Social Waste – Στίχοι συνθήματα και ήχοι Μεσογείου

Της Πάτρας όλα τα σχολεία, το ‘χαν σηκώσει παντιέρα.
Πριν η κυβέρνηση στείλει κενταύρους να δολοφονήσουν τον Τεμπονέρα.
Το τραγουδήσαμε μαζί, καλή παρέα, γλυκό κρασί.
Το’ πε κι ο Παύλος, σε κάποιο του στίχο, πριν μας τον σκοτώσουν οι ναζί.
Τον σάπιο κόσμο θα δεις, θα τον αλλάξουμε εμείς…

Υπάρχουν στίχοι που σε παρασύρουν, σε ξεσηκώνουν, σε κάνουν να σκεφτείς, να προβληματιστείς, να διαβάσεις, να μάθεις. Στίχοι πολιτικοί, στίχοι-συνθήματα. Οι Social Waste γράφουν, παίζουν μουσική, σκέφτονται, μιλάνε και δρουν πολιτικά. Παρεμβαίνουν, στηρίζουν κινήματα, κοινωνικούς αγώνες και αυτοοργανωμένα εγχειρήματα. Τι σημαίνει όμως για ένα μουσικό συγκρότημα να στηρίζει με πράξεις τον πολιτικό του λόγο; Πόσο εύκολο είναι να μείνεις πιστός σε αυτά που έχεις πει και λες ενώ ταυτόχρονα εξελίσσεσαι μουσικά και απευθύνεσαι σε ένα όλο και μεγαλύτερο κοινό;

———-

Λαούτα, λάφτες, γκάιντες, ακορντεόν, λύρες αλλά και ντραμς. Όργανα παραδοσιακά –πολλά από αυτά χειροποίητα- συναντούν ήχους και ρυθμούς σύγχρονους. Συναντούν τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον Χρόνη Μίσσιο, το Νίκο Καββαδία αλλά και τον Γκαλεάνο σε ένα ιδιότυπο «μεσογειακό» χιπ χοπ. Τι είναι τελικά οι Social Waste;

Οι Social Waste έχουν μια διττή ταυτότητα: κατά πρώτον, είναι ένα πολιτικό πρότζεκτ, το οποίο λειτουργεί -ή τουλάχιστον το προσπαθεί- αυτόνομα, ανεξάρτητα, και αμεσοδημοκρατικά, και έχει και αντίστοιχη πολιτική ταυτότητα που βγαίνει και στους στίχους της μπάντας. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα τα μέλη έχουν την ίδια ακριβώς στάση και άποψη και πολιτική συγκρότηση για όλα τα θέματα, έχουμε κι εμείς τις διαφορές και πιθανόν και τις αντιφάσεις μας. Από την άλλη είναι και μουσικό συγκρότημα: αποτελείται από στιχουργούς, ράπερ, γκαϊτατζήδες, beatmakers, και λαουτιέρηδες. Όλοι ξεκινήσαμε έχοντας σαν βάση τη ραπ, τη ρυθμική απαγγελία στίχου δηλαδή με τη συνοδεία μουσικού χαλιού, αλλά αργότερα εξελίξαμε διαφορετικό κομμάτι ο καθένας ανάλογα με την κλίση του. Έτσι, άλλος εξέλιξε περισσότερο το στίχο, άλλος το παίξιμό του, άλλος -όπως ο Γιώργης ο Νίκας- έμαθε και να κατασκευάζει ο ίδιος τα όργανα που παίζει (η γκάϊντα ή η πανδούρα για παράδειγμα). Επίσης, επειδή αυτή η αναζήτηση μας οδήγησε στο να παίζουμε τα πάντα σχεδόν ζωντανά πλέον, και όχι προηχογραφημένα όπως γίνεται στην κουλτούρα του χιπχοπ, πλέον συνεργαζόμαστε και με φίλους μουσικούς που παρότι δεν είναι μέλη του πυρήνα της μπάντας, ανήκουν στην ομάδα που δουλεύουμε μαζί σε συναυλίες και ηχογραφήσεις: τον dj Booker που πλέον παίζει και μπάσο, το Γιάννη το Μιχαηλίδη στην ποντιακή λύρα, τον Lucretia de Manchione στα ντραμς, το Στέλιο Μπότσαρη στο μπάσο και άλλους φίλους και συνεργάτες. Αποτέλεσμα και εξέλιξη όλων των παραπάνω είναι και το χιπ χοπ της Μεσογείου.

