Felipe Alfau «Το Καφενείο των Τρελών»

Ιδιόρρυθμο και μοναδικό βιβλίο, Το Καφενείο των Τρελών συνάντησε την επιτυχία πολλές δεκαετίες μετά την πρώτη του έκδοση, καθώς οι αναγνώστες του διέκριναν την ανεξάντλητη ευρηματικότητα του Αλφάου κι ίσως «αυτή τη συγγένεια με τον Ναμπόκοφ, τον Καλβίνο, τον Έκο. Και θα ‘λεγα ακόμη και με τον Μπόρχες…», για την οποία μιλάει η Μαίρη Μακάρθυ.

Το Καφενείο των Τρελών στο Τολέδο, πόλη μαγική, μετέωρη στο χρόνο, είναι ο χώρος συγκέντρωσης των λογοτεχνικών χαρακτήρων που δεν έχουν βρει το συγγραφέα τους… Ο Φελίπε Αλφάου, Ισπανός μετανάστης στην Αμερική, μουσικοκριτικός και φίλος του Λόρκα, που αναγκάζεται να γράψει στα αγγλικά την ισπανική ιστορία του, συχνάζει κι αυτός, καμιά φορά, μαζί με τους αποτυχημένους συγγραφείς, στο Καφενείο των Τρελών αναζητώντας χαρακτήρες για να αφηγηθεί την ιστορία τους. Οι χαρακτήρες όμως είναι απείθαρχοι και όταν γευθούν την πραγματικότητα, αυτή τη νέα διάσταση που τους προσφέρει ο συγγραφέας, μεθούν και γυρεύουν να πλάσουν μόνοι το πρόσωπο και τη μοίρα τους. Γιατί η πραγματικότητα, για τους χαρακτήρες, είναι ακριβώς αυτό που για τα πραγματικά όντα είναι η φαντασία: Η επαφή μαζί της τους τρελαίνει και στον πόθο τους να την αγγίξουν δεν διστάζουν να αρπάξουν την πένα από τα χέρια του συγγραφέα τους και να γράψουν την ιστορία τους όπως αυτοί τη θέλουν. Κι αυτός, άλλοτε υποχείριο των παθών τους, κι άλλοτε εγγυητής της εσωτερικής συνέχειας της αφήγησης, αναγκάζεται να επέμβει, να αλλάξει την πλοκή, ή να υποδείξει στον αναγνώστη κάποια πτυχή που οι χαρακτήρες του αποκρύβουν.

Ο Felipe Alfau γεννήθηκε το 1902 στην Γκερνίκα της Ισπανίας. Το 1918 μετανάστευσε στην Αμερική για να σπουδάσει μουσική και να εργαστεί ως μουσικοκριτικός σε ισπανόφωνη εφημερίδα της Νέας Υόρκης. Θεωρώντας αδύνατη πλέον την πρόσβαση στο ισπανικό αναγνωστικό κοινό, αποφάσισε να γράψει στην αγγλική γλώσσα. Το Locos γράφτηκε το 1928 και δεν κατόρθωσε να εκδοθεί παρά το 1936 με έξοδα του συγγραφέα, για να βυθιστεί σύντομα στη λήθη. Το 1987 το βιβλίο γνώρισε μια θριαμβευτική επανέκδοση στην Αμερική και παράλληλα άρχισε να μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες, ενώ το 1989 εκδόθηκε για πρώτη φορά το δεύτερο έργο του, Chromos, που το 1948 είχε απορριφθεί από όλους σχεδόν τους εκδότες. Στα πολλά χρόνια που μεσολάβησαν, ο Αλφάου, απογοητευμένος, εγκατέλειψε το γράψιμο για να εργαστεί ως μεταφραστής σε μια ασφαλιστική εταιρεία. Πέθανε στη Νέα Υόρκη το 1999. Έργα του είναι: Old Tales from Spain (1929), Locos. A Comedy of Gestures (1936), Chromos (1990), Sentimental Songs. La poesía cursi (1992).

«Το Καφενείο των Τρελών» | Συγγραφέας: Felipe Alfau | Μετάφραση: Ρούλα Κυριακίδου | Επίμετρο: Mary McCarthy | Διαστάσεις 21×14 | Σελίδες 256 | Έκδοση 1991, 2020 | Εκδόσεις αλεξάνδρεια