Η λογοκρισία στην ψηφιακή εποχή

Το νέο τεύχος του περιοδικού Metal Hammer, κυκλοφορεί με ένα εξώφυλλο που έχει τη φωτογραφία του μουσικού σχήματος Rotting Christ, γράφει με έντονα γράμματα FUCK CENSORSHIP, και υπότιτλο, «Συνέντευξη με τον Σάκη Τόλη για τα γεγονότα της Πάτρας». Το συγκεκριμένο τεύχος, βρίσκεται ήδη κρεμασμένο στα περίπτερα και τα πρακτορεία Τύπου της Πάτρας, αλλά και ολόκληρης της χώρας, ως μια δήλωση κατά των απαγορεύσεων.

Στις 15 Μαρτίου 2019, η προγραμματισμένη συναυλία των Rotting Christ στον Πολυχώρο Πολιτισμού Αίγλη, στην Πάτρα, αναβλήθηκε με επίσημη ανακοίνωση από το δημαρχείο της πόλης, που ανέφερε τεχνικό πρόβλημα στο χώρο. Από την άλλη όμως, υπήρξαν μια σειρά ανακοινώσεων και δημοσιευμάτων που αναφέρονταν σε θρησκευτικούς και παραθρησκευτικούς σκοταδιστικούς κύκλους οι οποίοι αισθανόμενοι προσβεβλημένοι από το όνομα του συγκροτήματος δημιούργησαν πιέσεις προς το δήμο αλλά και τους εμπλεκόμενους ώστε να ακυρωθεί η συναυλία. Από την πλευρά της διοργανώτριας εταιρίας GG Events, έγινε προσπάθεια η συναυλία να πραγματοποιηθεί σε επόμενη, κοντινή ημερομηνία και διαφορετικό χώρο, αλλά αυτό δεν μπόρεσε να γίνει εφικτό λόγο του αρνητικού και απειλητικού κλίματος γύρω από τους άμεσα εμπλεκόμενους.

Όπως αναφέρει ο ιθύνων νους των Rotting Christ στο περιοδικό Metal Hammer και τον διευθυντή σύνταξης, Κώστα Χρονόπουλο, «Είναι ένα θέμα που πήρε διαστάσεις, διότι σήμερα είμαι εγώ, αύριο θα είναι κάποιος άλλος. Δεν πρέπει ν’ αφήνουμε τις πραγματικά σκοτεινές δυνάμεις αυτού του τόπου να δρουν ανενόχλητες. Δεν είναι χωράφι τους η μουσική για να επεμβαίνουν με λογοκρισία και απαγορεύσεις», συμπληρώνοντας, «Για μένα είναι ζήτημα τιμής να παίξω στη Πάτρα με οποιοδήποτε κόστος». Από την ίδια διοργανώτρια εταιρία, ανακοινώθηκε νέα ημερομηνία (19 Μαΐου), κοντινή στις δημοτικές εκλογές, στον ίδιο χώρο και με έγκριση του Δήμου, αφήνοντας στο παρελθόν την προηγούμενη ακύρωση, και το θέμα θεωρείται ότι έχει λήξει.

Κάποιοι θα αισθανθούν άβολα, ενώ άλλοι θα αισθανθούν δικαιωμένοι με το συγκεκριμένο περιστατικό, αλλά τόσο η άμεση, όσο και η έμμεση λογοκρισία φαντάζει ως υπαρκτό φαινόμενο στη σύγχρονη κοινωνία, παγκοσμίως.

Η λογοκρισία είναι σπορά της αμάθειας και του φόβου και βόσκει σε κλειστά χωράφια άγνοιας και περιορισμένης αντίληψης. Ανεξάρτητα με το συγκεκριμένο περιστατικό και τους Rotting Christ, ακόμα και αν κάποιοι καλλιτέχνες, από οποιαδήποτε μορφή τέχνης, δημιουργούν έργα μόνο για να σοκάρουν και να γίνουν “talk of the town” αγνοώντας την τέχνη τους ή τη ψυχική και πνευματική ανάγκη της δημιουργίας, δεν χρειάζεται να λογοκριθούν. Θα τους αναλάβει ο ορθός κριτικός λόγος και θεώρηση.

