Η Διεθνής Αμνηστία επιβεβαίωσε τον θάνατο δύο ανδρών στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα στις 2 και 4 Μαρτίου

Achilleas Chiras / SOOC

Εν μέσω συνθηκών βίας στα ελληνοτουρκικά σύνορα, τουλάχιστον δύο άνδρες σκοτώθηκαν και μια γυναίκα παραμένει αγνοούμενη αφού οι ελληνικές συνοριακές δυνάμεις έριξαν πυρομαχικά και δακρυγόνα εναντίον αιτούντων/ουσών άσυλο και μεταναστών/ριών. Αυτό, όπως αποκαλύπτει νέα έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας, συνέβη αφού οι τουρκικές αρχές τους προέτρεψαν απερίσκεπτα να ταξιδέψουν στην Ελλάδα με παραπλανητικά επιχειρήματα.

Από τις 27 Φεβρουαρίου και μετά, χιλιάδες άνθρωποι κατευθύνθηκαν στα ελληνικά σύνορα, αφού οι τουρκικές αρχές ενθάρρυναν και διευκόλυναν την κίνησή τους προς τα εκεί. Ορισμένοι αιτούντες/σες άσυλο και οι οικογένειές τους που ζουν στην Τουρκία εγκατέλειψαν ακόμη και τους χώρους διαμονής τους και δαπάνησαν όλα τα χρήματά τους για να κάνουν το ταξίδι αυτό. Ωστόσο, οι ελληνικές αρχές κατέστειλαν την κίνηση των ανθρώπων που προσπάθησαν να διασχίσουν τα σύνορα ενισχύοντας τον έλεγχο των συνόρων, στέλνοντας αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις που χρησιμοποίησαν δακρυγόνα, κανόνια νερού, πλαστικές σφαίρες και πραγματικά πυρά.

«Οι άνθρωποι ταξίδεψαν από την Τουρκία στην Ελλάδα για να αναζητήσουν ασφάλεια, όμως αντιμετωπίστηκαν με τόσο ισχυρή βία ώστε τουλάχιστον δύο σκοτώθηκαν με τραγικό τρόπο. Οι καταγγελίες για βία πρέπει να διερευνηθούν άμεσα και αντικειμενικά. Όλοι/ες πρέπει να αντιμετωπίζονται ανθρώπινα, να προστατεύονται από τη βία και να έχουν πρόσβαση σε προστασία στις χώρες όπου επιδιώκουν να βρουν ασφάλεια,» δήλωσε ο Massimo Moratti, αναπληρωτής διευθυντής του ευρωπαϊκού περιφερειακού γραφείου της Διεθνούς Αμνηστίας.

Τουλάχιστον δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν στα χερσαία σύνορα με την Τουρκία

Η Διεθνής Αμνηστία επιβεβαίωσε τον θάνατο δύο ανδρών στα ελληνοτουρκικά χερσαία σύνορα στις 2 και 4 Μαρτίου.

Ένα τρίτο άτομο, η Fatma (δεν είναι το πραγματικό της όνομα) από τη Συρία, είναι αγνοούμενη και θεωρείται νεκρή, αφού αυτή και ο σύζυγός της χωρίστηκαν από τα έξι παιδιά τους, ενώ προσπάθησαν να διασχίσουν τον ποταμό Έβρο/ Meriç, νότια της Αδριανούπολης, για να εισέλθουν στην Ελλάδα. Ο Ahmed (δεν είναι το πραγματικό του όνομα) δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι η σύζυγός του αγνοείται και θεωρείται νεκρή, αφού οι Έλληνες στρατιώτες πυροβόλησαν προς το μέρος της καθώς προσπάθησε να ενωθεί με τα παιδιά τους στην ελληνική πλευρά του ποταμού.

Ο Ahmed δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι οι ελληνικές αρχές κράτησαν στη συνέχεια τον ίδιο και τα παιδιά τους για τέσσερις ή πέντε ώρες, κατά τη διάρκεια των οποίων τους έγδυσαν και τους πήραν τα υπάρχοντα. Στη συνέχεια, οδηγήθηκαν πίσω στο ποτάμι και τοποθετήθηκαν μέσα σε μια ξύλινη βάρκα που μετέφερε αυτούς και άλλους/ες πίσω στην τουρκική πλευρά. Παρά την πρόσληψη δικηγόρων και στις δύο χώρες για να μάθει τι συνέβη με τη σύζυγό του, ο Ahmed δεν μπόρεσε να μάθει τι της συνέβη.

Ο Muhammad Gulzari, ένας 43χρονος άντρας από το Πακιστάν, πυροβολήθηκε στο στήθος καθώς προσπάθησε να περάσει στην Ελλάδα στο συνοριακό σημείο διέλευσης Pazarkule/Καστανιές και ο θάνατός του διαπιστώθηκε σε τουρκικό νοσοκομείο στις 4 Μαρτίου, σε ένα περιστατικό κατά το οποίο άλλα πέντε άτομα τραυματίστηκαν, με τραύματα από πυροβολισμούς. Ένας 22χρονος Σύριος άνδρας, ο Muhammad al-Arab, πέθανε επίσης στην περιοχή. Η δολοφονία του τεκμηριώθηκε από το ερευνητικό κέντρο Forensic Architecture.

