Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: «Είναι όλα τόσο ήρεμα όταν τα νεκρώνουμε»

Είναι όλα τόσο ήρεμα (“Boven is het stil”)
Ολλανδία, Γερμανία, 2013
Σκηνοθεσία: Νανούκ Λέοπολντ

Μια έκφραση παγωμένου πόνου χαραγμένη πάνω στο πρόσωπό του. Λες και σ’ αυτό το πρόσωπο, μόνο τα μάτια κινούνται, παρατηρούν σαν από μακριά, όσο κοντά του κι αν είναι ο άλλος άνθρωπος. Κτηνοτρόφος, με λίγες αγελάδες και πρόβατα, φροντίζει τα ζώα και τον κατάκοιτο πατέρα του. Η μακριά αναμονή του επικείμενου θανάτου του πατέρα του εκφράζει όλη τη δική του ζωή: ζει περιμένοντας να πεθάνει. Οι αισθήσεις σε καταστολή, από πάντα θαρρείς.

Αυτό το σκοτεινό, απαισιόδοξο πορτραίτο ενός ανθρώπου, η Λέοπολντ μάς το μεταδίδει ήρεμα, ανθρώπινα μέσα από μια διεισδυτική παρατήρηση της κάμερας που μας φαίνεται αργή γιατί τον πλησιάζει με διάθεση να τον κατανοήσουμε. Κι ύστερα, με νευρώδεις κινήσεις της κάμερας και ξαφνικά jump cuts, μας φέρνει ξαφνικά κοντά σ’ αυτό το πρόσωπο, τόσο κοντά που θαρρείς κόβεται η ανάσα μας που παρατηρούμε έναν τόσο παγωμένο άνθρωπο. Μας είναι τόσο εύκολο να τους απορρίπτουμε που τα χάνουμε όταν ξαφνικά βρισκόμαστε κοντά τους και στη βουβή ικεσία τους για αποδοχή τους, που ούτε οι ίδιοι δεν την συνειδητοποιούν. Λες κι αυτός ο άνθρωπος αφήνεται μόνο στο αθέατο μάτι της κάμερας γιατί δεν φοβάται τους άγνωστους ανθρώπους που δεν του ζητάνε τίποτα. Τους γνωστούς του ανθρώπους, αυτούς με τους οποίους συνεργάζεται ή γειτνιάζει, τους απομακρύνει παρά τις προσπάθειές τους να τον πλησιάσουν.

Η Λέοπολντ μας δείχνει ανθρώπους μοναχικούς. Κάποιοι λαχταρούν την ανθρώπινη επαφή, διστακτικά και ταυτόχρονα, επίμονα. Κάποιοι την αποστρέφονται. Ο έρωτας, η επιθυμία για σεξ ανάμεσα σ’ αυτούς τους ανθρώπους είναι πάνω απ’ όλα η ανάγκη για ζεστασιά των σωμάτων, για έναν ψυχικό διάλογο ανάμεσα σε πονεμένες υπάρξεις. Βαθιά ανθρώπινη, συμπονετική, η σκηνοθέτιδα μας μιλάει για τη βουβή, συνεχή πάλη μέσα στο σύγχρονο άνθρωπο ανάμεσα στην καθήλωση σ’ ένα τραυματικό παρελθόν του και τις δυνατότητες που του παρουσιάζονται συχνά να μάθει να ζει μ’ αυτό. Ανάμεσα στους λίγους διαλόγους της ταινίας, συνέχεια ακούμε το μήνυμα της: δεν υπάρχουν μισάνθρωποι παρά μόνο βαθιά πληγωμένοι άνθρωποι.

Την ταινία της Ολλανδής Νανούκ Λέοπολντ «Είναι όλα τόσο ήρεμα» την είδαμε την έβδομη μέρα του 59ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η κύρια αποστολή ενός φεστιβάλ κινηματογράφου είναι να μας γνωρίζει δημιουργούς που το έργο τους μας είναι άγνωστο. Τότε δικαιώνεται η διοργάνωσή του.