Ένας πηλός από όνειρα

Ποτέ του δεν είχε ταξιδέψει ο Νάσος, ποτέ, κι ας κόντευε δεκαοχτώ. Καμιά φορά μόνο έπαιρνε το λεοφορείο για να πάει στο διπλανό χωριό για κάποια ψώνια, και αυτό ήταν όλο. Φανταζόταν τον έξω κόσμο τόσο διαφορετικό, αλλά το πόσο δεν μπορούσε να το προσδιορίσει. Έβλεπε κι εκείνες τις ταινίες και τα ντοκιμαντέρ και μπέρδευε τα πράγματα μες στο κεφάλι του. Πού ήξερε; Ίσως η Αθήνα ήταν όλη μια αρχαία πόλη, μπορεί η Θεσσαλονίκη να είχε δάση και ποτάμια, και στα νησιά να έτρωγαν μόνο ψάρια. Χάζευε στην τηλεόραση και έφτιαχνε εικόνες φανταστικές, και όταν κοιμόταν, κάτω απο τα βλέφαρά του ζωντάνευαν πόλεις μαγικές.

Ήξερε ότι δεν θα πήγαινε μακριά, όχι πέρα απο τον νομό του, και για ποιο λόγο άλλωστε; Η οικογένειά του δεν είχε πολλά χρήματα, και σίγουρα όχι για να ξοδέψει σε ταξίδια αναψυχής. Ναι, μια φορά είχε πάει και στην Ξάνθη, για μια κηδεία ενός θείου μακρινού και ούτε τρεις ώρες δεν έμεινε και ότι είδε μέσα από το αμάξι το είδε. Για να φύγει αλλού για δουλειά ούτε λόγος, υπήρχε καλύτερη απασχόληση από τα πρόβατα και τις αγελάδες; Μια χαρά είμαστε εδώ, του έλεγε η μάνα του, και μην παραπονιέσαι, και πάντα κάπου εκεί χώραγε και ο Θεός στα λόγια της. Ο πατέρας του μόνο δεν απαντούσε όταν ο γιος του με λαχτάρα του έλεγε ότι θέλει να δεί τον κόσμο, θέλει να δει ουρανοξύστες και αεροπλάνα, φοίνικες και απέραντες θάλασσες αμουδερές. Δεν απαντούσε τότε ο πατέρας του μα μόνο κούναγε το κεφάλι με ένα μελαγχολικό χαμόγελο και μουρμούριζε, έχει ο Θεός παιδί μου, έχει ο Θεός. Κι εκείνος που πάντα ήταν σε όλα του καλός και υπάκουος έκανε κόπο να καταλάβει, και έψαχνε πώς ο Θεός θα τον έστελνε στο Παρίσι.

Πάντα περίεργος άνθρωπος ο πατέρας του, δε μίλαγε πολύ, και ακόμα και ο ίδιος του ο γιος λίγα ήξερε για τη ζωή του. Από σκόρπια λόγια είχε μάθει ότι δεν ήταν πάντα στο χωριό, κάποτε κάπου αλλού βρισκόταν και όταν μεγάλωσε και παντρεύτηκε γύρισε, και όλοι τον θαύμαζαν γύρω, γιατί ήξερε πολλά, αλλά ποτέ δεν περηφανευόταν. Είχε μια συλλογή από δίσκους ροκ που κανείς ποτέ δεν ήξερε πως απέκτησε, και βιβλία, πολλά βιβλία. Εγκυκλοπαίδειες, οδηγούς, άτλαντες, και λίγα μυθιστορήματα με ξεθωριασμένα εξώφυλλα και φιλοσοφία, όλους τους κλασικούς. Πώς ένας άνθρωπος σαν τον πατέρα μου έχει τέτοια πράγματα, αναρωτιόταν, και ξεφύλλιζε και όσο ξεφύλλιζε τόσο διψούσε για περιπέτεια, μα πάντα η επόμενη μέρα ξημέρωνε με ακόμα πιο σκληρή δουλειά κι αυτός ξεχνιόταν γρήγορα.

