Επιστολή σχετικά με την εγκατάσταση βιομηχανίας διαχείρισης/καύσης επικίνδυνων υγειονομικών αποβλήτων στην ΒΙΠΕ Πατρών

Ανοιχτή Επιστολή σε κάθε ενδιαφερόμενο φορέα και πολίτη από επιστήμονες σχετικά με την εγκατάσταση βιομηχανίας διαχείρισης/καύσης επικίνδυνων υγειονομικών αποβλήτων στην ΒΙΠΕ Πατρών:

Είναι σύννομη η έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση; Εξασφαλίζεται η υγεία εργαζομένων/πολιτών και η προστασία του περιβάλλοντος;

Οι πολίτες που υπογράφουμε αυτή την επιστολή που απευθύνεται σε κάθε αρμόδιο αλλά -κυρίως- στους φορείς και τους κατοίκους της Αχαΐας, εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας για τους όρους επικείμενης λειτουργίας βιομηχανίας επεξεργασίας και καύσης επικίνδυνων υγειονομικών αποβλήτων στη ΒΙΠΕ. Πρόκειται για ένα από τα τρία εργοστάσια που η χώρα μας έχει υποχρέωση να λειτουργήσει, προκειμένου να ολοκληρωθεί η επεξεργασία αυτού του είδους των αποβλήτων.

Πρόκειται για μια εξειδικευμένη μονάδα που πρέπει να διαχειριστεί και να προβεί σε καύση επικίνδυνων υγειονομικών, τοξικών και μολυσματικών αποβλήτων και ταυτόχρονα να εξασφαλίσει την ακεραιότητα των εργαζομένων στο εργοστάσιο και τη ΒΙΠΕ, των κατοίκων των όμορων περιοχών και την προστασία του περιβάλλοντος (φυτά, ζώα, εδάφη, ύδατα υπόγεια ή επιφανειακά και ποιότητα αέρα).

Το θέμα, μας έγινε γνωστό πρόσφατα, με την έγκριση της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μονάδας από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Δυτικής Ελλάδας και τον Γενικό Διευθυντή Χωροταξικής, Περιβαλλοντικής και Αγροτικής Πολιτικής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου κο Δ. Παναγιωτόπουλο (20/12/2023).

Ερευνώντας το ιστορικό αυτής της -τελικής- απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, ανακαλύψαμε τα εξής: οι ίδιοι παράγοντες, 1 Αυγούστου του 2023 είχαν υπογράψει αρνητική – απορριπτική απόφαση για την ίδια μονάδα. Ακολούθησε, μετά από προσφυγή της εταιρίας στον Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας κο Θ. Σκυλακάκη, αναπομπή της απόφασης για τυπικούς λόγους και, χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα από τον Αύγουστο, όπως νέα μελέτη – στοιχεία – δεδομένα, ο κος Παναγιωτόπουλος υπέγραψε θετική απόφαση.

Κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης για τη μονάδα, η αρμόδια επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, είχε γνωματεύσει θετικά για την έγκριση με πολυάριθμες παρατηρήσεις, με πολυσέλιδη αναφορά των ελλείψεων της μελέτης και τη μη τεκμηρίωση της επάρκειας – ασφάλειας της μεθόδου διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων.

Μεταξύ αυτών, ενδεικτικά οι παρακάτω:

– Η μέθοδος καύσης που θα χρησιμοποιηθεί -πυρόλυση- δεν ενδείκνυται για τα συγκεκριμένα απόβλητα (εφαρμόζεται σε προεπεξεργασμένα αστικά απόβλητα και υπολείμματα τεμαχιστή αποβλήτων/πλαστικών).

– Η καταλληλότητα της μεθόδου είναι η λιγότερη ενδεδειγμένη και θα έπρεπε να τεκμηριωθεί σε σύγκριση με τις άλλες διαθέσιμες τεχνικές.

– Στη μελέτη δεν περιλαμβάνονται εναλλακτικές λύσεις ως προς την τεχνολογία. Θα έπρεπε να γίνει αξιολόγηση των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων για κάθε βιώσιμη εναλλακτική λύση και η αιτιολόγηση των λόγων απόρριψης της.

– Δεν περιλαμβάνεται ρητή απαρίθμηση των ποσοτήτων των διαφόρων κατηγοριών επικίνδυνων αποβλήτων που μπορούν να αποτεφρωθούν σε αυτήν. Δεν περιλαμβάνεται καθορισμός των ελάχιστων και των μέγιστων ροών των επικίνδυνων αποβλήτων και της μέγιστης περιεκτικότητάς τους σε αέριους ρύπους.

