Νέες προσλήψεις στις φυλακές – Πολιτική επιλογή η ενίσχυση της καταστολής

Είκοσι τέσσερις (24) θέσεις γιατρών, επτά (7) θέσεις νοσηλευτών και πεντακόσιες πενήντα επτά (557) θέσεις «ανθρωποφυλάκων» εξωτερικής φρούρησης και εσωτερικής φύλαξης προκηρύχτηκαν για τη στελέχωση των φυλακών. Αλλιώς διατυπωμένα, όπως αναφέρεται στο αντίστοιχο ΦΕΚ: «Πλήρωση με σειρά προτεραιότητας πεντακοσίων ογδόντα οκτώ (588) θέσεων τακτικού προσωπικού για τη στελέχωση των Καταστημάτων Κράτησης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων».

Η κυβέρνηση, δηλαδή ο Κοντονής και οι υπεύθυνοι του υπουργείου για τις φυλακές, ενώ αδιαφορούν πλήρως για τις συνθήκες κράτησης σχεδόν 9.500 κρατουμένων σε όλη τη χώρα, για την ιατρική φροντίδα των κρατούμενων ασθενών, για την εκπαίδευση, τους όρους επανένταξης και το τρόπο διαχείρισης της παραβατικότητας μέσα από κοινωνιολογικά προγράμματα και ανθρωπολογικές μελέτες  αποϊδρυματοποίησης, αφήνοντας έτσι στην τύχη όσους και όσες αποφυλακίζονται, στιγματισμένους και απομονωμένους, κόπτονται μόνο να καλύψουν τα κενά που δήθεν υπάρχουν στη φρούρηση και τη φύλαξη των φυλακών.

Το αστικό ταξικό μοντέλο που υιοθετούν και εφαρμόζουν στα ζητήματα κράτησης, όλοι αυτοί οι ειδήμονες των κυβερνητικών και υπουργικών θώκων έχει μοναδικό σκοπό την ενίσχυση της καταστολής και την ενεργοποίηση κάθε μηχανισμού προς αυτή την κατεύθυνση.

Η επίκληση μάλιστα για τους υποψηφίους Φύλαξης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην πρόβλεψη περί: «Μέριμνας για την τήρηση της τάξης και της ασφάλειας του καταστήματος κράτησης, συμβάλλει στην ομαλή διαβίωση των κρατουμένων και συντείνει με την εν γένει συμπεριφορά του στη διασφάλιση του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και στην ενίσχυση του αυτοσεβασμού και της συναίσθησης της κοινωνικής ευθύνης τους, ενόψει και της απόλυσής τους», δημιουργεί για άλλη μια φορά τεράστια ερωτήματα αφού καμιά προϋπόθεση επιστημονικής κατάρτισης δεν κρίνεται αναγκαία να προϋπάρχει.

Άραγε διασφαλίζονται τα προηγούμενα όπως διατυπώνονται στην προκήρυξη των προσλήψεων, ή αποτελούν μόνο ένα όψιμο ευχολόγιο με μηδενικό αντίκτυπο στην αληθινή ζωή για τις κρατούμενες και τους κρατούμενους;

Αν η απάντηση στην κατεπείγουσα έκκληση προς την Ελλάδα ώστε να αποφύγει μία κατάρρευση του σωφρονιστικού συστήματος, που απηύθυνε πρόσφατα η Επιτροπή κατά των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης Μεταχείρισης του Συμβουλίου της Ευρώπης (CPT), με αντίστοιχη έκθεσή της, είναι η πρόσληψη δεσμοφυλάκων και εξωτερικής φρουράς, τότε η διαχείριση από τους κρατικούς υπεύθυνους έχει μοναδικό χαρακτηριστικό τη λειτουργία των φυλακών απλώς ως αποθήκες ανθρώπινων ψυχών και σύγχρονα κολαστήρια.

Η προκήρυξη πρόσληψης προσωπικού επιβεβαιώνει την έκθεση της Επιτροπής κατά των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης Μεταχείρισης του Συμβουλίου της Ευρώπης, όπου μεταξύ άλλων αναφέρει:

«Τα ευρήματα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του 2015 δείχνουν ότι τα κύρια προβλήματα του υπερπληθυσμού και της χρόνιας έλλειψης προσωπικού συνεχίζουν να σοβούν και ότι το ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα είναι στο όριο της κατάρρευσης. Τα δύο αυτά, μακράν σοβαρότερα, προβλήματα επιτείνουν και περιπλέκουν έτι περαιτέρω τα πλείστα όσα σοβαρά προβλήματα διαπιστώσαμε στις φυλακές που επισκεφθήκαμε, και δη την ποσοτικώς και ποιοτικώς ανεπαρκή ιατρική περίθαλψη.

