tetartopress

Η Πάτρα της Αντίστασης


Με αφορμή την επέτειο της απελευθέρωσης της Πάτρας από τις δυνάμεις κατοχής, ο Δήμος και ο Πολιτιστικός Οργανισμός λειτουργούν το Ιστορικό καταφύγιο κάτω από τα Υψηλά Αλώνια. Το καταφύγιο αποτελεί έναν ζωντανό χώρο συλλογικής μνήμης στον οποίο αναδεικνύεται η «αθέατη» πλευρά μιας πόλης και τα όσα βίωσε την περίοδο του πολέμου, της ναζιστικής κατοχής και της αντίστασης ο λαός της Πάτρας. Εντός του φιλοξενούνται έργα εικαστικών, κατασκευασμένα ειδικά για τα καταφύγια. Εκτός όμως από το καταφύγιο, αρκετά σημεία στο κέντρο ή τα περίχωρα της πόλης φέρουν μνήμες από την κατοχή και την αντίσταση. Μέρη που καθημερινά τα προσπερνάμε χωρίς να κοντοσταθούμε ιδιαίτερα, υπήρξαν σύμβολο αντίστασης ή φρικτός τόπος βασανιστηρίων.


Advertisement


Στο Κάστρο, στη συμβολή των οδών Παπαδιαμαντοπούλου και Λόντου βρίσκονταν οι φυλακές Μαργαρίτη, τόπος κράτησης ποινικών και αντιστασιακών κρατουμένων. Η αρχική χωρητικότητά τους ήταν 180 άτομα, όμως με τις συνεχείς φυλακίσεις αντιστασιακών έφτασε να στοιβάζει μέχρι και 690 ανθρώπους. Οι άθλιες συνθήκες διαβίωσης άφησαν το σημάδι τους στην ιστορία της πόλης την εποχή που ο λιμός θέριζε και τουλάχιστον 8 με 10 έγκλειστοι πέθαιναν κάθε μήνα εξαιτίας του.

– Απέναντι από την εκκλησία του Παντοκράτορα, υπήρξε άλλος ένας χώρος φυλακών. Το πλήθος των σημείων φυλάκισης στην Κατοχική Πάτρα κάνει την πόλη να θυμίζει μια απέραντη φυλακή αγωνιστών της αντίστασης.

– Στη συμβολή Ηλείας και Γερμανού, έξω από το Λαϊκό Θέατρο είναι το σημείο όπου στις 3 Οκτωβρίου 1944, έπεσε νεκρός στη μάχη για την απελευθέρωση της Πάτρας ο σαραντάχρονος ελαιοχρωματιστής και λοχίας του ΕΛΑΣ Γεώργιος Ράμμος.


– Στην Αγίου Νικολάου και Κορίνθου, βρισκόταν το κτίριο των Μεταγωγών, το οποίο χρησιμοποιήθηκε στην αρχή από τους Ιταλούς και στη συνέχεια από τους Γερμανούς για τη μεταφορά κρατουμένων.

– Στην Κορίνθου και Αράτου, το νεοκλασικό κτίριο είχε επιταχθεί από τους κατακτητές για Γραφεία της Αντικατασκοπείας. Προπολεμικά το κτίριο το χρησιμοποιούσε η φασιστική νεολαία της ΕΟΝ.


– Στο πάνω μέρος της πλατείας Γεωργίου, στεγαζόταν το Γερμανικό Φρουραρχείο, ο πιο κεντρικός σταθμός διοίκησης των κατακτητών, η Κομαντατούρα. Εκεί υπηρετούσαν και Έλληνες έμμισθοι πράκτορες των Γερμανών, που συγκέντρωναν πληροφορίες για τη δράση των αντιστασιακών.