– Δεδομένου ότι η μονάδα αποτελεί εγκατάσταση ανώτερης βαθμίδας στην βασική έκθεση σε τοξικές ουσίες, θα πρέπει να εξεταστούν και τα σενάρια μεγάλων ατυχημάτων, κάτι που δεν υφίσταται στη συγκεκριμένη μελέτη.

Οι ελλείψεις αυτές εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για τους ανθρώπους και το περιβάλλον της περιοχής. Οι αέριοι ρύποι, φαινόλες, διοξίνες, φουράνια και βαρέα μέταλλα είναι ουσίες ιδιαίτερα επικίνδυνες για τα αναπαραγωγικά συστήματα, ένοχες καρκινογενέσεων και άλλων σοβαρών βλαβών της υγείας. Η λειτουργία μιας τέτοιας ρυπογόνου βιομηχανίας, καύσης τοξικών και μολυσματικών επικίνδυνων υγειονομικών αποβλήτων, χρειάζεται πλήρη μελέτη και αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους που να ορίζουν με σαφήνεια και επιστημονική τεκμηρίωση το τι «μπαίνει» και τι «βγαίνει» από αυτήν.

Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση όφειλε να λάβει υπόψη τις παραπάνω σοβαρές παρατηρήσεις, πράγμα που έκανε στην αρχική αρνητική-απορριπτική απόφασή της για τη μονάδα (1/8/2023), αλλά ξέχασε (;) να κάνει στην τελική θετική απόφασή της για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων της ίδιας μονάδας (20/12/2023).

Η τακτική της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μέχρις ώρας, εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τους όρους λειτουργίας της εν λόγω βιομηχανίας. Η έγγραφη απάντησή της στο έγγραφο ερώτημά μας: «τι μεσολάβησε και μέσα σε τέσσερις μήνες μετατράπηκε σε θετική η αρχική αρνητική απόφαση;» ήταν ένα ξεκάθαρο τίποτα.

Γι αυτούς τους λόγους, έχει σταλεί από τους υπογράφοντες προσφυγή στον αρμόδιο Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και επιστολή-αναφορά στο γραφείο του ίδιου καθώς και της Υπουργού Εσωτερικών και του κου Πρωθυπουργού. Εκκρεμεί αίτησή μας προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση να αποδοθούν πλήρη στοιχεία του φακέλου της θετικής απόφασης.

Απαιτούμε διαφάνεια από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου για την αδειοδότηση των περιβαλλοντικών όρων αυτής της βιομηχανίας.

Καλούμε επιστημονικούς φορείς (Ιατρικό Σύλλογο, Φαρμακευτικό Σύλλογο, Δικηγορικό Σύλλογο, ΓΕΩΤΕΕ Πελοποννήσου και Δυτ. Ελλάδας, ΤΕΕ Δυτ. Ελλάδας), τις Διοικήσεις της ΒΙΠΕ και του ΣΕΒ Πελοποννήσου και Δυτ. Ελλάδας, τις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας και Περιβάλλοντος της ΠΔΕ, τους Δήμους Πατρέων, Ερυμάνθου και Δυτικής Αχαΐας, τους Βουλευτές Αχαΐας, το Εργατικό Κέντρο Πάτρας, το Σωφρονιστικό Κατάστημα Αγίου Στεφάνου, κοινότητες της περιοχής, περιβαλλοντικές οργανώσεις και αγροτικούς συλλόγους, να ενημερωθούν και να πάρουν θέση.

Τάσος Γιακουμής Γενικός Οικογενειακός Ιατρός MD, Διευθυντής ΕΣΥ και Επιστημονικά Υπεύθυνος του Κέντρου Υγείας Κάτω Αχαΐας (που προγραμματίζει να λειτουργήσει σύντομα Ιατρείο στη ΒΙΠΕ Πατρών)

Παναγιώτης Κανελλάκης Γενικός Οικογενειακός Ιατρός MD, Επιμελητής Β’ ΕΣΥ, Ιατρός του Κέντρου Υγείας Κάτω Αχαΐας και του Ειδικού Περιφερικού Ιατρείου Σωφρονιστικού Καταστήματος Πάτρας στον Αγ. Στέφανο (όμορο της ΒΙΠΕ Πατρών), μεταπτυχιακός φοιτητής στη Δημόσια Υγεία

Αμβρόσιος Φράγκος Χημικός Μηχανικός, Msc, Σύμβουλος Υγείας-Ασφάλειας εργαζομένων και Προστασίας Περιβάλλοντος με κατοικία και δραστηριοποίηση στην Κ. Αχαΐα και τη ΒΙΠΕ