Η Ματωμένη Κυριακή του 1972

By Kenneth Allen, CC BY-SA 2.0, Link

Το ημερολόγιο έγραφε 30 Ιανουαρίου 1972, μέρα που για τους ΒορειοΙρλανδούς πλέον χαρακτηρίζεται ως Ματωμένη Κυριακή. Στο Derry της Βορείου Ιρλανδίας έχει προγραμματιστεί πορεία διαμαρτυρίας για τα γεγονότα που ξεκίνησαν να εκτυλίσσονται από τον Αύγουστο του 1971 όταν η βρετανική κυβέρνηση εξαπολύει την «επιχείρηση Demetrius» κατά την οποία συλλαμβάνονται συνοπτικά, κρατούνται χωρίς δίκη και ανακρίνονται με βασανιστήρια 342 άτομα που θεωρούνταν ότι εμπλέκονταν με τον Ιρλανδικό Δημοκρατικό Στρατό (IRA). Αυτό πυροδοτεί ένα κύμα αντιδράσεων προκαλώντας αρχικά τέσσερις ημέρες βίας, στις οποίες σκοτώθηκαν 20 πολίτες, δύο μέλη του ΙΡΑ και δύο Βρετανοί στρατιώτες και στη συνέχεια έναν συνεχόμενο κύκλο βίαιων αντιδράσεων, που καταλήγει στη «Ματωμένη Κυριακή» όταν στην περιοχή Begside του Derry βρετανοί στρατιώτες πυροβόλησαν 26 άοπλους άμαχους διαδηλωτές. 13 άνθρωποι πέθαναν αμέσως, ενώ ένας ακόμα υπέκυψε αργότερα στα τραύματά του.

Την επίθεση εξαπέλυσε το 1ο Τάγμα του Βρετανικού Συντάγματος Αλεξιπτωτιστών του οποίου επικεφαλείς ήταν οι Derek Wilford και Mike Jackson. Είναι αξιοσημείωτο πως πέντε από εκείνους που πυροβολήθηκαν ήταν πισώπλατα. Παρά το ότι τα επεισόδια μεταξύ ΒορειοΙρλανδών και Βρετανών εκείνη την περίοδο εξελίσσονταν συχνά σε τραγωδίες, η συγκεκριμένη μέρα χαράχτηκε ανεξίτηλα στη μνήμη των ΒορειοΙρλανδών καθώς ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε ένα και μοναδικό περιστατικό κατά τη διάρκεια μιας σύγκρουσης.

Η επίσημη θέση του στρατού, μέσω και του τότε βρετανού Υπουργού Εσωτερικών ήταν ότι οι αλεξιπτωτιστές έβαλαν είτε κατά ενόπλων είτε βομβιστών μελών του IRA. Όλοι οι αυτόπτες μάρτυρες, ντόπιοι κατοίκοι, βρετανοί και ιρλανδοί δημοσιογράφοι, υποστήριξαν ότι οι στρατιώτες άνοιξαν απρόκλητα πυρ σε άοπλο πλήθος, σε ανθρώπους που οπισθοχωρούσαν ή που φρόντιζαν τραυματίες, ενώ κανένας βρετανός στρατιώτης δεν τραυματίστηκε ούτε από πυρκαγιά, ούτε από σφαίρες ούτε από βόμβα, κάτι που καθιστούσε τους ισχυρισμούς τους αβάσιμους.

Στις 2 Φεβρουαρίου 1972, τη μέρα ταφής των θυμάτων, έγινε γενική απεργία, η οποία χαρακτηρίστηκε ως η μεγαλύτερη γενική απεργία στην Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο συγκριτικά με τον πληθυσμό.

Έξι μήνες μετά την ματωμένη Κυριακή, ο επικεφαλής Derek Wilford της αιματοβαμμένη επιχείρησης, τιμήθηκε ως μέλος του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, από τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β’.

38 χρόνια αργότερα, στις 15 Ιουνίου 2010, δημοσιοποιήθηκε το επίσημο πόρισμα για τα γεγονότα της Ματωμένης Κυριακής. Σύμφωνα με την Έκθεση, κανένα από τα θύματα δεν έφερε την παραμικρή ευθύνη, ενώ τα γεγονότα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν δικαιολογημένα. Κανένα από τα θύματα δεν συνιστούσε απειλή ούτε έκανε κάτι που θα δικαιολογούσε τους πυροβολισμούς, ενώ κάποια από αυτά και τους τραυματίες έφευγαν ή βοηθούσαν άλλους τραυματίες την ώρα των πυροβολισμών. Ο στρατός ήταν αυτός που άνοιξε πυρ απροειδοποίητα και χωρίς να υπάρχει πριν κάποια πράξη εναντίον του. Κάποιοι από τους στρατιώτες δήλωσαν ψέματα σχετικά με τα γεγονότα. Η βρετανική κυβέρνηση μέσω του ίδιου του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε επίσημα συγγνώμη για το γεγονός.

Σταυροί που κρατούν οι οικογένειες των θυμάτων στην ετήσια πορεία μνήμης | By SeanMack – Own work, CC BY 3.0, Link

Τα ονόματα των δολοφονηθέντων είναι:
John (Jackie) Duddy (17)
Michael G. Kelly (17)
Hugh Pious Gilmour (17)
William Noel Nash (19)
John Pius Young (17)
Michael M. McDaid (20)
Kevin McElhinney (17)
James Joseph Wray (22)
William A. McKinney (27)
Gerald (James) McKinney (34)
Gerald Donaghy (17)
Patrick Joseph Doherty (31)
Bernard McGuigan (41)
John Johnson (59)

Δύο μόλις μέρες μετά το περιστατικό, ο Paul McCartney, έγραψε το τραγούδι “Give Ireland Back to the Irish” το οποίο και λογοκρίθηκε από το BBC.

Το 1972 ο John Lennon στο άλμπουμ “Some Time In New York City” περιέχει το τραγούδι με τίτλο “Sunday Bloody Sunday”, εμπνευσμένο από το περιστατικό.

Ο Geezer Butler των Black Sabbath έγραψε τους στίχους για το τραγούδι “Sabbath Bloody Sabbath” που περιελήφθη στο  ομώνυμο άλμπουμ το 1973.

Το 1983 οι U2 έγραψαν το “Sunday, Bloody Sunday”. Επίσης οι καλλιτέχνες Christy Moore, Roy Harper η μπάντα Cruachan, η μπάντα T with the Maggies αφιέρωσαν τραγούδια τους στο γεγονός.

Οι ποιητές Thomas Kinsella ‘s, Seamus Heaney ‘s έγραψαν ποιήματα για τη «Ματωμένη Κυριακή»

Τέλος, τα γεγονότα της 30ης Ιανουαρίου 1972 αποδόθηκαν σε δύο τηλεοπτικές ταινίες του 2002, Bloody Sunday (με πρωταγωνιστή τον James Nesbitt) και την Sunday από τον Jimmy McGovern.