«Ο Αμερικάνος» έχει γαλήνη ταμιευμένην εν την καρδία του…

Πόσες φορές, δεν έχουμε νιώσει ξένοι στον τόπο μας; Πόσες φορές, δεν έχουμε νιώσει ξένοι ανάμεσα στους ανθρώπους μας και πόσες φορές δεν έχουμε νιώσει ξένοι στο ίδιο μας το σπίτι; Αυτή την κατάστασης του “ξένου” που ταλανίζεται από τις σκέψεις του και ζει με τη μοναξιά του, μας αποτυπώνει ο Παπαδιαμάντης με το διήγημά του «Ο Αμερικάνος».

«Ο Αμερικάνος», που παρουσιάζεται στο θέατρο Λιθογραφείον στην Πάτρα από την εταιρεία Θεάτρου «Ηθικόν Ακμαιότατον» σε σκηνοθεσία Θανάση Σαράντου, είναι ένας μονόλογος που μας μιλάει για την ιστορία του Γιάννη Μοθωνιού, ο οποίος αναγκάστηκε να μεταναστεύσει για την Αμερική. Γυρνώντας, 25 χρόνια μετά, δεν τον αναγνωρίζει κανείς. Οικονομικά αποκαταστημένος πλέον «περιφέρεται» στον τόπο του. Κοιτάζει τα ερείπια του πατρικού του σπιτιού και ελπίζει να βρει τη νεανική του αγάπη, το Μελαχρώ, η οποία έμεινε ανύπαντρη, με την ελπίδα να ξαναγυρίσει ο καλός της. Και όλα αυτά, παρουσιάζονται στη γλώσσα του Παπαδιαμάντη!

Το διήγημα, όπως αποδίδεται εξαιρετικά από τον Θανάση Σαράντο, χαρακτηρίζεται από την ψυχολογική αληθοφάνεια του ήρωα· και αυτό γιατί σε όλες τις εκφάνσεις του καταλαβαίνουμε πως νιώθει μέσα του ο Γιάννης Μοθωνιός. Από την αρχή, που κάνει την εμφάνισή του στη σκηνή αντανακλά μια φιγούρα ξένου, θυμίζοντας κάτι από Καμύ (βέβαια, ο Παπαδιαμάντης το είχε γράψει νωρίτερα, το 1891).

Ο τρόπος που αποδίδεται στη σκηνή η αλληλουχία γεγονότων και οι εναλλαγές προσώπων, οι οποίες γίνονται έξυπνα, είτε με μια κίνηση του παλτού, είτε με διαφορετικό επιτονισμό στη γλώσσα, συντελούν στο να αποδοθούν οι νοηματικές σκηνές του έργου. Σημαντικό είναι πώς ο Θανάσης Σαράντος μας βάζει στη θέση της οπτικής του Μοθωνιού, κάνοντάς μας να νιώθουμε με την τεχνική του διάφανου μυαλού (τι έχει μέσα στο μυαλό του δηλαδή), σαν να είμαστε εμείς στον τόπο αυτό. Έναν τόπο, που τον νιώθει -τόσο ο ίδιος όσο και οι θεατές- τόσο γνωστό, γιατί εκεί γεννήθηκε και μεγάλωσε και ταυτόχρονα τόσο άγνωστο, γιατί πλέον δεν τον γνωρίζει κανένας.

Ο τρόπος που λειτουργούν οι συγκινησιακές φορτίσεις σε στιγμές του έργου, έρχεται μέσα από αναδρομικές αναφορές. Έτσι αναφέροντας στιγμές του παρελθόντος, ο ήρωας συνδέει χρονικά το παρελθόν (πριν 25 χρόνια) με το παρόν, ενώ το έργο, οδηγείται σταδιακά με αποκαλυπτικά στοιχεία από του δευτερεύοντες ρόλους που πλαισιώνει ο ηθοποιός σε κλιμάκωση. Σημαντικό είναι να πούμε πως η γλωσσική έκφραση είναι η αυθεντική του Παπαδιαμάντη, με τον μονόλογο σε αρκετά σημεία να λειτουργεί σαν εξομολογητική σκηνή του ήρωα. Τα λεγόμενα του ήρωα υπογραμμίζονται με χειρονομίες ενώ η μουσική του Κωνσταντίνου Ευαγγελίδη, που μετατρέπει το πιάνο σε σαντούρι, συνυποδηλώνει μαζί με την υποβλητική ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο φωτισμός, τις ρήσεις του ηθοποιού, εκφράζοντας έτσι και την ψυχική κατάσταση του ήρωα.

«Ο Αμερικάνος» είναι η ιστορία μιας παλιότερης Ελλάδας και κινείται σε ένα ηθογραφικό πλαίσιο που ίσως μας μοιάζει μακρινό. Η απεικόνιση των προσώπων της εποχής όμως, μας κάνει να σκεφτούμε πως όλοι οι μετανάστες έχουν το ίδιο πρόσωπο. Αντιμετωπίζονται σαν ξένοι όπου και να πάνε και όταν επιστρέψουν θα είναι ξένοι και στον τόπο τους.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία-Ερμηνεία-Φωτισμοί: Θανάσης Σαράντος
Μουσική σύνθεση: Λάμπρος Πηγούνης
Μουσικός επί σκηνής: Κωνσταντίνος Ευαγγελίδης
Σκηνική επιμέλεια: Λίνα Μότσιου
Φωτογραφίες: Τάσος Θώμογλου, Μαριλένα Σταφυλίδου
Παραγωγή: εταιρεία θεάτρου Ηθικόν Ακμαιότατον

Επόμενες παραστάσεις

Θέατρο Λιθογραφείον, Μαιζώνος 172β, Πάτρα

Σάββατο 11/1, 21:30 | Κυριακή 12/1, 20:00

Πληροφορίες – Κρατήσεις: 2610 328394