Σας άκουσα από κοντά πρώτη φορά στην Πάτρα το 2014, στο Κοινωνικό Κέντρο με ελεύθερη είσοδο. Εκεί έγινε η παρουσίαση του δίσκου σας «Στη γιορτή της Ουτοπίας» παράλληλα με μια εκδήλωση για τα 20 χρόνια Ζαπατίστικης Αυτονομίας. Γιατί τέσσερα χρόνια μετά, να πληρώσω για να σας δω και μάλιστα σε έναν χώρο χωρίς κανένα πολιτικό στίγμα;

Αν βρισκόσουν στο Ρέθυμνο στις 12 Μάη μπορεί και να μας άκουγες να παίζαμε δωρεάν για την οικονομική ενίσχυση μιας αυτοοργανωμένης αντιρατσιστικής αθλητικής ομάδας, του Λίβα. Και κατά καιρούς μπορεί να μας δεις να παίζουμε πάλι δωρεάν για οποιοδήποτε κοινωνικο-πολιτικό σκοπό θεωρούμε ότι πρέπει να παίξουμε αλληλέγγυα. Μπορεί επίσης να μας δεις να παίζουμε στο Gagarin στην Αθήνα, ή το We στη Θεσσαλονίκη, πάλι με είσοδο. Δεν έχουμε αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια θέλω να πω. Οι Social Waste δεν είπαν ποτέ ότι θα παίζουν ΜΟΝΟ σε diy καταστάσεις ή ΜΟΝΟ σε μαγαζιά. Όπως σου είπα έχουμε διττή διάσταση: πολιτική αλλά και μουσική.

Έχετε ένα ξεκάθαρο κοινωνικοπολιτικό στίχο. Ο κόσμος όμως δεν αλλάζει με προσευχές και προφανώς δεν αλλάζει ούτε με τραγούδια. Θεωρείτε πως με τη μουσική και τον στίχο σας συμβάλλετε στην διαμόρφωση μιας πολιτικής κατεύθυνσης και σκέψης;

Θέλουμε να πιστεύουμε ότι ναι, συμβαίνει αυτό. Έχουν έρθει πάρα πολλές φορές άνθρωποι, διαφόρων ηλικιών, να μας πουν ότι έμαθαν κάτι από τους στίχους μας: από τον Άρη Βελουχιώτη, και το Χρόνη το Μίσσιο (και τις συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους), έως τον Γκαλεάνο ή τον πόλεμο του νερού στην Κοτσαμπάμπα. Έχουν έρθει επίσης άνθρωποι, από νεαρής ηλικίας παιδιά μέχρι 50άρηδες καθηγητές πανεπιστημίου να μας πουν ότι συγκινούνται με τους στίχους μας, με την ταξική τους διάσταση και με τη λυρικότητά τους. Κάτι κάνουμε νομίζω… Ο Αναγνωστάκης το ‘χει πει καλύτερα σε ένα ποίημά του, τον Επίλογο: «Κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα, αλλά έστω ανάπηρος δείξε τα χέρια σου, κρίνε για να κριθείς».

Πολλές φορές αισθάνομαι πως έχοντας κατασταλάξει σε απόψεις, ιδέες, εκφράσεις, το μόνο που μας απασχολεί είναι να διατηρήσουμε αυτήν τη «καθαρότητα», μακριά από αυτά που μισούμε και πολεμάμε. Για παράδειγμά, οι στίχοι σας, που έχουν ένα σαφές συγκεκριμένο πολιτικό στίγμα, θεωρείτε πως είναι κοινωνικά τείχη ή κοινωνικές γέφυρες;

Ισχύει αυτό που λες για την «καθαρότητα». Δε νομίζω ότι ισχύει για τη μπάντα μας όμως. Εμείς είμαστε ανοιχτοί ακόμα και σε πολιτικούς χώρους που δεν είναι ακριβώς «δικοί μας» αλλά είναι «κοντινοί μας». Ακόμα και το ότι παίζουμε και σε μαγαζιά και σε αλληλέγγυες συναυλίες κάτι δείχνει: δεν αυτοπεριχαρακωνόμαστε. Και φυσικά, όπως όλοι οι άνθρωποι έχουμε κι εμείς τις αντιφάσεις μας αν μας πάρεις έναν-έναν προσωπικά. Μακριά από μας οι ιδεολογικές καθαρότητες λοιπόν, ελπίζω το ίδιο να συμβαίνει και με τους στίχους μας.

Από τα πιο «επικίνδυνα» και δύσκολα διαχειρίσιμα σημεία για ένα δημιουργό θεωρώ πως είναι η αυτολογοκρισία. Έχετε αφήσει στην «άκρη» στίχους που ενώ αισθάνεστε πως σας εκφράζουν δεν πρέπει να βγουν είτε γιατί δεν ταιριάζουν στο κοινό σας, είτε στην εικόνα  που έχετε διαμορφώσει;

Το αν ταιριάζουν στο κοινό μας ή την εικόνα μας δεν το βάζουμε σαν κριτήριο. Πρώτο βάζουμε το αν ταιριάζουν σε μας. Αλλά προς το παρόν τουλάχιστον δεν έχουμε αυτολογοκριθεί. Το αντίθετο: βγάλαμε τραγούδια που το ίδιο το κοινό μας θεωρεί ότι «δεν είναι social» -και ξέραμε ότι θα το θεωρήσει- γιατί εμείς πιστεύαμε ότι έπρεπε να βγουν έτσι όπως βγήκαν. Το «Τι άλλο να κάνω» για παράδειγμα, το οποίο μπορεί να ακούγεται κάπως «χίπικο» και αυτό ξένισε και δικούς μας ανθρώπους, αλλά οι στίχοι του είναι σοβαρότατοι.