– Στην πλατεία Γεωργίου είχε τα τελευταία γραφεία της η εφημερίδα Ελεύθερη Αχαΐα, το όργανο του ΕΑΜ που είχε κηρυχθεί παράνομη και άλλαζε συνεχώς θέση. Εξέδιδε 4.000 φύλλα, αριθμό τεράστιο αναφορικά με τις απαιτήσεις για παραγωγή και μυστική διανομή. Εκεί δολοφονήθηκε ο πιεστής Νίκος Σπυρόπουλος έπειτα από επίθεση παρακρατικών, η οποία κατέστρεψε και τα γραφεία.

– Στην Πατρέως και Αγίου Ανδρέου βρισκόταν η Ειδική Ασφάλεια Πατρών,  ελληνική υπηρεσία στενά συνεργαζόμενη με τις αρχές κατοχής που πρότεινε στους Γερμανούς τα ονόματα των αγωνιστών ομήρων προς εκτέλεση.

– Στην Κανακάρη και Βότση, στο κτίριο που σήμερα φιλοξενεί τα γραφεία των περιφερειακών παρατάξεων στεγαζόταν ένας από τους πιο φρικτούς τόπους της κατοχικής Πάτρας: η έδρα των SS. Επρόκειτο για το επιταγμένο σπίτι του Θρασύβουλου Κωνσταντίνου, γιατρού και μετέπειτα καπετάνιου του 12ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Οι φυλακές που βρίσκονταν στα σκοτεινά υπόγεια του κτιρίου ήταν τόπος φρικτών βασανιστηρίων.


– Το σχολικό συγκρότημα «Νίκος Τεμπονέρας» πίσω από τα Ψηλαλώνια αποτελούσε την έδρα του 2ου Τάγματος Ασφαλείας Πατρών. Η περιφερειακή θέση του σε σχέση με το κέντρο της πόλης του επέτρεπε να λειτουργεί ως κέντρο επιχειρήσεων και «άμυνα» από τις φιλοεαμικές περιοχές των Προσφυγικών – Σκαγιοπουλείου. Η χωρική διάταξη εξυπηρετούσε αυτόν τον σκοπό, με μεγάλο χώρο στο προαύλιο για ασκήσεις και εκπαίδευση.


– Στη συμβολή των οδών Χαραλάμπη και Ασημάκη Φωτήλα, βρισκόταν και η φυλακή των Ταγμάτων Ασφαλείας.

Το τρίγωνο των ταγματασφαλιτών έκλεινε με το Κεντρικό Διοικητήριο των Ταγμάτων Ασφαλείας στη συμβολή Τεμπονέρα και Ψηλών Αλωνίων, που υπηρέτησε ως Διοικητής ο Νίκος Κουρκουλάκος, και ως λοχαγός ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, που έμελλε να γράψει αργότερα μία από τις πιο μελανές σελίδες της ιστορίας της χώρας.

– Η πλατεία των Ψηλών Αλωνίων, αποτελεί έναν τόπο μαρτυρικό για την ιστορία της Πάτρας. Περιμετρικά της πλατείας, τα ξημερώματα της 9ης Μαΐου 1944, οι ταγματασφαλίτες κρέμασαν 11 αγωνιστές του ΕΑΜ. Στο μέρος υπάρχει τιμητική πλακέτα με τα ονόματα των απαγχονισμένων αγωνιστών.


– Το κτήμα Μουρτζούχου, έξω από την έπαυλη Λυμπεροπουλου στη Νότια πλευρά του ΚΕΤΧ αποτέλεσε τόπο εκτέλεσης 84 αγωνιστών στις 4 Δεκέμβρη του 1943. Η πλειοψηφία των αγωνιστών ήταν νέοι άνθρωποι που είχαν συλληφθεί νωρίτερα στις 27 Οκτώβρη στο Μπλόκο των Προσφυγικών από τις ναζιστικές δυνάμεις και ντόπιους συνεργάτες – καταδότες. Σε αυτό το σημείο διοργανώνονται κάθε χρόνο, από το Δήμο Πατρέων, εκδηλώσεις μνήμης και τιμής για τους εκτελεσμένος αγωνιστές . Τιμητική πλακέτα υπάρχει τόσο στην πλατεία Ελευθερίας (Προσφυγικά) όσο και στον τόπο εκτέλεσης.