Η κατάσταση έχει μάλιστα επιδεινωθεί τόσο, που πολύ πέραν των σοβαρών ανησυχιών περί κακομεταχείρισης βάσει του Άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), υφίστανται σοβαρότατα ζητήματα που αφορούν το δικαίωμα στη ζωή βάσει του Άρθρου 2 ΕΣΔΑ, δεδομένου ότι αδύναμοι κρατούμενοι δεν τυγχάνουν καμιάς προσοχής και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αφήνονται απλώς να πεθάνουν.

Πρέπει να δοθεί τέλος στην παρούσα κατάσταση όπου οι φυλακές στην Ελλάδα λειτουργούν απλώς ως αποθήκες ανθρώπων».

Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν και οι νέες ντροπιαστικές καταδικαστικές αποφάσεις από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) κατά της Ελλάδας. Οι συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές όπως και οι κοινωνικές συνθήκες σκοτώνουν, αν αναλογιστεί κανείς πως τέσσερις από τους κρατούμενους που έκαναν την προσφυγή και δικαιώθηκαν δεν είναι πλέον στη ζωή, αλλά και ότι υπήρξαν πολύ πρόσφατα πέντε θάνατοι εντός των φυλάκων μέσα σε λιγότερο από δυο μήνες.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης αλλά και οι υπεύθυνοι φορείς για τις φυλακές, αρνούνται μονίμως να δίνουν στοιχεία που αφορούν θανάτους κρατουμένων, επικαλούμενοι ως δικαιολογία πως δεν κρατούν ανάλογα αρχεία και στοιχεία, προκειμένου να έχουμε μια συνολική ενημέρωση για τον ακριβή αριθμό και τις αιτίες θανάτων. Αναρωτιέται εύλογα λοιπόν κανείς, αν αδιαφορούν πλήρως για τις αιτίες θανάτων στις ελληνικές φυλακές, πώς μπορούν να τις αντιμετωπίζουν προληπτικά, χωρίς την απαιτούμενη επιστημονική επάρκεια και ανάλυση, προσλαμβάνοντας μόνο προσωπικό φύλαξης;

Φωτογραφία: «Κολαστήριο Κορυδαλλού»

Κυβερνητική επιλογή
οι απάνθρωπες συνθήκες κράτησης

Έπειτα από τρία χρόνια διακυβέρνησης και με τα συντριπτικά ποσοστά που έλαβε το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ στα εκλογικά τμήματα των φυλακών, εξαιτίας της ελπίδας και των ψεύτικων προγραμματικών υποσχέσεων που πούλησε σε όλους τους κρατούμενους και τις κρατούμενες, η συνολική εικόνα παρά τις ελάχιστες βελτιώσεις παραμένει ίδια και απαράλλαχτη σε όλες τις φυλακές.

Οι ουσιαστικές ελλείψεις δεν καλύπτονται με πρόσληψη ανθρωποφυλάκων – αποθηκοφυλάκων, ούτε με κατασταλτικά αντίμετρα την ώρα που έρχονται στη δημόσια διαβούλευση ο νέος σωφρονιστικός και ποινικός κώδικας.

Όσο το πολιτικό προσωπικό και τα αρμόδια υπουργεία απαξιώνουν τα ανθρώπινα και πολιτικά δικαιώματα των κρατουμένων, αδιαφορώντας για τις αληθινές ανάγκες, τόσο γίνεται επιτακτική η ανάδειξη και άμεση επίλυση των χρόνιων προβλημάτων, των ελλείψεων και των απάνθρωπων συνθηκών που επικρατούν εντός των φυλακών.

Ρώτησα κάποτε τον συχωρεμένο Βασίλη Στεφανάκο σε μια συνέντευξη λίγο πριν αποφυλακιστεί, αν βιώνουν οι κρατούμενοι τα μνημόνια από μέσα κι αν άλλαξε κάτι στις συνθήκες κράτησης, μετά την αριστερή, υποτίθεται, διακυβέρνηση. Η απάντησή του, ακόμα, παραμένει επίκαιρη και διαχρονικά άξια για επίλογο με αφορμή την προκήρυξη αυτών των προσλήψεων.

«Η κρίση του μνημονίου έφερε φτώχεια. Όπως καταλαβαίνεις αυτό το κλίμα μετακυλίστηκε και στη φυλακή. Αρκετοί κρατούμενοι που είχαν μια βοήθεια από την οικογένειά τους, δεν την έχουν πλέον. Όπως, επίσης, είναι μεγαλύτερο το πρόβλημα του φυλακισμένου όταν ξέρει ότι εκεί έξω η οικογένειά του δεν τη βγάζει.