Είπατε πως σαν συγκρότημα λειτουργείτε συλλογικά. Υπάρχουν κάποια στάνταρ στις αποφάσεις σας π.χ. για το που θα κάνετε live ή με ποιους θα συνεργαστείτε; Υπάρχουν κάποιες κόκκινες γραμμές που δεν ξεπερνάτε;

Εντάξει, δε θα παίξουμε για τον ΣΥΡΙΖΑ και οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση – δε θα παίξουμε για τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάμι, και δε θα παίξουμε για την Eldorado αν θέλεις. Έχουμε επίσης αρνηθεί να εμφανιστούμε στο MEGA όταν σκοτώσανε τον Παύλο, και έχουμε πει όχι σε «ευκαιρίες προβολής» που άλλες μπάντες θα πήγαιναν τρέχοντας. Ο λόγος είναι ότι δεν είμαστε μόνο μουσικό συγκρότημα. Έχουμε πει κάποια πράγματα και μας ακολουθούν και τα πιστεύουμε και προσπαθούμε να τα τηρούμε. Είναι εύκολο να λες λόγια το δύσκολο είναι να τα τηρείς, και ξέρεις σε κυνηγάνε δε σ’ αφήνουν, τα βρίσκεις μπροστά σου.

Συμμετέχετε σε συναυλίες συμπαράστασης κινηματικών αγώνων. Σας έχουμε δει να τραγουδάτε για την κατελειμένη ΒΙΟΜΕ, ενάντια στα μεταλλεία στις Σκουριές Χαλκιδικής κ.α. Παράλληλα όμως σας έχουμε δει και σε φεστιβάλ με κομματική ταυτότητα όπως οι Αναιρέσεις. Δεν είναι λίγο αντιφατικό; Αν στηρίζεις τα κινήματα και πιστεύεις στην οριζοντιότητα, πως μπορείς να συμμετέχεις και σε τέτοια φεστιβάλ;

Επίσης θα μας δεις και σε φεστιβάλ μουσικής, χωρίς καμία πολιτική ταυτότητα. Όπως σου είπα οι Social Waste δεν είναι ΜΟΝΟ πολιτικό πρότζεκτ είναι και μουσικό συγκρότημα. Και μαζί τους παίζουν και μουσικοί, οι οποίοι είναι επαγγελματίες και πληρώνονται για αυτό που κάνουν. Και -αφού βγουν τα έξοδα της μπάντας για ηχογραφήσεις και λοιπά- πιθανόν να μένει και ένα χαρτζιλίκι το οποίο και μοιράζονται τα μέλη της μπάντας στα ίσα. Δε ζει κανείς μας φυσικά από αυτό. Αλλά θα μας δεις και να παίζουμε και σε μαγαζιά, όπου προσπαθούμε οι ίδιοι βέβαια όπου γίνεται να αναλάβουμε την αυτοδιοργάνωση. Καλώς η κακώς, στα πολιτικά φεστιβάλ ο ήχος της μπάντας που παίζει δεν είναι πάντα προτεραιότητα, επίσης παίζεις και με άλλες μπάντες, για λιγότερο χρόνο, και σε κόσμο που δεν ήρθε για σένα πιθανώς. Ε, καμιά φορά, σαν μπάντα θέλουμε να «μετρήσουμε τις δυνάμεις μας» σε συναυλιακούς χώρους με ποιοτικό ήχο και με τον «δικό μας κόσμο». Δεν «πουλήσαμε» ποτέ την εικόνα της αυστηρά DIY μπάντας, ούτε είπαμε ποτέ ότι θα παίζουμε μόνο σε τέτοια φεστιβάλ. Θα ήταν άλλωστε σα να κάναμε κήρυγμα στη χορωδία της εκκλησίας, ξέρεις, τους «ήδη πιστούς». Προτιμούμε να εκτεθούμε και να πάμε και σε άλλους χώρους και να μας ακούσουν και άλλοι άνθρωποι που δεν ανήκουν αναγκαστικά ιδεολογικά στον ίδιο χώρο με μας, πολλές φορές απέχουν πολύ από αυτό. Εκεί όμως σε θέλω! Όχι στους ήδη «δικούς μας». Τώρα για τις Αναιρέσεις συγκεκριμένα, ισχύει αυτό που σου είπαμε και παραπάνω: θεωρούμε ότι παίζουμε σε χώρους που ακόμα κι αν δεν έχουν την ίδια ακριβώς πολιτική ταυτότητα με αυτά που εκφράζουμε εμείς, έχουν κοντινή. Εμείς πάντως δεν αλλάζουμε το λόγο μας: τα ίδια λέμε και στις Αναιρέσεις, τα ίδια και στο Bfest.

Περισσότερα για τους Social Waste θα βρείτε στις σελίδες τους:
socialwaste.org | Social Waste (Official) | youtube