Γιάννης Κιουρτσάκης «Ένα αστόπαιδο στο σχολειό του Καραγκιόζη»

Ο Γιάννης Κιουρτσάκης μελετάει τον Καραγκιόζη πάνω από σαράντα χρόνια. Σε τούτο το βιβλίο έχει συγκεντρώσει δέκα επιλεγμένα κείμενα, δημοσιευμένα ανάμεσα στα 1976 και στα 2015, το καθένα από τα οποία εξερευνά μιαν από τις ποικίλες όψεις αυτού του περιφρονημένου λαϊκού θεάτρου: την πολιτική του σάτιρα, το πάρε δώσε του με τον λόγιο νεοελληνικό πολιτισμό, τη σχέση ζωής του καραγκιοζοπαίχτη με τον «χάρτινο» ήρωά του, την πάνδημη συμμετοχή του αλλοτινού κοινού του, που μετουσίωνε το θέαμα σε λαϊκή τελετουργία, την αυθόρμητη πολιτιστική δημοκρατία, που πραγματωνόταν μ’ αυτόν τον τρόπο, την πολυεθνική γλώσσα του γέλιου του και, αχώριστα, την αναμφισβήτητη νεοελληνική του ιθαγένεια, το αμφίσημο, πρωτεϊκό, πολυφωνικό πρόσωπο του κωμικού ήρωα-αντιήρωα, που βρίσκεται πέραν του καλού και του κακού.

Ταυτόχρονα τα παλιά γραπτά συνταιριάζονται με νέα: ένα αυτοβιογραφικό προοίμιο και μια σειρά εμβόλιμα ιντερμέδια, που συνδέουν τα διαδοχικά μελετήματα και διατρέχουν από άκρη σε άκρη το βιβλίο με ένα συνεχές νήμα, ανοίγοντας έτσι έναν διάλογο ανάμεσα στο χτες και στο σήμερα. Εδώ ο συγγραφέας ανιστορεί και αναστοχάζεται (αυτο)κριτικά την προσωπική πορεία του αλλά και τις αλλαγές της συλλογικής μας ευαισθησίας, εδώ και μισόν αιώνα, και θέτει στον εαυτό του και στον αναγνώστη κρίσιμα ερωτήματα: Πώς ένα παιδί της αστικής τάξης, που δεν είχε παίξει ποτέ Καραγκιόζη, οδηγήθηκε από τα πανεπιστήμια της Ευρώπης στο δικό του ταπεινό σχολειό; Πώς ένιωσε αυτή την ανάγκη μέσα στη ναυαγισμένη επίσημη Ελλάδα, που έφερε τη βάρβαρη δικτατορία του 1967; Πώς αυτή η επιλογή χάραξε νέους δρόμους στη λογοτεχνική του δημιουργία και στη ζωή του; Τι σημαίνει για έναν τόπο που εδώ και διακόσια χρόνια δοκιμάζεται από αλλεπάλληλες θανάσιμες κρίσεις και αναδύεται πάντα ζωντανός το θέατρο του Καραγκιόζη, η ετοιμόρροπη και πάντα ανθεκτική παράγκα του οποίου αναδεικνύεται σε νεοελληνικό σύμβολο; Γιατί ο λαϊκός πολιτισμός μας είναι, τελικά, τόσο σημαντικός για να καταλάβουμε ποιοι είμαστε, εμείς οι Νεοέλληνες;

Έτσι, το βιβλίο αυτό γίνεται βαθμιαία μια μικρή δοκιμή προσωπικής και συλλογικής αυτογνωσίας.

Ο Γιάννης Κιουρτσάκης γεννήθηκε το 1941 στην Αθήνα και σπούδασε νομικά στο Παρίσι. Ύστερα από μια σειρά μελέτες για τον Σεφέρη, τον Καραγκιόζη, την προφορική παράδοση και τον λαϊκό πολιτισμό, δούλεψε, μεταξύ 1995-2007, μια μυθιστορηματική και δοκιμιακή τριλογία με γενικό τίτλο “Το ίδιο και το άλλο” και με πειραματόζωο τον εαυτό του. Το 1986 τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου και το 1996 με το Βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού “Διαβάζω”.

«Ένα αστόπαιδο στο σχολειό του Καραγκιόζη» | Συγγραφέας: Γιάννης Κιουρτσάκης | Σχήμα: 13×21 | Σελίδες: 208 | Πρώτη έκδοση: Νοέμβριος 2019 | Εκδόσεις Πατάκη