Ρόζα Λούξεμπουργκ, Επαναστάτρια Βοτανολόγος Φυσιολάτρης – Εκδήλωση στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη

Το Ελληνικό Δίκτυο  Φίλοι της Φύσης πραγματοποιεί την εκδήλωση με θέμα «Ρόζα Λούξεμπουργκ: Επαναστάτρια Βοτανολόγος Φυσιολάτρης» την Τετάρτη 6 Μαρτίου στις 19:00 στο Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη.

Η εκδήλωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της ανάδειξης της άγνωστης πλευράς της επαναστάτριας Ρόζας Λούξεμπουργκ, αυτής της βοτανολόγου και της παθιασμένης με τη φύση.

Η επιστημονική, πολιτική, κοινωνική, οικολογική (θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει κανείς με σύγχρονους πολιτικούς όρους) πλευρά της επαναστάτριας Ρόζας Λούξεμπουργκ, χάνεται (ή δεν διακρίνεται ευκρινώς) μέσα στο μεγάλο συγγραφικό της έργο, και καλύπτεται από άλλα σπουδαία γεγονότα όπως η αποχώρησή της από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Γερμανίας και η συμμετοχή της στη δημιουργία του Σπάρτακου και του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας, στην κριτική της Ρώσικης Επανάστασης, στις πολύχρονες φυλακίσεις της και τέλος από τη δολοφονία της.

Συντελεστές

Διοργάνωση: Φίλοι της Φύσης

Με την υποστήριξη: Εκδόσεις ΕΜΒΡΥΟ –  Pressenza – International Press Agency

Προσωπογραφία: Η Ρόζα Λούξεμπουργκ ήταν και Βοτανολόγος. Έργο του ζωγράφου Νίκου Οικονομίδη

Τραγούδι: Κερασία Σαμαρά, Πιάνο: Γιώργος Κομπογιάννης

Έρευνα – Συντονισμός: Κώστας Φωτεινάκης

Παρουσιάζουν: Άλκηστις Βίτσα, Φοίβος Ζαντές, Κώστας Φωτεινάκης

Μπαλάντα για το πνιγμένο κορίτσι – Η Ρόζα δεν έχει δολοφονηθεί, ζει…: Βαγγέλης Βαζάκας

Η κραυγή της Ρόζας και γράμματα από τη φυλακή για τη φύση: Μια δραματουργική σύνθεση της Ζωγραφιάς Μεντεσίδου και της Πηνελόπης Σκαλκώτου.

To Βοτανολόγιο (herbarium) της Ρόζας Λούξεμπουργκ. Μια ιστορία αγάπης των φυτών. Παρουσίαση του  Παναγιώτη Διον. Δημόπουλου, καθηγητή Βοτανικής & Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών.

Πληροφορίες

Τετάρτη 6 Μαρτίου 2024 | 19:00 – 20:30

Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη, Ηρακλειδών 66 & Θεσσαλονίκης. Θησείο,  Μετρό: Κεραμεικός | Οδηγίες πρόσβασης μέσω Google map

Είσοδος ελεύθερη

Πληροφορίες για την εκδήλωση: [email protected] | Τηλ. 210 5989762 – 6907720897

facebook event

Γράμματα από τη φυλακή, για τα πουλιά, τα φυτά και τα ζώα (ενδεικτικά – αποσπάσματα).

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ και στα σαράντα Γράμματα από τη Φυλακή που έχουν μεταφραστεί στη γλώσσα μας, σε τέσσερις διαφορετικές εκδόσεις, κάνει αναφορά για Βοτανικούς Κήπους, Αγριομέλισσες, Θάμνους, Φυτά, Πουλιά, Άλογα, Βουβάλια, Ορχιδέες, Λίμνες, Βουνά, Κανάλια, Πεταλούδες, Αηδόνια, Καστανιές, Αγριομυρτιές, Περιστέρια κ.λπ.