Κάποιες φορές κοιμόταν ανήσυχος, τον έπαιρνε το παράπονο γιατί ποτέ του δεν θα έβλεπε τον πύργο του Άιφελ, τα κανάλια της Βενετίας, ποτέ του δεν θα έτρωγε εκείνες τις περίεργες σούπες που έβλεπε σε κάτι κινέζικα έργα και ποτέ του δεν θα μάθαινε πως είναι να μπαίνεις σε μετρό. Εκείνα τα βράδια κοιμόταν με τους άτλαντες του πατέρα του κάτω απ’ το μαξιλάρι, και επειδή ήξερε ότι ο Θεός δεν έχε ταξιδιωτικό γραφείο για να τον πάει στον Αμαζόνιο, ας τον ονειρευότανε τουλάχιστον. Τους άτλαντες του πατέρα του. Περίεργος άνθρωπος, σκεφτόταν εκείνα τα βράδια, αυτός τουλάχιστον έφυγε για λίγο από εδώ, εμένα γιατί με κρατάει ακόμα;

Σε τρεις μέρες θα γινόταν επίσημα ενήλικας, θα ήταν δεκαοχτώ και ίσως και να έβγαζε και δίπλωμα για να οδηγεί κανονικά. Δεν ζήτησε τίποτα για τα δεκαοχτώ του. Η μάνα του θα του έφτιαχνε το αγαπημένο του φαγητό, κουνέλι στιφάδο με πολλά κρεμμύδια και ίσως να του έφερναν καινούρια παπούτσια, σχεδόν κάθε χρόνο έτσι έκαναν. Δεν ήταν μεγάλη μέρα για τον Νάσο τα γενέθλια, όχι όπως στις ταινίες.

Όταν ξήμερωσε εκείνη η μέρα, Τρίτη, δεν θα το ξεχάσει ποτέ, πήγε κανονικά για δουλειά, και όταν γύρισε ήδη μύριζε τα κρεμμύδια στην κατσαρόλα. Τούρτα τις περισσότερες φορές έφτιαχνε η θεία του, με πολύ σοκολάτα όπως του άρεσε. Είχε καλέσει και τρεις φίλους και ως συνήθως θα τους έβρισκαν τα μεσάνυχτα εμπρός στο τζάκι να χαζοπίνουν και να γελάνε.

Λίγο προτού κόψουν την τούρτα ο πατέρας του τον φώναξε. «Θέλω να σου δείξω κάτι» του είπε, «για τα γενέθλιά σου» και τον πήρε μαζί του στο υπνοδωμάτιο. Ένα κουτί παπουτσιών στεκόταν στο κέντρο του κρεβατιού. Ο Νάσος αναστέναξε. «Μη νομίζεις πως δεν σε καταλαβαίνω» συνέχισε ο πατέρας του, «ήμουν κι εγώ σαν εσένα μικρός, γεμάτος περιέργεια για τη ζωή. Δεν ήθελα να μείνω θεατής, δε μου έφταναν τα βιβλία, ίσα ίσα με έκαναν να ανυπομονώ. Ποτέ δε σου μίλησα για όλα αυτά, μονάχα ιστορίες απ’ έξω απ’ έξω έχεις ακούσει. Δεν πειράζει. Θα τα μάθεις απ’ την αρχή όλα μόνος σου.» Και χτύπησε ελαφρά με το χέρι το κουτί. «Ελπίζω να μην είναι πάλι καφέ», σκέφτηκε και το άνοιξε. Ήταν καφέ. Αλλά όχι παπούτσια. Μέσα στο κουτί στριμωγμενός ήταν ένας καφέ κουμπαράς με μια σχισμή και τίποτα άλλο. Τον πήρε στα χέρια του και σχεδόν του έπεσε από το βάρος, νόμιζε πως θα είναι άδειος. Ο πατέρας του χαμογέλασε και τον χτύπησε δυο φορές στην πλάτη: «Να πάρεις μαζί σου και καλοκαιρινά, δεν ξέρεις ποτέ πού θα βρεθείς».