«Περίπτωση Συνείδησης» – Η διαχρονική ανάγκη μιας ομολογίας

«Περίπτωση Συνείδησης» (No Date, No Sign)
Ιρανική ταινία του Βαχίντ Τζαλιλβάντ (2017)
Ηθοποιοί: Αμίρ Αγκάι, Χεντιγέ Τεχρανί, Ναβίντ Μοχαμαντζαντέχ

Μια ομολογία, να τι θα χρειαζόταν και τι θ’ αρκούσε τόσες πολλές φορές ώστε να ξετυλιγόταν ο μίτος της Αριάδνης στις σχέσεις των ανθρώπων, να λυτρώνονταν από το βάρος, τη θλίψη και το φόβο της απόκρυψης. Ώστε να χτιζόταν μια βάση για ν’ άλλαζαν μαζί σου κι οι άνθρωποι γύρω σου- κι οι άνθρωποι γύρω απ’ αυτούς που είναι γύρω από εκείνους που είναι γύρω από τους δικούς σου ανθρώπους. Μια ομολογία που θα ενέπνεε με τη γενναιότητά της και την ειλικρίνειά της. Σαν ομόκεντροι κύκλοι που θα εκπορεύονταν από ένα σημείο και θα εξαπλώνονταν.

Ένας γιατρός αντιμετωπίζει τα ατομικά συνειδησιακά του ζητήματα σχετικά με την ενδεχόμενη ευθύνη του στον θάνατο ενός παιδιού κι ενώ τα γεγονότα που ακολουθούν, τον βολεύουν στο να συγκαλυφθούν οι ευθύνες του κι ενώ σχεδόν όλοι τον προτρέπουν να μην ερευνά περισσότερο ούτε τα γεγονότα ούτε τον εαυτό του, αυτός αποφασίζει να ομολογήσει. Η έννοια της ατομικής ευθύνης δεν θα έπρεπε να είναι ούτε θεολογικό ούτε ιδεολογικό ζήτημα, παρά να είναι η ίδια η ροή της ζωής και μόνο. Μια αβίαστη έκφραση της ελεύθερης φύσης μας. Κι εμείς παρακολουθούμε, με κομμένη την ανάσα μας ένα ηθικό θρίλερ γιατί προβάλλονται οι προσωπικές συνειδησιακές αγωνίες του κεντρικού ήρωα πάνω στη δική μας συνείδηση, σαν έναν καθρέφτη που δεν μπορούμε να κάνουμε οτιδήποτε άλλο από το να παρατηρούμε διαρκώς, μπαίνοντας στη θέση του, όπως και στη θέση όλων των υπολοίπων χαρακτήρων της ταινίας και θέτοντας τα ίδια ερωτήματα κάθε στιγμή στον εαυτό μας. Ο θάνατος ενός μικρού παιδιού, τον αφυπνίζει, λες και συνειδητοποιεί αργά και βασανιστικά ότι η έλλειψη συνείδησης από τον έναν, μπορεί να έχει τραγικό αντίκτυπο στη ζωή των πολλών και, μαζί, στις ζωές της επόμενης γενιάς που θα κληρονομήσει το ηθικό μας βάρος.

Ένα επάγγελμα, μια μακρόχρονη εμπειρία που συντελεί στη βεβαιότητα της αυθεντίας και της ασυλίας, μια υψηλή θέση σ’ έναν κλειστό χώρο, εδώ ενός νοσοκομείου, προστατευμένου από τις ανεξέλεγκτες, απρόβλεπτες κοινωνικές καταστάσεις έξω απ’ αυτόν και που συμβάλλουν σ’ έναν υπνωτισμό της ηθικής και σε μια συρρίκνωση της κοινωνικής προσφοράς μέσα από την επαγγελματική εξειδίκευση. Κι όμως, ο κεντρικός ήρωας αποφασίζει να τα γκρεμίσει όλα αυτά, όχι μ’ έναν ηρωικό, μελοδραματικό, αυτό-θαυμαζόμενο ατομικιστικό τρόπο των Αμερικάνικων ταινιών όπου ο ήρωας είναι μόνος εναντίον όλων παρά μ’ έναν άλλον, βαθιά ανθρώπινο τρόπο: αυτόν του να ενωθείς ξανά με την κοινωνία.

Χωρίς καμιά μουσική επένδυση έτσι ώστε απογυμνωμένοι σχεδόν από οποιονδήποτε μελοδραματισμό και συγκινησιακή φόρτιση να βιώνουμε μια ευθεία αντιπαράθεση με τις ξεχασμένες μας αγωνίες, με την στιβαρή, μεστή και τόσο εσωτερική ερμηνεία του Αμίρ Αγκαέ, ο Βαχίντ Τζαλιλβάντ μας κάνει κι εμάς συμπρωταγωνιστές στο δράμα που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας, σαν να συμμετέχουμε άμεσα κι εμείς οι ίδιοι, εξουδετερώνοντας την ασφάλειά μας από τη θέση του θεατή – και του αβασάνιστου κριτή. Η ταινία του μας αφορά όλους και μας αφορά επειγόντως.