Επίσης στα γράμματά  περιγράφει τη βροχή, τα σύννεφα, το έδαφος, το κόκκινο χρώμα του ήλιου, τις συνθήκες διαβίωσης στην πόλη.

Αποσπάσματα:

[Φυλακή Μπρόνκε, 2 Μαΐου 1917:

Αγαπημένη μου Σόνιτσκα (σύζυγος του Καρλ Λίμπεχτ/ Karl Liebknecht)

Τι διαβάζω; Πρώτα – πρώτα βιβλία φυσικής ιστορίας: βοτανική και ζωολογική γεωγραφία. Χτες διάβασα ένα βιβλίο, που πραγματεύεται την αιτία της εξαφάνισης των τραγουδιστικών (ωδικών) πουλιών από τα εδάφη της Γερμανίας. Η καλλιέργεια των δασών, των περιβολιών και της γης γενικά, που απλώνεται αδιάκοπα, τους αφαιρεί κάθε δυνατότητα να χτίσουν τη φωλιά τους και να βρουν τη τροφή τους. Κι αλήθεια, η καλλιέργεια εξαφανίζει σιγά – σιγά τα καμουφλαρισμένα δένδρα, τους χερσότοπους, τα αγριόθαμνα, τα ξερά πεσμένα φύλλα, Μ΄ έπιασε μελαγχολία καθώς το διάβαζα αυτό.

Δεν είναι πως ανησυχώ για το κελάηδημα των πουλιών και για την απόλαυση των ανθρώπων, όταν τ΄ ακούνε, αλλά η ιδέα αυτή καθεαυτή μιας σιωπηρής και αναπόφευκτης εξαφάνισης των μικρών αυτών ανυπεράσπιστων πλασμάτων, με θλίβει σε σημείο, που γεμίζουν τα μάτια μου δάκρυα.

Αυτό μου θυμίζει ένα βιβλίο ρωσικό του καθηγητή Ζήμπερτ, (τον αναφέρει και σε άλλα γράμματα όπως και την περιγραφή για την εξαφάνιση των Ινδιάνων που ακολουθεί), που μιλάει για την εξαφάνιση των Ερυθροδέρμων στη Βόρειο Αμερική και που το είχα διαβάσει, όταν ήμουν ακόμα στη Ζυρίχη (στο Πανεπιστήμιου που σπούδαζε). Οι Ερυθρόδερμοι, όπως και τα πουλιά, διώχνονται σιγά σιγά από το έδαφός τους απ΄ τον πολιτισμένο άνθρωπο και καταδικάζονται σ΄ ένα θάνατο σιωπηρό και σκληρό.

Αλλά, ίσως θα πρέπει να ‘μαι άρρωστη, για να δοκιμάζω τόσο έντονες συγκινήσεις με το παραμικρό. Καμιά φορά, έχω το αίσθημα πως δεν είμαι σωστό ανθρώπινο πλάσμα, αλλά κάποιο πουλί ή ζώο, που έχει πάρει μορφή ανθρώπινη.

Κατά βάθος, νιώθω πολύ πιο ευχάριστα στη γωνίτσα ενός κήπου, όπως εδώ, ή σε έναν κάμπο ξαπλωμένη στα χόρτα, παρά σ΄ ένα συνέδριο του κόμματος. Σε σένα μπορώ να τα λέω αυτά, ελπίζω να πεθάνω στο πόστο μου: σε μια οδομαχία ή σ’ ένα κρατητήριο. Όμως, τα φυλλοκάρδια μου το ξέρουν πως ανήκω περισσότερο στα πουλιά παρά στους συντρόφους μου.]

