Λοξοδρομίες 17 Μαρτίου 2023

Το 399 π.Χ. ο Σωκράτης οδηγείται στο δικαστήριο της Ηλιαίας, κατηγορούμενος αφενός για απιστία και ασέβεια προς τους Θεούς της Αθήνας και αφετέρου για διαφθορά της νεολαίας με τις διδασκαλίες του. Δυο χρόνια αργότερα ο πιο διάσημος μαθητής του, ο Πλάτωνας, θα ολοκληρώσει το περίφημο σύγγραμα της Απολογίας του Σωκράτους, στην προσπάθεια του να διασώσει τα τελευταία λόγια του μεγάλου φιλόσοφου, ο οποίος καταδικάστηκε εν τέλει στην εσχάτη των ποινών μέσω πόσης κωνείου. Στο πρώτο μέρος της Απολογίας του ο Σωκράτης αναφέρεται, μεταξύ άλλων, και στους ποιητές και καλλιτέχνες της εποχής του. Χωρίς περαιτέρω σχολιασμό ακολουθεί η παράθεση ορισμένων σχετικών αποσπασμάτων σε μετάφραση από την Απολογία του Σωκράτη.

“Φέρνοντας λοιπόν µαζί µου εκείνα από τα ποιήµατά τους που µου φαινόταν ότι τα έχουν δουλέψει περισσότερο, τους ζητούσα να µου εξηγήσουν τι λένε, για να µάθω ταυτόχρονα και κάτι απ’ αυτούς. Ντρέομαι λοιπόν να σας πω, άνδρες, την αλήθεια. Πρέπει όμως να σας την πω. Με λίγα λόγια, σχεδόν όλοι όσοι είναι παρόντες θα µπορούσαν να µιλήσουν καλύτερα για τα έργα τους απ’ αυτούς τους ίδιους.” “Δεν άργησα να αντιληφθώ ότι και για τους ποιητές ισχύει αυτό εδώ, ότι δηλαδή δεν δηµιουργούν µε τη σοφία, αλλά µε κάποιο φυσικό χάρισμα, µε κάποια έμπνευση ανάλογη µ’ εκείνη των µάντεων και των χρησµωδών.” “Και ταυτόχρονα κατάλαβα ότι εξαιτίας του ποιητικού τους ταλέντου νομίζουν ότι και στα άλλα είναι οι πιο σοφοί από τους ανθρώπους, ενώ δεν είναι.” “Αλλά, άνδρες Αθηναίοι, µου φάνηκαν να έχουν το ίδιο ελάττωμα µε τους ποιητές και οι καλοί καλλιτέχνες. Επειδή ασκούσε καλά την τέχνη του ο καθένας απ’ αυτούς, νόμιζε ότι και στα άλλα είναι πάρα πολύ σοφός, και αυτό το σφάλμα τους σκίαζε κι εκείνη τη σοφία που πράγματι κατείχαν.”