Ιάκωβος Καμπανέλλης «Από Σκηνής και από Πλατείας»

«Σκέφτομαι κάπου κάπου πόσο μοιάζει το θέατρο μ’ αυτό που κάνουμε καμιά φορά στη ζωή όταν καλούμε κάποιον με τον οποίο έχουμε μια διαφορά για «να κουβεντιάσουμε το θέμα». Και πόσο, ακόμα πιο πολύ, μοιάζει με το θέατρο μια τέτοια δράση όταν τον καλούμε για «να το ξανακουβεντιάσουμε». Τι κάνουμε τότε μ’ αυτό τον άλλο, ή μ’ αυτούς τους άλλους, αν η διαφορά είναι ανάμεσα σε πιο πολλούς;

Συναντιόμαστε στο μέρος που ορίζουμε και εκεί ο καθένας έρχεται (περίπου) έτοιμος για την αντιπαράθεση. Παίρνει ή ξαναπαίρνει ο καθένας τη θέση που υποστηρίζει, αναφέρεται η προϊστορία της διαφοράς και τα συμβάντα, αν υπάρχουν και τέτοια. Κάποιοι ξαναζούν με πάθος όσα ένιωσαν κι όσα συνέβησαν, το σωστό ή το δίκιο διεκδικούνται από διάφορες θέσεις και διαφορετικές αντιλήψεις.

Το επίμαχο θέμα φανερώνεται ολοένα και πιο πολύ, ενώ ταυτόχρονα φανερώνονται σε βάθος και οι αντίδικοι. Οι χαρακτήρες τους παίρνουν το είδος τους και το σχήμα τους, κι όσο πιο πολύ πασχίζει ο καθένας τους να κρίνει τον άλλο, τόσο πιο πολύ κρίνεται ο ίδιος, με κατάληξη το να βρεθούν όλοι τους ή οι πιο δραστήριοι σε μια ώρα κρίσεως. Ανελέητης μάλιστα κρίσεως, αφού ό,τι πεις είναι πια αμετάκλητα ακουσμένο κι ό,τι κάμεις αμετάκλητα ιδωμένο». – Ι.Κ.

Μια ξενάγηση στο έργο και στη σκέψη του δημιουργού. Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης μάς αποκαλύπτεται μέσα από δικά του κείμενα, άρθρα, ομιλίες, συνεντεύξεις, και μέσα από τρία διαφωτιστικά σχόλια των Κώστα Γεωργουσόπουλου, Κάρολου Κουν και Τάσου Λιγνάδη.

Ιάκωβος Καμπανέλλης

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης, ο γεννήτορας του ελληνικού μεταπολεμικού θεάτρου, όπως έχει χαρακτηριστεί, γεννήθηκε στη Νάξο το 1921 και πέθανε στην Αθήνα το 2011.

Το 1934 η οικογένειά του μετακόμισε, λόγω οικονομικών προβλημάτων, στην Αθήνα και ο Καμπανέλλης αναγκάστηκε να εργάζεται την ημέρα και να σπουδάζει τεχνικό σχέδιο στη Σιβιτανίδειο το βράδυ. Διψασμένος για γνώση κατέφευγε στα παλαιοβιβλιοπωλεία για να «νοικιάζει» βιβλία και μέχρι να τελειώσει το γυμνάσιο είχε γνωρίσει όλους τους Ευρωπαίους κλασικούς. Το 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν, απ’ όπου επέστρεψε το 1945. Ήταν ένας από τους ελάχιστους επιζήσαντες. Την εμπειρία του κατέγραψε στο μοναδικό πεζογράφημά του, Μαουτχάουζεν (1963).

Όταν επέστρεψε στην Αθήνα, εντυπωσιάστηκε από μια παράσταση του Θεάτρου Τέχνης και αποφάσισε να ασχοληθεί με το θέατρο. Η πρώτη του εμφάνιση έγινε το 1950 με το έργο Χορός πάνω στα στάχυα (Θίασος Αδαμάντιου Λεμού), αλλά γνωστός έγινε με τα επόμενα έργα του, που ανέβηκαν από το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν και το Εθνικό Θέατρο. Σταθμός στη σταδιοδρομία του θεωρείται Η Αυλή των Θαυμάτων (1957).

Πολύ σημαντική είναι επίσης η δουλειά του ως σεναριογράφου, η οποία άσκησε τεράστια επίδραση στους σύγχρονους και στους μεταγενέστερους συναδέλφους του. Έγραψε τα σενάρια σε πολλές ταινίες-σταθμούς του ελληνικού κινηματογράφου (Στέλλα του Μιχάλη Κακογιάννη, Ο Δράκος του Νίκου Κούνδουρου, Αρπαγή της Περσεφόνης του Γρηγόρη Γρηγορίου), ενώ σκηνοθέτησε ο ίδιος, σε δικό του σενάριο, την ταινία Το κανόνι και τ᾽ αηδόνι.

Αξιοσημείωτη είναι και η εξαιρετική επίδοσή του στη στιχουργία, αφού το Παραμύθι χωρίς όνομα (μουσ. Μάνος Χατζιδάκις), το Μαουτχάουζεν (μουσ. Μίκης Θεοδωράκης), Το Μεγάλο μας Τσίρκο (μουσ. Σταύρος Ξαρχάκος) και άλλα σημαντικά έργα της ελληνικής μουσικής φέρουν την υπογραφή του.

επισκεφθείτε την επίσημη ιστοσελίδα για τον Ιάκωβο Καμπανέλλη

«Από Σκηνής και από Πλατείας» |  Συγγραφέας: Ιάκωβος Καμπανέλλης | Σελίδες: 304 | Διαστάσεις 14 x 20,6 | Ημερομηνία έκδοσης:  Ιούνιος 2023 | Εκδόσεις Κέδρος | Διαβάστε ένα απόσπασμα από το βιβλίο