύ, είναι ενθαρρυντικές οι προσπάθειες που καταβλήθηκαν αυτόν τον μήνα για να μειωθεί ο υπερσυνωστισμός στα κέντρα υποδοχής σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, μέσα από μεταφορές των πιο ευάλωτων αιτούντων άσυλο και αναγνωρισμένων προσφύγων στην ενδοχώρα, υπό τον συντονισμό της κυβέρνησης. Η Ύπατη Αρμοστεία εξακολουθεί να παρέχει στήριξη και να παροτρύνει την επιτάχυνση των προσπαθειών αυτών.

Σε μια περίοδο που είναι αυξημένες οι ανάγκες για κατάλληλη στέγαση των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα, η Ύπατη Αρμοστεία ανησυχεί ιδιαίτερα για την ανακοίνωση του σχεδιασμού να κλείσουν δομές στη Λέσβο που έχουν αφιερωθεί στο να προσφέρουν στέγαση σε εκατοντάδες από τις πλέον ευάλωτες οικογένειες, γυναίκες και παιδιά.

Στις δομές αυτές περιλαμβάνονται η δημοτική δομή στέγασης στον Καρά Τεπέ και το ΠΙΚΠΑ, ένας αυτό-οργανωμένος χώρος αλληλεγγύης. Μία από τις ιδρύτριες του χώρου αυτού έλαβε το Βραβείο Προσφύγων Νάνσεν της Υ.Α. το 2016. Η εθελόντρια Έφη Λατσούδη έχει βοηθήσει αδιάκοπα εδώ και χρόνια τους χιλιάδες πρόσφυγες που φτάνουν στις ελληνικές ακτές, παρέχοντας ένα ασφαλές καταφύγιο στους πιο ευάλωτους ανάμεσά τους.

Μέχρι να εξασφαλιστούν πιο ολοκληρωμένες και αξιοπρεπείς λύσεις, η Ύπατη Αρμοστεία απευθύνει έκκληση στις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι τέτοιου είδους πρωτοβουλίες θα εξακολουθούν να προσφέρουν προστασία και να καλύπτουν τις ιδιαίτερες ανάγκες των πλέον ευάλωτων προσφύγων.