Από την αρχαιότητα, οι πρώτες μορφές λογοκρισίας είχαν ασκηθεί από κυβερνητικά και κρατικά όργανα, με πιο χαρακτηριστική την καταδίκη του Σωκράτη. Η πορεία της ανθρωπότητας όμως, απέδειξε πως σκοταδιστικές πρακτικές για τον έλεγχο της κοινωνίας πρέπει να θεωρούνται αποτρεπτικές. Ο Μεσαίωνας συνεχίζει να υπάρχει στην ψυχή κάποιων ανθρώπων που δεν τους άγγιξε ο Διαφωτισμός. Με το πέρασμα των αιώνων, ο ανθρώπινος νους και η λογική, βρίσκονται συχνά-πυκνά αντιμέτωποι με διάφορες μορφές «Ιεράς Εξέτασης» και «Μακαρθισμού».

Η λογοκρισία έχει πολλές μορφές και είδη, τη συναντάμε στο προφορικό και το γραπτό λόγο, όλες τις μορφές τέχνης και τα ΜΜΕ. Και ενώ στα απολυταρχικά καθεστώτα είναι ολοκληρωτική, η λογοκρισία εμφανίζεται και σε πιο σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες, πολλές φορές με έμμεσο τρόπο, παρεμποδίζοντας την ελευθερία έκφρασης, η οποία αναγνωρίζεται ως ανθρώπινο δικαίωμα από το διεθνές δίκαιο και το κάθε πρόσωπο έχει το δικαίωμα της γνώμης χωρίς παρεμβάσεις.

Η σύγχρονη, ψηφιακή εποχή όμως, φαίνεται να βουτάει ξανά σε σκοτεινές θάλασσες και η λογοκρισία αναδύεται πάλι στο προσκήνιο, μαζί με ένα μεγάλο κύμα ανθρώπων που βοηθάνε σε αυτό και δεν έχουν ξεκάθαρο πολιτικό και/ή κοινωνικό υπόβαθρο. “I am offended!” είναι η νέα παγκόσμια τάση, η οποία έρχεται χέρι-χέρι με τη λογοκρισία και τον έλεγχο του ελεύθερου λόγου. Ξεκινώντας από τον κόσμο του διαδικτύου, έχει εξαπλωθεί στην καθημερινή ζωή και φαντάζει ως μια σύγχρονη μάστιγα της ψηφιακής εποχής.

Στον αντίλογο της απόλυτης ελευθερίας, θα συναντάμε πάντα ακραίες μορφές έκφρασης μίσους και εγκληματικών πράξεων, και ενώ σε κάθε χώρα υπάρχει συγκεκριμένη νομοθεσία που προστατεύει την υγιή κοινωνία, η ρητορική μίσους και ακραίων ιδεών δεν θα πρέπει ποτέ να συγχέεται με οποιαδήποτε μορφή τέχνης.

Στην ψηφιακή εποχή, όπου ο καθένας είναι ελεύθερος να εκφράσει τη γνώμη του και να την εξαπλώσει στα social media και το διαδίκτυο, η λογοκρισία είναι πιο έντονη από ποτέ, λειτουργώντας σαν «φίλτρο» αλλά και σαν αόρατη απειλή παρακολούθησης, έτοιμη να σε «κόψει» ανά πάσα στιγμή. Όσο μεγαλύτερη ελευθερία νομίζεις ότι έχεις, τόσο μεγαλύτερη είναι η λεπίδα της λογοκρισίας και η πρακτική της είναι εξαιρετικά πολύπλοκη.

Όταν η λογοκρισία παρεμποδίζει την αλήθεια του ανθρώπου, η αλήθεια σωπαίνει. Και όταν η αλήθεια σωπαίνει, το ψέμα βασιλεύει.