Με την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση χάσαμε και τους αλληλέγγυους, τους ανθρώπους που νοιάζονταν για τους κρατούμενους και βοηθούσαν στις κινητοποιήσεις, με την έννοια να ακουστεί λίγο πιο πέρα ο λόγος μας. Από αυτούς, άλλοι έγιναν βουλευτές, άλλοι πολιτικοί παράγοντες, και μερικοί που δεν ήθελαν να σταματήσουν τους κατηγόρησαν ως συνομιλητές εγκληματιών και τρομοκρατών και… σκιάχτηκαν.

Το μόνο καλό ήταν η θέσπιση ενός νόμου που βοηθούσε να εκτίουν τις ποινές δικαιότερα και βοήθησε κάποιους ανθρώπους να βγουν λίγο νωρίτερα».

Το σύστημα αντιμετωπίζει εκδικητικά
κρατούμενους και κρατούμενες

Ζώντας στην πολυτέλεια της ελευθερίας, τουλάχιστον προς το παρόν, είναι ακατόρθωτο να μιλήσεις με όρους εγκλεισμού, αλλά γίνεται αντιληπτό πως στις ελληνικές φυλακές δεν λείπουν οι ανθρωποφύλακες.

Το σίγουρο που λείπει από το υπάρχων προσωπικό είναι τα προγράμματα εκπαίδευσης αναφορικά με τη  συμπεριφορά και τη διασφάλιση του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων αλλά και τη συναίσθηση της κοινωνικής ευθύνης τους, απέναντι στους εγκλείστους και στις έγκλειστες που εκτίουν τις ποινές τους.

Η άγνοια και η έλλειψη πολιτικής βούλησης ώστε να υπάρξει αληθινή λύση σε ό,τι αφορά την ανθρωπιστική διάσταση επίλυσης συνολικά των προβλημάτων εντός των φυλακών έχει τελικά σαν αποτέλεσμα την πρόσληψη ατόμων χωρίς την απαιτούμενη επιμόρφωση και την απουσία μορφωτικών εκπαιδευτικών προγράμματα του υπάρχοντος προσωπικού.

Από την άλλη μεριά οι ελλείψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό καθώς και οι ακατάλληλες – και μόνον κατ’ όνομα νοσοκομειακές – συνθήκες, μαζί με τις ελάχιστες και ανεπαρκείς σε αριθμό προσλήψεις για την κάλυψη των αναγκών που προβλέπει το ΦΕΚ, είναι το αποτέλεσμα μιας χρόνιας πολιτικής παθογένειας που χαρακτηρίζει το σύστημα και αντιμετωπίζει εκδικητικά, μέσα από τη λογική της καταστολής και μόνον, κρατούμενους και κρατούμενες.

Την ίδια ώρα, μάλιστα, που οι επώνυμοι κρατούμενοι αποφυλακίζονται για λόγους υγείας, όπως ίσως το δικαιούνται, οι κολασμένοι πεθαίνουν στη φυλακή, αφού δεν τους δέχονται ούτε τα δημόσια νοσοκομεία.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πέρσι τέτοιο καιρό όπου οι κρατούμενες των φυλακών Κορυδαλλού με επιστολή τους στο υπουργείο Δικαιοσύνης και με αφορμή το παράδειγμα καρκινοπαθούς συγκρατούμενής τους, στο τελευταίο στάδιο με μόλις τρεις μήνες ζωής και την αναίτια παράταση κράτησής της, σημείωναν: «Οι κρατούμενες δεν πρέπει να ζουν την εκδίκηση για ό,τι έκαναν μέσα από πρακτικές που απειλούν τις ίδιες με θάνατο. Γιατί τότε δεν μιλάμε για χώρους κράτησης, αλλά για χώρους κρεματόρια».

Οι απαιτούμενες συνθήκες κράτησης χωρίς κατασταλτικά μετρά, που θα συμβάλλουν στο να διαμορφωθούν και ενεργές συνειδήσεις δίπλα στην ευπαθή ομάδα των κολασμένων της φυλακής, αποτελούν το μεγάλο στοίχημα για τον πολιτικό και νομικό μας πολιτισμό αλλά και την ίδια τη δημοκρατία. Το αναφέρετο δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, τη θεραπεία και τη ζωή αφορά και όσους – όσες βρίσκονται πίσω από σιδερόφραχτους τοίχους και ανθρωποβόρες συμπεριφορές ή «αναδιαρθρώσεις» προσωπικού.