[Φυλακή του Μπρεσλάου, 24 Δεκεμβρίου 1917:

(σ.σ. γράφει σε συνθήκες που ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος βρίσκεται σε εξέλιξη)

Σόνια (Σόνιτσκα – σύζυγος του Καρλ Λίμπεχτ/ Karl Liebknecht)

“… Είν’  ένας χρόνος, που ο Καρλ βρίσκεται φυλακισμένος στο Λουκάου… Αχ! μικρή μου Σόνια, δοκίμασα πριν από λίγες μέρες έναν πόνο βαθύ. Μέσα στην αυλή, όπου κάνω τον περίπατό μου, έρχονται κάθε μέρα στρατιωτικά κάρα ξέχειλα με σακίδια παλιά στρατιωτικά αμπέχωνα και πουκάμισα, πολλές φορές λεκιασμένα από αίμα…. Τα ξεφορτώνουν κι ύστερα έρχονται και τα ξαναπαίρνουν.

Είναι τώρα λίγες μέρες που ένα τέτοιο κάρο μπήκε στην αυλή. Αλλά το τραβούσαν βουβάλια αυτή την φορά, και όχι άλογα. Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα από κοντά αυτά τα ζώα…. Οι στρατιώτες, που οδηγούν αυτά τα κάρα , λένε πως αυτά τα ζωντανά έρχονται από τη Ρουμανία και είναι λεία πολέμου…. Ήταν πολύ δύσκολο, καθώς φαίνεται, να τα πιάσουν αυτά τα ζώα, που ζούσαν σε άγρια κατάσταση, και ακόμα δυσκολότερο να τα συνηθίσουν, ύστερ΄ από τη λεύτερη ζωή τους, να κουβαλάνε φορτία. Δεν κατόρθωσαν να τα εξημερώσουν παρά μόνο με το ξύλο, ώσπου να καταλάβουν ως το μεδούλι του κοκάλου τους τι θα πει “Ουαί τοις ηττημένοις…”.

Πάνω από εκατόν πενήντα τέτοια ζώα βρίσκονται σήμερα στο Μπρεσλάου και, ύστερ΄ από την άφθονη τροφή της Ρουμανίας, είναι καταδικασμένα να τρώνε ανεπαρκή ταγή (ζωοτροφή), σε δόσεις πολύ αραιές. Τα βάζουν να δουλεύουν αλύπητα, σέρνοντας έτσι κάθε λογής φορτίο, δε θ’  αργήσουν να ψοφήσουν….

Πριν από λίγες μέρες λοιπόν έν΄ απ΄ αυτά τα κάρα έμπαινε στην αυλή φορτωμένο σακιά. Το φορτίο ήταν τόσο βαρύ και ψηλό, ώστε τα βουβάλια δεν κατόρθωναν να περάσουν το κατώφλι της πόρτας. Οι στρατιώτης που τα συνόδευε, άρχισε να τα χτυπάει τόσο άγρια με το χοντρό του μαστίγιο, ώστε η επόπτρια της φυλακής τον ρώτησε αγανακτισμένη, αν δεν είχε ολότελα οίκτο για τα ζώα. “Λες κι έχει κανένας οίκτο για τους ανθρώπους…” της αποκρίθηκε αυτός… κι άρχισε να ξαναβαράει με περισσότερη μανία…

Τέλος, τα ζώα κατάφεραν να περάσουν το εμπόδιο, αλλά έν΄ απ΄ αυτά είχε ματώσει.

Σόνιτσκα, το πάχος του βουβαλίσιου πετσιού έχει γίνει παροιμία για την αντοχή του, κι όμως είχε σκιστεί….

… ω, φτωχό μου βουβάλι, φτωχό αγαπημένο μου αδέλφι, είμαστε κι οι δυό αδύναμοι και βουβοί, ενωμένοι κι οι δυό μεσ’ στον πόνο, την αδυναμία και τη νοσταλγία…]

[“…τις ορχιδέες τις γνωρίζω γενικά καλά. Στο θαυμαστό κήπο της Φρανκφούρτης ήταν μια ολόκληρη πτέρυγα γεμάτη μ’ αυτές και τότε, μετά από τη δίκη μου, που με είχαν καταδικάσει ένα χρόνο, τις μελέτησα επιμελώς για πολλές μέρες…”]