Οι παραπάνω περιπτώσεις, αποτελούν μαζί με άλλες πολλές, στοιχεία της συλλογικής μνήμης της πόλης και του τόπου. Μια μνήμη που μπορεί να μη διδάσκεται με αυτό τον τρόπο στη νέα γενιά καθώς διάφορες όψεις της σκόπιμα αποκρύπτονται από την κυρίαρχη ιδεολογία. Τέτοιες μνήμες, η ιστορία του λαού μας,  είναι σημαντικό να κρατηθεί ζωντανή και να λειτουργήσει ως φάρος γνώσης και ελπίδας για τη νέα γενιά, απέναντι σε προσπάθειες παραχάραξης της. Απέναντι στην αμάθεια, στον ρατσισμό, την ξενοφοβία, η Πάτρα έχει ζωντανές μνήμες από την κατοχή, τον ηρωικό αγώνα του λαού μας για ζωή και ελευθερία από τη ναζιστική μπότα.


Advertisement


Advertisement


 

ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

 

Advertisement


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

 
Πρακτικές αξιοποίησης αφηγηματικών εργαλείων στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό σχολείο

Πάτρα: «Πρακτικές αξιοποίησης αφηγηματικών εργαλείων στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό σχολείο» στα Παλαιά Σφαγεία

«Πρακτικές αξιοποίησης αφηγηματικών εργαλείων στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό σχολείο» είναι ο τίτλος της επιμορφωτικής συνάντησης που διοργανώνει η Φιλεκπαιδευτική ...
χειριστές των ΕΜΑΔΔ

Σοβαρό περιβαλλοντικό έγκλημα με δηλητηριασμένα δολώματα στην ορεινή Θεσσαλία

Ένα από τα πιο σοβαρά περιστατικά παράνομης χρήσης δηλητηριασμένων δολωμάτων στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τις προηγούμενες ...
Λύκος

Εθνικός Δρυμός Πάρνηθας: Συναντήσεις για τη δημιουργία της Πλατφόρμας Συνύπαρξης του ανθρώπου με το λύκο

Συναντήσεις με σκοπό την ενημέρωση και τη συμμετοχή του κοινού στο πλαίσιο της δημιουργίας της «Πλατφόρμας Συνύπαρξης» του ανθρώπου με ...
Δημοτικό Συμβούλιο Πάτρας: Σοβαρές ανησυχίες για τη μονάδα επικίνδυνων αποβλήτων στη ΒΙΠΕ

Δημοτικό Συμβούλιο Πάτρας: Σοβαρές ανησυχίες για τη μονάδα επικίνδυνων αποβλήτων στη ΒΙΠΕ

Το Δημοτικό Συμβούλιο της Πάτρας, ενέκρινε κατά πλειοψηφία το ψήφισμα που έφερε η «Λαϊκή Συσπείρωση» και αφορά στη μονάδα επεξεργασίας ...

Σχετικά με τον αρθρογράφο:

Έχει γράψει 10 Άρθρα

Ο Θύμιος μεγάλωσε και σπούδασε στην Πάτρα. Έζησε στη Σκοτία για κάποια χρόνια και γύρισε στον τόπο του και τους ανθρώπους που αγαπάει για να κάνει το διδακτορικό του, να ζήσει μαζί τους και με τη γάτα του την Άρια. Του αρέσει να μαγειρεύει. Πιστεύει στα συμφέροντα των πολλών και στην κοινωνική δικαιοσύνη. Γράφει στο «τέταρτο» γιατί τα προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία είναι πολύ διαφορετικά από αυτά που αναπαράγουν τα περισσότερα ΜΜΕ της κυρίαρχης ιδεολογίας. - [email protected]

RELATED ARTICLES

Back to Top