Βία κατά των αιτούντων/ουσών άσυλο και των μεταναστών/ριών στα σύνορα

Οι αιτούντες/σες άσυλο και οι μετανάστες/ριες δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία πώς οι ελληνικές συνοριακές δυνάμεις εφάρμοσαν την κυβερνητική πολιτική για να τους απωθήσουν, αντί να λάβουν τα αιτήματα ασύλου τους ακόμη και μετά την είσοδό τους στην ελληνική επικράτεια. Αυτό παραβιάζει το διεθνές δίκαιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Οι άνθρωποι ανέφεραν ότι ξυλοκοπήθηκαν από τους συνοριοφύλακες με ρόπαλα, ότι κρατήθηκαν σε χώρους της παραμεθόριας περιοχής για χρονικές περιόδους που κυμαίνονται από ώρες έως αρκετές ημέρες και επιστράφηκαν στην Τουρκία με βάρκες κατά μήκος του ποταμού Έβρου σε ομάδες. Οι αιτούντες/σες άσυλο και οι μετανάστες/ριες δήλωσαν στην Διεθνή Αμνηστία ότι οι συνοριακές δυνάμεις πήραν επίσης τα χρήματά τους – σε ορισμένες περιπτώσεις χιλιάδες δολάρια και τη μόνη αποταμίευσή τους – με τα οποία ήλπιζαν να ξεκινήσουν μια νέα ζωή στην Ευρώπη.

Αυτή η βίαιη απάντηση δεν περιορίστηκε στις παραμεθόριες περιοχές. Ένας άντρας από το Deir ez-Zor της Συρίας δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι είχε περάσει στην Ελλάδα στις 4 Μαρτίου. «Διέσχισα τον ποταμό και περπατούσα μέσα στην Ελλάδα για τέσσερις μέρες και τέσσερις νύχτες πριν τη σύλληψή μου. Με οδήγησαν σε ένα μέρος όπου με χτύπησαν και πήραν το τηλέφωνό μου και χρήματα, 2000 λίρες [περίπου 275 ευρώ] – ήταν τα μόνα που είχα. Με επέστρεψαν στην Τουρκία μέσω του ποταμού και με άφησαν εκεί χωρίς παλτό ή παπούτσια.»

Αυθαίρετη κράτηση και αναστολή του ασύλου

Ως απάντηση στις ενέργειες της Τουρκίας, η Ελλάδα ενίσχυσε επίσης την ικανότητα περιπολίας της στη θάλασσα, με 52 πρόσθετα σκάφη να χρησιμοποιούνται για να αποτρέψουν την άφιξη των ανθρώπων στα νησιά και πρόσθετους πόρους της Frontex, της υπηρεσίας συνόρων και ακτοφυλακής της ΕΕ. Παράλληλα, η νομοθεσία έκτακτης ανάγκης ανέστειλε όλα τα νέα αιτήματα ασύλου σε ολόκληρη τη χώρα για ένα μήνα, με κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς και κοινοτικού δικαίου. Ενώ η νομοθεσία έπαψε να εφαρμόζεται στις 2 Απριλίου, οι άνθρωποι που ζητούν ασφάλεια συνεχίζουν να αποτρέπονται από την πρόσβαση στο άσυλο, καθώς οι επιχειρήσεις της Ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου έχουν ανασταλεί από τις 13 Μαρτίου λόγω του Covid-19.

Σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, όσοι/ες έφτασαν μετά την 1η Μαρτίου 2020 κρατήθηκαν αυθαίρετα σε λιμενικές εγκαταστάσεις και σε άλλους χώρους, ανίκανοι/ες να ζητήσουν άσυλο και σε κίνδυνο επιστροφής στην Τουρκία ή σε χώρες καταγωγής ή διέλευσης. Μόνο στη Λέσβο, περίπου 500 άτομα – συμπεριλαμβανομένων 200 παιδιών – που έφτασαν δια θαλάσσης κρατήθηκαν για πάνω από 10 ημέρες σε πλοίο του ελληνικού Ναυτικού που χρησιμοποιείται συνήθως για τη μεταφορά δεξαμενών και άλλων στρατιωτικών οχημάτων. Εκατοντάδες ακόμα αιτούντες/σες άσυλο και μετανάστες/ριες κρατήθηκαν σε άλλες λιμενικές εγκαταστάσεις στο Αιγαίο.

Όλοι/ες όσοι/ες κρατήθηκαν στα νησιά μεταφέρθηκαν τελικά σε μεγαλύτερα κέντρα κράτησης στην ηπειρωτική Ελλάδα στις 20 Μαρτίου, όπου σήμερα κρατούνται ενώ εκκρεμούν αποφάσεις επιστροφής και χωρίς τη δυνατότητα να ζητήσουν άσυλο.

«Η Ελλάδα πρέπει τώρα να αλλάξει γρήγορα την πορεία που ακολουθεί, και να επιτρέψει σε όλους/ες τους νεοαφιχθέντες/είσες να έχουν πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου και βασικές υπηρεσίες. Πρέπει να μεταφέρουν τους ανθρώπους από τις εγκαταστάσεις κράτησης και τα ανθυγιεινά στρατόπεδα σε ασφαλή και επαρκή καταλύματα. Η ταχεία εξάπλωση του COVID-19  απαιτεί ακόμα πιο επείγουσα δράση», δήλωσε ο Massimo Moratti.

«Οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να μετεγκαταστήσουν με αποτελεσματικό και ουσιαστικό τρόπο τους αιτούντες/σες άσυλο από την Ελλάδα, όπως και τους πρόσφυγες από την Τουρκία. Με τους σωστούς ελέγχους δημόσιας υγείας και τις καραντίνες, ο COVID-19 δεν χρειάζεται να αποτελέσει εμπόδιο για την παροχή ασφάλειας στους ανθρώπους που είναι εξαναγκασμένοι να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.»